Vasakver : með almanaki fyrir árin 1939-1943 - 01.01.1939, Síða 86

82
að % hlutum eftir tölu jarðabóta manna og að % hluta eftir
tölu félaga. Og er sú fjárhæð, sem hvert félag fær séreign þess.
TJmsóknir um styrk sendist stjóm viðkomandi búnaðárfélags,
er sendir þær til Búnaðarfélags íslands, sem veitir styrki úr
sjóðnum. Styrk úr sjóðnum er því aðeins hægt að veita þeim
sem eru félagar í viðkomandi hreppabúnaðarfélagi eða félögun-
um sjálfum.
BÚPENINGSRÆKT.
Um mjólk.
í mjólkinni eru öll nauðsynleg næringarefni, er líkaminn
þarfnast. Eggjahvítan myndar vöðva, fitan gefur hita, kolvetnin
auka kraft, A-vitamin vernda gegn sjúkdómum, B-vitamin auka
þroskann, C-vitamin varnar þreytu, D-vitamin varnar beinkröm,
kalkið myndar heilbrigðar og sterkar tennur, fosfórið hjálpar til
að mynda sterk bein og járnið nýtt blóð. Til sveita geta menn
framleitt mjólk og reiknað sér hana ódýra fæðu. Fyrir bæjarbúa
verður hún nokkuð dýrari, þó ódýrari en flest önnur fæðuefni.
Mjólkin er nokkuð mismunandi að gæðum, fer það eftir ein-
staklingseðli kúnna, fóðrun o. fl.
Efnasamsetning nýmjólkur er talin að vera að meðaltali:
Vatn 87,8%, fita 3,7%, eggjahvíta 3,1%, mjólkursykur 4,65%,
sölt 0,75%.
Broddmjólk hefir nokkra aðra efnasamsetningu.
Úr 100 kg. nýmjólkur má búa til:
Rjómi 14 kg., undanrenna 85 kg., rýrnun 1 kg. — Alls 100 kg.
Smjör 4 kg., áfir 9,5 kg., skyr 17 kg., mysa 66 kg., rýrnun 3,5 kg.
Alls 100 kg.
í 1 kg. af nýjum, feitum osti þarf 5—6 kg. nýmjólkur.
í 1 kg. af hálffeitum.pressuðum osti þarf 9,5-—10 kg. nýmjólkur.
í 1 kg. af mysuosti (mögrum) þarf 11—13 kg. mysu.
í 1 kg. af mysuosti (feitum) þarf 10—12 kg. mysu.
Til þess að mjólkin geti verið hollt og gott fæðuefni, þarf hún
að vera hrein og eigi blönduð með skaðlegum gerlum og efna-
samsetning hennar má eigi vera rýrari en í meðallagi. Til þess
að fullnægja þessum kröfum, kemur margt til greina, aðeins
skal bent á: Kýrnar þurfa að vera hraustar og eigi haldnar
neinum sjúkdómi, er geti smitað mjólkina. Þær þurfa að hafa
gott fóður, því það getur haft áhrif á gæði mjólkurinnar. Ágæt-