Læknablaðið - 01.06.2021, Blaðsíða 15

L ÆK N A BL AÐIÐ 2021/107 283
R A N N S Ó K N
hjartaáfall og aðrir fjórir heilablóðfall sem síðkominn fylgikvilla.
Einn sjúklingur gekkst undir enduraðgerð á míturloku á eftir-
fylgdartímabilinu vegna míturlokuþrengsla 11 árum eftir upphaf-
legu viðgerðina og tókst að víkka hana í þræðingu.
Einu ári eftir aðgerð mældist MACCE-frí lifun (mynd 2a) 98,0%
(95% - ÖB: 95,3-100), 5 árum eftir aðgerð var hún 91,1% (95% - ÖB:
85,3-97,2) og eftir 10 ár 81,0% (95% - ÖB: 71,6-91,6). Tíu sjúklingar
létust á eftirfylgdartímanum og var heildarlifun (mynd 2b) einu ári
eftir aðgerð 97,0% (95% - ÖB: 93,8-100), 5 árum eftir aðgerð 93,5%
(95% - ÖB: 88,6-98,7) og 85,3% eftir 10 ár (95% - ÖB: 76,6-94,9). Ekki
reyndist marktækur munur á heildarlifun rannsóknarhópsins
borið saman við almennt þýði af sama kyni og aldri (log-rank próf,
p=0,135) (mynd 2a).
Allir sjúklingarnir fjórir þar sem reynd var viðgerð en henni
breytt í opin míturlokuskipti lifðu fyrstu 30 dagana eftir aðgerð.
Meðalaldur þeirra var 59 ár og var tangar- (148 mínútur) og
vélartími (206 mínútur) þeirra lengri.
Umræða
Í þessari afturskyggnu rannsókn var lagt mat á árangur mítur-
lokuviðgerða á Íslandi vegna hrörnunartengds leka með áherslu
á langtímalifun og fylgikvilla. Samtals var gerð 101 míturlokuvið-
gerð á þeim 15 árum sem rannsóknin tók til og hélst tíðni aðgerða
nokkuð stöðug. Jafnframt reyndist viðgerðarhlutfall mjög hátt, eða
rúmlega 96%. Þrátt fyrir að fylgikvillar innan 30 daga hafi verið
tíðir reyndust þeir oftast minniháttar og 98% sjúklinga lifðu fyrstu
30 dagana. Langtímalifun var sömuleiðis góð, eða 93,5% 5 árum
eftir aðgerð, sem reyndist sambærileg lifun hjá almennu þýði af
sama kyni og aldri.
Áhættuþættir hjarta- og æðasjúkdóma voru til staðar hjá tæp-
lega 80% sjúklinga en þar af voru reykingar (43%) og háþrýstingur
(32%) algengastir. Líkt og fyrir flestar opnar hjartaaðgerðir hér-
lendis voru karlar í miklum meirihluta, eða 80% sjúklinga. Með-
alaldur í rannsókninni var hins vegar aðeins 58 ár sem er 5 árum
lægri aldur en í flestum erlendum rannsóknum.9,13,26,27 Þetta gæti
verið vísbending um að hér mætti bjóða fleiri eldri sjúklingum
upp á míturlokuviðgerð.
Þrír af hverjum fjórum sjúklingum (76,2%) höfðu mikinn mítur-
lokuleka, sem er svipað hlutfall og í erlendum rannsóknum.27
Sama á við um hlutfall sjúklinga með stækkaðan vinstri slegil og
víkkaða vinstri gátt. Þriðjungur sjúklinga hafði skert útfallsbrot
Tafla IV. Snemmkomnir og síðkomnir (>30 dögum eftir aðgerð) fylgikvillar.
Sjúklingur getur haft fleiri en einn fylgikvilla. Fjöldi (%).
Heildarfjöldi (n=101)
Alvarlegir snemmkomnir fylgikvillar 29 (28,7)
Hjartadrep tengt aðgerð 12 (11,9)a
Enduraðgerð vegna blæðingar 9 (8,9)
Enduraðgerð af öðrum ástæðum 1 (1,0)
Þörf á ósæðardælu 6 (5,9)
Ígræddur gangráður 4 (4,0)
Ígræddur bjargráður 2 (2,0)
Hjartaþröng 1 (1,0)
Bráður nýrnaskaði 3 (3,0)
Blóðsýking 1 (1,0)
Minniháttar snemmkomnir fylgikvillar 60 (59,4)
Fleiðruvökvi sem krafðist aftöppunar 8 (7,9)
Gollurshúsvökvi sem krafðist
aftöppunar
3 (3,0)
Lungnabólga 3 (3,0)
Nýtilkomið gáttatif/-flökt 32 (43,8)b
Þvagfærasýking 3 (3,0)
Væg hjartabilun 21 (20,8)c
Yfirborðssýking í skurðsári 7 (6,9)
Síðkomnir fylgikvillar (>30 dögum eftir aðgerð)
Endurkominn meðal eða mikill leki 10 (9,9)
Blóðsegi í vinstri gátt 2 (2,0)
Skammvinnt blóðþurrðarkast í heila (TIA) 1 (1,0)
Heilablóðfall 4 (4,0)
Lungnarek 3 (3,0)
Enduraðgerð á míturloku 1 (1,0)
Hjartaáfall 4 (4,0)
Langvinn hjartabilun 11 (10,9)
Dánarhlutfall innan 30 daga 2 (2,0)
aHjartadrep tengt aðgerð var skilgreint sem hækkun á hjartavísinum CK-MB yfir 70 µg/L
eftir aðgerð en miðað var við hækkun yfir 100 µg/L hjá þeim sem einnig gengust undir
Maze-brennsluaðgerð vegna gáttatifs. Til viðbótar þurftu að vera til staðar nýjar breytingar á
hjartalínuriti eins og óeðlilegar Q-bylgjur og/eða vinstra greinrof. Þar að auki var horft eftir
merkjum um nýlegt hjartadrep á hjartaómun eftir aðgerð. bTekur aðeins til þeirra 73 sjúklinga
sem höfðu ekki þekkt gáttatif fyrir aðgerð. cSamdráttarhvetjandi lyf í >24 klukkustundir.
Mynd 2. (a) MACCE-frí lifun eftir aðgerð. Heildarlifun (b) (Kaplan-Meier) sjúklinga
eftir aðgerð (blá lína) borið saman við almennt þýði af sama kyni og aldri (brotalína).
95% vikmörk eru sýnd með gráum skugga.
a
b