Læknaneminn - 01.12.1962, Blaðsíða 13

LÆKNANEMINN
ia
fyrir vegna þess, hve fáir gátu
mætt. Guðmundur Hannesson
reyndi af sínum alkunna áhuga að
stofna til læknafélags fyrir Norð-
ur- og Austurland, þegar hann var
héraðslæknir á Akureyri, og í því
skyni gaf hann út af eigin ram-
leik fjölritað Læknablað í 15 ein-
tökum og hélt því út í þrjú ár.
Þetta er mjög merkilegt rit, en af
því munu nú aðeins vera til 4 eða
5 eintök, og er eitt þeirra komið
í mína eigu sem gjöf frá Jóni
Jónssyni héraðslækni á Vopna-
firði og síðar á Blönduósi. Það var
ekki fyrr en læknum tók að
fjölga í Reykjavík, sem auðið
varð að koma á varanlegum fé-
lagsskap lækna með stofnun
Læknafélags Reykjavíkur 18. okt.
1909, en stofnendurnir voru níu
að tölu og munu forgöngumenn-
irnir hafa verið þeir Guðmundur
Björnsson landlæknir, Guðmundur
Magnússon læknaskólakennari og
Guðmundur Hannesson héraðs-
læknir. Læknafélag íslands var
svo stofnað 18. okt. 1918, mest
fyrir forgöngu Guðmundar Hann-
essonar, sem var lífið og sálin í
því, meðan hans naut við.
Austfirzkir læknar héldu ekki
aftur fund með sér fyrr en 16.
maí 1915 (Lbl. I.., 6. tbl.), er
sex þeirra komu saman á Eski-
firði að tilhlutan Guðmundar
Björnssonar landlæknis, er var
þar á eftirlitsferð. Var þar enn
rætt um fjölgun læknishéraða og
bætur á launakjörum lækna. Síðar
hafa austfirzkir læknar verið eft-
irbátar í félagsskap, enda sam-
göngur erfiðari þar en víða ann-
arsstaðar, og urðu þeir síðastir
allra til að mynda hjá sér svæða-
félag. Veltur og í öllum slíkum
félagsskap mjög á áhuga ein-
stakra forgöngumanna. Því er
það og maklegt að minnast þeirr-
ar tilraunar, sem þar var gerð
fyrir hart. nær 70 árum, og þess
manns, sem mun hafa haft þar
forgöngu, en það var Fritz Zeut-
hen. Hann var danskur að ætterni,
en hafði fengið íslenzkt uppeldi,
því að hann var stjúpsonur Gísla
Magnúsjsonar latínuskólakennára
og stúdent frá Reykjavíkurskóla,
las síðan læknisfræði í nokkur ár
við Hafnarháskóla, en tók embætt-
ispróf hjá Jóni landlækni Hjalta-
lín. Hann var skipaður fjórðungs-
læknir í Austfirðingafjórðungi
1868 og náði hérað hans fyrstu
árin yfir báðar Múlasýslur að
viðbættri Austur-Skafafellssýslu.
Hann lét af embætti 1898 og dó í
Kaupmannahöfn 1901. Zeuthen
var einn af merkilegustu læknum
sinnar samtíðar og mjög áhuga-
samur í starfi sínu, eins og skýrsl-
ur hans og bréf bera með sér.
Hann barðist þegar 1880 og æ síð-
an fyrir því að fá spítala reistan
á Eskifirði, en auðvitað árangurs-
laust. Þá átti hann í höggi við
heilbrigðisstjórnina eftir að lækn-
ishéruðum hafði verið fjölgað lög-
um samkvæmt út af því að hann
varð að þjóna Austur-Skaftafells-
sýslu árum saman með sínu hér-
aði, án þess að fá fyrir það nokkra
aukaþóknun, en hafði af því ærinn
kostnað. Hann varð um tíma fyrir
nokkru aðkasti fyrir það að ganga
röggsamlega fram í því að upp-
ræta syfilis, sem borizt hafði á
land á Austfjörðum, og á efri ár-
um þótti hann nokkuð þungur til
ferðalaga, en fleiri hefðu orðið
það en hann eftir að hafa þjónað
slíku héraði í allt að 30 ár. Af-
komendur mun hann nú ekki eiga
annarsstaðar en í Ameríku, en
minning hans ætti að lifa sem
þess manns, sem stofnaði fyrsta
læknafélag landsins, þótt það lifði
skammt.