Leikhúsmál - 01.12.1995, Page 7
LEIKHÚSMÁL
Pétur Einarsson
BÝR (SLENDINGUR
(BERLÍN?
sumarvinnu í faginu. En Reykjavíkurborg og
menntamálaráðuneytið styrktu fyrirtækið.
Sautján leikarar taka þátt í verkinu: Benedikt
Erlings, Bryndís Petra, Harald G, Harpa
Arnar, Hinrik Ólafs, Jón Stefán, Katrín Þor-
kels, Kjartan Bjargmunds, Kjartan Guðjóns,
Margrét Péturs, Ólafur Guðmunds, Sigrún
Sól, Sigurþór Albert, Steinunn Ólafs, Valgeir
Skagfjörð, Þorsteinn Bachmann og Þröstur
Guðbjarts. - Ennfremur kemur að verkinu
hópur ungs fólks frá Hinu húsinu, menning-
armiðstöð ungs fólks í Reykjavík, til aðstoð-
ar á ýmsa vegu.
Brúðubíllinn og Helga Steffensen voru á
ferðinni í sumar og var það fimmtánda árið
sem þetta brúðuleikhús á hjólum fer á milli
gæsluválla og útvistarsvæða í borginni. Tvö
leikrit eru sýnd á hverju sumri í júní og júlí. 1
sumar voru það Afhverju og Trúðar og töfra-
menn, bæði eftir Helgu. Leikstjóri var Edda
Heiðrún Backman, en íjórir atvinnuleikarar
ljáðu brúðunum raddir.
I sumar voru Ragnheiður Tryggvadóttir
og Jón Hjartarson einnig á ferð á gæsluvöll-
um og léku stuttan þátt eftir Jón. En þetta er
fimmta sumarið sem þau standa að slíkum
sýningum. Nefnist leikurinn Lengra en nefið
nœr og skoðast verkið sem nokkurs konar
„orðaleiktæki“ fyrir unga krakka.
Furðuleikhúsið hefur verið með þrjár litl-
ar sýningar í gangi í sumar, Furðufjölskyld-
una, sem er útileikhús og var m.a. sýnt í
Húsdýragarðinum í fyrra; Hlina Kóngsson,
spunaverk, ætlað börnum á leikskólaaldri og
svo Bétveir, en það er byggt á bók Sigrúnar
Eldjárn. Hópurinn hefur sýnt verkin eftir
pöntunum, meðal annars í listasmiðju barna
í Kringlunni.
Möguleikhúsið hefur ekki verið með leik-
sýningar í húsnæði sínu að Laugavegi 105 nú
yfir blásumarið, en mun vera að taka upp
þráðinn með Ástarsögu úr fjöllunum eftir
Guðrúnu Helgadóttur. En sú sýning var
raunar sýnd í listasmiðju barna í Kringl-
unni. Leikendur eru Alda Arnardóttir og
Pétur Eggerz en leikstjóri Stefán Sturla Sig-
urjónsson.
Loks má geta þess að leiklistin smeygði sér
enn inn í gamla Iðnó á sumrinu, þótt allt sé
þar ófrágengið innandyra enn. Hvunndags-
leikhúsið hóf æftngar þar á Trójudætrum
Evrípídesar í þýðingu Helga Hálfdanarsonar
og er stefnt að fáeinum tilraunasýningar nú í
október, en síðan á að sýna verkið ásamt
Jötninum eftir Evrípídes á Listahátíð 96.
Fjölmargir leikarar, söngvarar og dansarar
eiga að flytja þetta sígilda harmljóð um sjálf-
skaparvíti mannanna í styrjöldum; tónlist-
ina við sýninguna semur Leifur Þórarinsson,
Inga Bjarnason er leikstjóri og Lára Stefáns-
dóttir kóreógraf.
Af þessari upptalningu sést að leikhúsfólk
hefur heldur betur nýtt sumarið og eflaust
hafa einhverjar leikrænar uppákomur farið
framhjá ritnefnd Leikhúsmála. M
Haustið 1993, sýndi íslenska leikhúsið
Býr íslendingur hér? í Tjarnarbíói, en
sýninguna byggði Þórarinn Eyljörð
á bók Garðars Sverrissonar um dvöl
Leifs Muller í Sachsenhausen-fangabúðun-
um, skammt norðan við Berlín. Ég hafði
þann heiður að fá að leika Leif.
