Norræn jól : ársrit Norræna félagsins - 01.12.1952, Qupperneq 30

Norrœn jól
Hvert um sig væru þau ekki þung á metum, en tekin í heild hefðu þau lagt og
legðu fram býsna myndarlegan skerf í búskap alþjóða. Á þessu líkum forsendum
vakti danskur maður, dr. C. I. Heerfordt máls á því að stofna til vináttu- og kynn-
ingarfélags meðal norrænna þjóða. I Svíþjóð var hugmyndin tekin upp af C.
Carlsen kammerréttarráði og E. F. Heckscher prófessor, í Noregi af Mowinckel
forsætisráðherra og í Danmörku af Neergaard forsætisráðherra. í þessum þrem
löndum var Norræna félagið (Foreningen Norden) síðan stofnað samtímis, að
heita mátti, í Svíþjóð 1. marz, Noregi 12. apríl og í Danmörku 15. apríl árið 1919.
I Finnlandi var Norræna félagið stofnað 1924.
Það er óvíst, að íslandi hafi upphaflega verið ætlað sæti í þessum félagsskap,
enda hafði það fengið sjálfstæði sitt viðurkennt aðeins fjórum mánuðum áður en
Foreningen Norden var stofnað. En eigi leið þó á löngu, áður en tekið var að
hvetja Islendinga til þátttöku. Mun Fredrik Paasche prófessor hafa gengið þar fram
fyrir skjöldu. Fékk hann þáverandi sendiherra, Svein Björnsson, til liðsinnis, og
fyrir atbeina þeirra var Norræna félagið á íslandi stofnað árið 1922. Var Matthías
Þórðarson prófessor kjörinn formaður félagsins, og mun hann segja nokkuð frá
störfum þess og tilveru á öðrum stað í þessu riti. Þátttaka í félaginu var ekki mikil,
og fór því svo eftir nokkur ár, að starfsemin féll niður að mestu.
Á alþingishátíðinni 1930 kom hingað margt góðra gesta frá Norðurlöndum.
Munu málefni Norræna félagsins þá hafa borið á góma. Um líkt leyti kom líka
Guðlaugur Rósinkranz heim að loknu hagfræðinámi í Stockhólmi, þar sem hann
hafði kynnzt starfsemi Norræna félagsins sænska. Fékk hann í lið með sér Sigurð
prófessor Nordal, og boðuðu þeir til fundar í Nnorræna félaginu hinn 23. febrúar
1931. Setti Sigurður Nordal fundinn og kvað eigi vanzalaust, að íslendingar yltu
út úr félagsskap, sem þeir hefðu bundizt með öðrum þjóðum, svöruðu ekki bréf-
um hinna félaganna og greiddu ekki skuldir, sem á íslenzka félaginu hvíldu.
Voru fundarmenn allir á einu máli um að hefja félagsstarfið að nýju. í stjórn
voru kosnir: Matthías Þórðarson, formaður; Guðlaugur Rósinkranz, ritari; Sig-
urður Nordal, Guðmundur Finnbogason og Vilhjálmur Þ. Gíslason.
Hóf Guðlaugur Rósinkranz þegar að safna mönnum í félagið og endurnýjaði
samband við norrænu félögin austan hafs.
28