Sjómannablaðið Víkingur - 01.01.2011, Page 40

40 – Sjómannablaðið Víkingur
tveggja voru ekki tiltækar og til viðbótar vand með farnar þar
sem þær hefðu haft áhrif á tryggingaiðgjöldin ásamt vali farm-
flytjenda á útgerð og skipum. Með tilkomu Lloyd´s Registry of
Shipping voru í fyrsta sinni settar fram upplýsingar um verð-
mæti og ástand viðkomandi skipa; upplýsingar sem voru
byggðar á mati, sennilega er réttara að segja samkomulagi hóps
stórkaupmanna og tryggingataka.
Í framhaldinu voru skipin flokkuð á grundvelli ástands bols
og búnaðar hvers skips, ástands sem var metið af sérstökum
skoðunarmönnum. Á grundvelli þessa mats og flokkunar var
verðmæti skipanna ákveðið bæði á meðan skipin voru í smíð-
um og eins eftir að þau voru komin í rekstur.
Hér var á ferðinni upphafið að nútíma flokkun skipa eftir
ástandi bols og búnaðar hverju sinni. Í upphafi var greitt fyrir
skráningu hvers skips, sem fylgdi samrit úr skráningarbókinni,
um 10 guineas eða sem svarar til um 1500 £ m.v. verðlag dag-
sins í dag. Talið er að á þessum tímum hafi verið starfandi í
Bretlandi 16 sérhæfðir skoðunarmenn skipa. Fyrsta skipið sem
til eru upplýsingar um að hafi verið metið og flokkað með
þessum hætti er Mills Frigate sem skoðað var af Tomas White-
wood í febrúar 1764 og skráð í framhaldinu í skipaskrána.
Afdrifarík ákvörðun
Á árinu 1797, þegar 215 eigendur skipa höfðu látið skrá skip
sín í skrána, sem var þá rekin af félagi með 11 manna stjórn
komst stjórn þess að þeirri niðurstöðu að flokkunarkerfið, og
þá um leið matið sem bjó að baki, væri gallað og þarfnaðist
endurskoðunar.
Upphafið má rekja til þess að á þessum árum hafði mikið af
skipasmíðastöðvum risið hratt og kröftuglega upp norðar í
landinu, stöðvar sem þá þegar höfðu byggt um 40% af breska
flotanum. Stjórnin taldi að þessi skip væru hvorki nógu vel
hönnuð né byggð úr nægjanlega góðu efni til þess að hljóta
skráningu til jafns við önnur bresk skip.
Í framhaldinu ákvað stjórnin að aldur skipa og byggingar-
staður skyldu ráða mestu um flokkun þeirra. Í framkvæmd
þýddi þessi ákvörðun stjórnarinnar að skip byggð á Tems
svæðinu, en þar voru margar þýðingarmestu skipasmíðastöðv-
ar Breta á þessum árum, skyldu uppfylla kröfur flokkunar-
félagins í fleiri ár en skip byggð annarsstaðar.
Þessi ákvörðun kann að hafa byggt á brúklegum rökun en
hún var afar ósanngjörn gagnvart þeim fjölmörgu eigendum
skipa sem byggð voru annarsstaðar en sigldu engu að síður án
áfalla um höfin breið.
Eins og gefur að skilja mætti þessi ákvörðun stjórnarinnar
mikilli andstöðu þeirra sem áttu skip sem uppfylltu ekki þessi
nýju skilyrði um flokkun.
Ný skrá verður til
Í framhaldinu blossuðu upp mikil mótmæli gegn þessari
ákvörðun, ekki gegn skipaskránni sem skipseigendur og aðrir
sem hagsmuna höfðu að gæta töldu mjög góða og kölluðu bók
valdsins. Þessi mótmæli enduðu eins og oft vill verða með því
að stofnuð var ný skipaskrá við hliðina á þeirri sem fyrir var af
hópi sem kallaði sig Society of Merchants, Shipowners and
Underwriters sem hafði aðsetur við Boundstreet í hjarta borg-
arinnar.
Þessi nýja skipaskrá sem nefndist, Shipowners’ Register, kom
fyrst út árið 1799 og gekk undir nafninu rauðabókin vegna þess
að kápuspjöldin voru rauð en voru græn á þeirri sem fyrir var
þ.e., Underwriters’ Register eða græna bókin.
Í formála að rauðubókinni þar sem gerð var tilraun til þess
London var borg verslunar og viðskipta. Skip af öllu tagi lögðu þangað leið sína og Englendingar áttu kaupskip á öllum heimshöfunum sjö.
Sjómenn lögðu grunninn að heimsveldi Breta.