Sjómannablaðið Víkingur - 01.01.2011, Blaðsíða 29

Sjómannablaðið Víkingur – 29
fiski á miðunum austur af Íslandi en
slíkur afli bauðst ekki oft. Haustin fóru í
síldveiðar með reknetum austur af Ís-
landi og allt norður undir Jan Mayen.
Árið 1960 var stefnan sett enn vestar
á hnöttinn og þá á 220 lesta línuveiðara
af stáli gerðan. Fyrsta árið var veitt við
Nýfundnaland en tvö þau næstu við
Vestur Grænland.
Öll árin var siglt heim með fullfermi
af saltfiski. Seinna árið við Grænland hóf
báturinn veiðar í Holsteinsborgardýpi og
fengust þar 110 tonn af saltfiski. Þar sem
fiskiríið var tregt var haldið suður að
Hvarfi, syðsta odda Grænlands, en þar
reyndist engan línufisk að fá þó að vitað
væri um færafisk á miðunum. Svo heppi-
lega vildi til að skipsstjóra línuveiðarans
tókst að leigja trillur af færeyskum báti,
sem var búinn að fylla og því á heim-
leið.
Eftir að trillurnar voru komnar til
sögunnar þá lifnaði heldur betur yfir
veiðunum og var fiskiríið lyginni líkast.
Trillurnar fylltu sig oft tvisvar á dag. Með
birtingu, klukkan sex að morgni, fóru
þær frá skipinu og um hádegisbil komu
þær drekkhlaðnar að skipshlið. Seinni-
part dags gaf þorskurinn sig ekki eins vel
en vel samt. Allur fiskur var flattur og
saltaður um borð. Strembið var það hjá
trillukörlunum að sækja fiskinn í djúpið
en öllu strembnara var það hjá þeim,
sem í aðgerð stóðu um borð í skipinu.
Þeir urðu að vinna út í eitt til að endar
næðust saman.
Skemmst er frá að segja að skipið
fylltu þeir á 24 dögum og sigldu heim
með 240 tonna saltfisksfarm. Síldar-
hleðsla var á skipinu og þilfarið ekki
stígvélatækt þar sem það lá við bryggju í
Færeyjum.
Norðurhöfn
Þegar veru Erhards á línuveiðaranum
lauk gerði hann strandhögg á Vestur
Grænlandi. Veiðar Færeyinga við Vestur
Grænland er sérstakur kapítuli í sögu
þessarar þjóðar. Þjóðar sem að vísu átti
allt sitt undir sjónum en að sækja björg í
bú á lélegum skipum vestur fyrir Græn-
land er bæði umhugsunar- og undra-
vert.
Láta mun nærri að fjarlægðin frá Fær-
eyjum til Færeyingahafnar á Vestur-Græn-
landi sé um 1600 sjómílur en vegalengd-
in ein og sér segir ekki nema hálfa
söguna. Suður af Hvarfi er einn illviðra-
samasti blettur jarðarinnar. Þar verða
veður hörð, sjólag sérlega slæmt og í
leyni liggur hafísinn. Margur hefur þarna
litið stærstu úthafsöldur sjómannsferils
síns.
Á siglingu sinni til Vestur Grænlands,
í byrjun maí, þurftu skipin oft að sigla
allt að 100 sjómílur suður fyrir syðsta
odda landsins vegna ísreks. Á heimleið
sinni í september lentu þessar fleytur oft
í hörðum haustveðrum og máttu þakka
almættinu fyrir að sleppa óbrotnar frá
þeim.
Færeyingar voru búnir að gera út trill-
ur frá móðurskipum fyrir kjafti Grátu-
fjarðar í einhver ár áður en leyfi yfirvalda
fékkst til að byggja verstöð í landi.
Fjörður þessi er staðsettur norðan Ravns
Stóreyjar og sunnan Færeyingahafnar,
sem voru aðal verstöðvar Færeyinga á
Grænlandi. Fjörðurinn liggur frá austri
til vesturs en sjálft fjarðarmynnið í land-
norður og útsuður. Hann er vel varinn
fyrir úthafsöldunni af eyjum og skerjum
í fjarðarmynni.
Árið 1962 reistu Færeyingar þarna
íveru- og aðgerðarhús á tveimur stöðum.
Staðirnir fengu nöfnin Suðurhöfn og
Norðurhöfn. Fimm til sjö mínútna sigl-
ing var á milli hafnanna en 20 mínútna
gangur.
Tveir föðurbræður Erhards reistu ver-
stöð í Norðurhöfn og stóð íveruhúsið
nokkuð ofan fjöruborðs en á hleinunum
við sjóinn var fiskverkunar- og salthúsið
staðsett. Detti einhverjum í hug að íveru-
húsið hafi verið einhver hallarbygging þá
er það hinn argasti misskilningur. Nær
væri að kalla bygginguna hreysi með átta
kojum á tveimur hæðum þar sem ver-
menn gátu sofið og hvílt lúin bein þá
þeir voru í landi. Forstofa prýddi að vísu
þessa vistarveru svo og eldunaraðstaða
og afdrep fyrir ráðskonu. Bygging ver-
stöðvarinnar tók fjórtán daga og á fjórtán
dögum byggja menn ekki hallir.
Að sögn Erhards var saltskúrinn samt
nokkuð vel útbúinn. Í honum var gólf
hallandi og rann fiskurinn að lúgu við
flatningsborð þar sem flatningsmenn
gátu skammtað sér fisk á borðin eftir
þörfum.
Hver og ein trilla var einnig nokkuð
vel útbúin til löndunar. Í þeim var
handknúinn krani með allt að 100 kg.
lyftigetu. Einn maður gat því með góðu
móti annast löndun og hífði hann fisk-
inn í málum upp úr trillunni til manns
sem stóð á þaki saltskúrsins. Sá á skúrn-
um sturtaði úr málunum niður í fiski-
móttökuna.
Samfara flatningunni var fiskurinn
saltaður í stæður dag hvern en sunnu-
dagsfríin voru nýtt í að umsalta og tók
sú vinna ungann úr frídeginum.
Árið 1963 var Erhard einn af ver-
mönnum Norðurhafnar og sótti þann
gula til hafs á 28 feta trillu. Þetta var
síðasta árið sem fiskurinn var flattur og
saltaður í landi því næstu ár var hann
fluttur ferskur með skipi til Færeyinga-
hafnar. Sumaraflinn þetta ár og tvær trill-
ur voru fluttar heim til Færeyja um
haustið á skonnortunni Viðey. Skipið
hreppti hið versta veður allt heimstímið
en bót í máli var að undan veðri var siglt
og skútan góð á lensinu. Náði hún að
verja sig fyrir öllum sjóum yfir Atlants-
ála en út af Tröllahöfða í Færeyjum reið
mikill brotsjór yfir skipið að aftan. Þetta
var einum sjó of mikið því að þegar
Myndin er tekin árið 2010 í höfninni á Eiði á Austurey og sýnir bát í forgrunni, svipaðan þeim sem
Færeyingar notuðu áður fyrr við Grænland.