Á eina sýninguna kom forstöðumaður
danska stríðsminjasafnsins í Kaupmanna-
höfn, náinn vinur Dr. Morch sem veitir
forstöðu safninu í Sachs-
enhausen. í sumarbyrjun
1994 kom fyrirspurn frá
safninu í Sachsenhausen í
gegnum íslenska sendiráð-
ið í Bonn hvort við gætum
flutt sýninguna á þýsku við
minningarathöfn í tilefni
50 ára afmælis frelsunar
fangabúðanna.
Við vorum þó nokkuð
upp með okkur og sögðum auðvitað já, en í
raun held ég að við höfum ekki trúað í al-
vöru að það yrði nokkurn tíma úr þessu.
Að læra sýninguna á íslensku hafði verið
ótrúlega mikið átak fyrir mig, en ég hafði
rúmlega */2 ár til þess. I byrjun var þetta
spennandi, en mjög fljótlega var verulega á
brattann að sækja. Af ýmsum ástæðum var
það mér mikið metnaðarmál á þessum tíma
að komast í gegnum þetta, að sanna það fýr-
ir mér sjálfum að ég réði við þetta; og með
sífellt harðari kröfum á sjálfan mig náði ég
loks markinu skömmu fyrir frumsýninguna.
Samt sem áður þurfti ég fýrir hverja sýningu
og í hléinu að fara náið yfir textann minn, til
að ráða við hann á sýningunni.
Þýskukunnátta mín var bara tveggja ára
nám í stærðfræðideild í menntaskóla, fyrir
rúmlega 30 árum! Síðan ekki söguna meir.
Mín fyrsta hugsun var að þýski textinn
mundi kannski bara leggjast snyrtilega með-
fram íslenska textanum í minninu, í ein-
hverskonar huggulegu samlífi. Ég veit núna
hvað þetta var ótrúlega barnalegt.
I lok nóvember kom það! Safnið í Sach-
senhausen hafði fengið styrk til þess að
framkvæma þetta verkefni! Við vorum ger-
samlega búnir að afskrifa þetta og tíminn
sem var til stefnu orðinn nokkuð naumur.
Við áttum að sýna fyrstu sýninguna 24. apríl
1995.
í byrjun desember þurfti ég á fund til
Kaupmannahafnar og notaði ferðina til að
fara áfram til Berlínar. Á þessum tíma var
undirbúningurinn einungis á byrjunarstigi
og ekki einusinni búið að velja leikhús fyrir
sýninguna. Einn af starfsmönnum safnsins
sótti mig inn til Berlínar og ók með mér um
það bil klukkutíma leið út
fýrir borgina til Sachsen-
hausen. Þennan dag var
safnið lokað og frú Nickel,
sem sá um samskiptin við
okkur, tók að sér að sýna
mér fangabúðirnar. Við
ókum upp þrönga götu,
umlukta stórum furutrjám
og allt í einu opnaðist stórt
torg fyrir okkur og fyrir
enda þess stóð „das Tor“ - hliðið inn í fanga-
búðirnar. Eitt andartak skynjaði ég þá ógn
sem þessi bygging veldur manni. En við
skoðuðum búðirnar aðeins yfirborðslega,
frú Nickel var í tímaþröng. Ég hafði hugsað
mér að skoða búðirnar betur tveim dögum
síðar, en ég hætti við það. Eitt af því erfíðasta
fýrir mig að leika þessa sýningu var að halda
stjórn á sjálfum mér, mínum eigin tilfinn-
ingum, þannig að þær tækju ekki yfirhönd-
ina, en væru engu að síður með í leiknum.
Ég þorði ekki að taka þá áhættu að upplifa
eitthvað í Sachsenhausen sem kynni að gera
mér þetta erfiðara.
Við fengum fyrsta hluta þýðingarinnar
rétt fyrir jólin 1994 og það var ekki fyrr en
eftir áramótin sem ég hóf námið af einhverri
alvöru. Ég hafði þó notað tímann milli jóla
og nýárs til að kíkja á textann. Þegar ég fór
með fyrstu 10 síðurnar fyrir leikstjórann
Þórarinn Eyfjörð, rann hann ljúft upp úr
minni mínu og við vorum nokkuð kátir. Um
það bil helmingurinn af þessum fýrstu 10
síðum var textinn milli Leifs og læknisins og
nokkuð mikið um lýsingar á athöfnum. Ég
hafði tekið mér nokkuð góðan tíma fyrir
þennan kafla. Afgangurinn af handritinu, 38
síður, var massífur texti, einræða. Það kom
„ÉG HAFÐI ÞANN
HEIÐUR AÐ FÁ AÐ
LEIKA LEIF."
5