Læknaneminn - 01.03.1956, Síða 24

u
LÆKNANEMINN
COLLIDIH

„Einvíddarchromatogrammi" breytt í
tvívltt. Collidin notað sem „flutnings-
vökvi". Framkallað með ninhydrin.
function) af efnismagninu (con-
centration) í þvaginu (sjá síðustu
líkinguna).
Efnismagnið má því ákveða, ef
stærð blettsins er mæld. Við beina
(geometriska) mælingu er skekkj-
an um 10%, finnist mönnum það
of mikil skekkja, er hægur vand-
inn að klippa blettinn út úr örk-
inni, gera „mikrosoxhletextrac-
tion“ á litarefninu og mæla í „foto-
cellu“. Skekkjan er þá aðeins 1
—3%.
Með þessum aðferðum er hægt
að mæla efni í þvagi, blóðvatni
eða matvælum o. s. frv., þótt magn
þeirra sé aðeins um 50 y, en mor-
fín má ákvarða á sama hátt með
nákvæmni allt að 3—4 y í 1 cc.
á hinn veginn (hornrétt miðað við
fyrri vafning) og setjum á sama
hátt í collidinpplausn. Efnin flytj-
ast aftur „upp“ eftir örkinni á
sama hátt og áður, en hin ýmsu
efni fá nú annan hraðamismun
innbyrðis, þar eð nú er um annan
flutningsvökva að ræða.
Örkin er síðan þurrkuð eins og
fyrr. Þar sem aminosýrur eru lit-
laus efni, úðum við örkina með
ninhydrinblöndu. Koma þá í ljós
litblettir á víð og dreif um alla
örkina. Glycin verður rautt, histi-
din, thyrosin og tryptophan gul,
serin grænt og arginin, lycin, al-
anin og glutathion blá, svo að
dæmi séu nefnd.
Þótt mörg efnanna séu eins að
lit, kemur það ekki að sök, þar
eð hvert þeirra hefur ákveðið
Rf-gildi, sem er óbreytanlegt við
sömu rannsóknarskilyrði. Þ. e.
hvert efni (í þessu tilfelli amino-
sýrur) á ákveðið heimkynni á örk-
inni (x og y „koordinat").
Stærð litarblettsins, sem efnið
myndar er lygrafall (logarithmisk
IV.
Ef til vill spyrja menn nú:
hvaða gagn ætli sé svo sem að
svona fikti?
Við skulum þá fyrst athuga,
hvað þegar er búið að gera og gert
er með þessari og skyldum rann-
sóknaraðferðum, og halda okkur
þá aðeins við læknisfræði.
Við framleiðslu og hreinsun á
penisillíni, streptómýsíni, insúlíni,
oxytósíni og fleiri lyfjum er not-
uð súluchromatografía. Menn láta
sér ekki lengur nægja að mæla
verkun enzyma eins og: amylasa,
peroxydasa, katalasa, fosfatasa o.
fl., heldur er og mælt magn þeirra
og staðsetning í frumum líkamans.
Þá má hreinsa og efnagreina upp-
lausnir veira (Rous sarcoma, Thei-
ler) sýkla og toxina, er þeir mynda
(Tb., dipth.). Mjög ýtarlegar upp-
lýsingar hafa fengizt um efna-
skipti einstakra vef ja líkamans og
breytingar á þeim af völdum sýkla
og æxlisvaxtar. Margt fleira mætti
nefna, en að lokum skal látið nægja
að geta helztu efnaflokka, sem
einkum hefur verið gefinn gaum-