Sjómannablaðið Víkingur - 01.04.2012, Page 23

Sjómannablaðið Víkingur – 23
og birgðaskipinu USS Vulcan sem lá undan Brynjudalsvogi og
sinnti viðgerðum á bandarískum herskipum sem leituðu til
Hvalfjarðar. Viðgerðarmenn Vulcan lagfærðu ýmislegt sem
gengið hafði úr skorðum um borð í kafbátnum á hinni löngu
siglingu. Héldu flestir úr áhöfn S-51 til um borð í Vulcan á
meðan á dvölinni í Hvalfirði stóð. L-15 lagðist að hlið breska
birgðaskipsins HMS Blenheim sem einnig lá skammt innan við
Hvítanes og fékk þar nauðsynlega þjónustu til þess að geta
haldið áfram ferðinni.
Skipstjóri L-15 hafði tilkynnt um minniháttar skemmdir á
kafbátnum af völdum óveðursins en fljótt kom í ljós að hann
hafði orði illa úti. Láréttir stýrisuggar á skuti kafbátsins sem
stjórnuðu halla hans við köfun höfðu brotnað af og horfið í
hafdjúpið. Kafbáturinn var því tekinn upp í flotkví breska
flotans, AFD-17 (Admiralty Floating Dock nr. 17), sem lá innan
við Hvítanes. Kom þá einnig í ljós að minnstu mátti muna að
stýri kafbátsins færi sömu leið og köfunaruggarnir en stór ró
sem festi stýrið hékk einungis á tveimur gengjuhringjum.
Óskar Þórðarson frá Haga var í áhöfn mótorbátsins Sævars
sem var í flutningum fyrir breska flotann í Hvalfirði þegar
Sovésku kafbátarnir höfðu þar viðdvöl árið 1943. Eftirfarandi er
frásögn hans af samskiptum sínum við áhöfn L-51 þegar kaf-
báturinn var til viðgerðar í flotkvínni:
Stríðsáraminningar
– Á transportbáti í Hvalfirði 1942 til 1943
– Með kafbátsmönnum í Hvalfirði
„Við vorum þrír á svokölluðum transportbáti, Sævari sem var
29 tonn, í þjónustu við breska flotann í Hvalfirði. Með mér
voru Guðmundur Bæringsson formaður, Sæmundur Helgason
vélstjóri og ég, Óskar Þórðarson, sem ráðinn var sem háseti,
kokkur og túlkur.
Þá mánuði sem ég var á transportbátnum Sævari í Hvalfirði
frá byrjun októbermánaðar 1942 til loka marsmánaðar 1943 bar
ýmislegt nýstárlegt fyrir augu okkar þriggja sem á bátnum vorum.
Af mörgu varð okkur sérstaklega minnisstætt þegar rússnesku
kafbátarnir tveir voru teknir, annar í senn, upp í flotkví sem
var kölluð í daglegu tali „dokkin.“ Bátarnir voru teknir til
hreinsunar utanborðs og kannski einhverra viðgerða. Kafbát
hafði ég aðeins einu sinni séð og það var á langleið í Hvalfirði
sumarið 1941 þegar við vorum að vinna í Hvítanesi. En fáséð
var að sjá þetta ferlíki „á þurru.“ Mikil óhreinindi og botn-
gróður var á byrðingi þess og minnti mig helst á risahala ein-
hverra dýra. Ótrúlegt og verður ekki lýst með orðum.
Áhafnirnar voru með einhverskonar sköfur á löngum sköft-
um að hreinsa þetta burt. Síðan var þessu safnað saman í vænar
hrúgur á gólfi dokkarinnar og ýtt í sjóinn eins og öðru úrgangs-
efni á þessum stríðsárum. Okkur á Sævari var falið að sjá um
ýmislegt sem til þurfti fyrir Rússana og ófáar ferðir fórum við
milli dokkarinnar og Blenheim.
Á meðan kafbátarnir voru í flotkvínni sáum við áhafnir
þeirra títt á rölti þar um. Ég sá þá mála yfir bletti sem til urðu
þegar óvelkomnir fylginautar kafbátanna voru skafnir burtu. En
dag nokkurn kom einn úr hópnum yfir í bátinn til okkar þar
sem hann var tjóðraður við flotkvína. Ég var eitthvað að snigl-
ast á dekki bátsins og Rússinn kom beint til mín.
„Eruð þið Bretar?“ spurði hann mig á vel skiljanlegri ensku.
TRÚLEGA BESTA
SMUREFNI Í HEIMI?
FYRIR BÍLINN, LAMIR, LÆSINGAR,
HJÓLIÐ, BYSSUNA OG ALLT HITT!
Kemi • Tunguhálsi 10 , 110 Reykjavík
www.kemi.is • Sími: 544 5466
VERTU TILBÚINN
Í VETURINN!
Fin Super er
Yfirmaður kafbátadeildarinnar, Alexander Tripolski (t.h.), og skipstjóri eins kaf-
bátanna á áningarstað í Dutch Harbor á Alútaeyjum í lok ágúst 1942.
Áhöfn L-15 veifar stolt gunnfána sovéska flotans að lokinni siglingu frá Hval-
firði til Greenock í Skotlandi í febrúar 1943 og gerir frægt fingurmerki banda-
manna „V“ (Victory) til merkis um samstöðu bandamanna til sigurs á Þjóð-
verjum.