Heima er bezt - 01.08.2009, Blaðsíða 55

söknuðurinn var sárastur. En svo eru aðrar kveðnar á ferð
og sumar ef til vill þegar mest reyndi á hestinn, ratvísi
hans og dugnað.
Sigurjón í Krumshólum kveður svo við Þokka sinn:
Mig ég reiði’á máttinn þinn,
mig þótt bili þróttinn.
Þú munt rata Þokki minn,
þó að dimm sé nóttin.
Og ekki hræddist hann skammdegis norðanbylinn,
sem þessa vísu kvað, ekki alls fyrir löngu, aleinn uppi á
Hellisheiði:
Þótt haglið dynji hart á kinn,
og halli skömmum degi,
kvíði’ég ei, því klárinn minn
kennir alla vegi.
Eina vísu kann ég, skagfirska að sögn, i sama anda:
Afram veginn vonda’ég held
vill hann þegi skána.
Þótt halli degi’og komi kveld
kvíði’ég eigi á Grána.
Höfundinn þekki ég ekki, en vitað hefir hann hvað Grána
mátti bjóða og er drjúgur yfír.
En það eru fleiri en þessi Skagfirðingur, sem drjúgir eru
yfír ratvísi hestsins og dugnaði hans. Að minnsta kosti kennir
hins sama hjá Sunnlendingnum, sem kvað um Glám:
Mesta gull í myrkri ’ og ám,
mjúkt á lullar grundum.
Einatt sullast ég á Glám
og hálffullur stundum.
Þennan höfund kann ég heldur ekki að nefna, en fúllyrt
er að vísan muni kveðin vera hér á Suðurlandi. Og þó að
einhverjum hárfínum og tilfinninganæmum bindindispostula
fmnist hún lítt frambærileg, þá getum við að minnsta kosti
sætt okkur við hana, sem þorum að hugsa um ástandið
eins og það var, þó að við séum uppi á þessum „síðustu og
verstu vatnsblöndu-dögum“. Höfundurinn hefir vitanlega
verið hálffullur, eins og hann segir, og það er ástæðulaust
að fara að gera rekistefnu út af því nú, og hann hefir líklega
verið á heimleið úr kaupstaðnum með kútholuna sína. Það
er orðið svo sjaldgæft að sjá þá tvímenna hagyrðinginn og
Bakkus, að mér fmnst ekki nema réttmætt að minningunni
um þá sé á lofti haldið.
Það er misjafnt hvað reiðhestamir endast vel. Sumir eldast
fyrir tímann, fella af áður en þeir komast á elliárin, stirðna
upp og verða aðeins svipur hjá sjón, móti því sem þeir vom,
þegar þeir léku á fyrri kostum sínum. Stundum getur þetta
verið meðferðinni að kenna, þó er það ekki alltaf. En hitt
Teikning eftir Ól. Magnússon, 1919.
er vitanlega ekki nema eðlilegt, þó að gamli reiðhesturinn
hafi ekki í fullu tré við ungu gæðingana og dragist aftur úr
á sprettinum. Hann getur verið góður þrátt fyrir það, þó að
hann verði að sleppa götunni.
Bjami Björnsson, bóndi á Vatnshomi í Húnaþingi, kveður
svo um gamlan reiðhest:
Forðum þóttirðu fótheppinn,
fram þá sóttir ómœðinn,
búinn þrótti búkur þinn
blessaður skjótti klárinn minn.
En þeir em líka til, hagyrðingamir, sem una því illa,
að reiðhesturinn haldi ekki kostum sínum fram i rauðan
dauðann.
Björn Skúlason, umboðsmaður í Múlaþingum (d. 1865),
kveður svo:
Ó, að þú vœrir vetra frnrn
vorðinn gamli Skotti.
Ellin bœði grá og grimm
gerir þig nú að spotti.
Heima er bezt 343