Læknaneminn


Læknaneminn - 01.12.1962, Blaðsíða 4

Læknaneminn - 01.12.1962, Blaðsíða 4
LÆKN ANEMINN 4 búnt. Eru því sama eðlis og y- geislar, ýmissa isotopa t. d. ra- dium og cobolts 60. Þeir koma fram þegar electron- ur stöðvast skyndilega af ein- hverju efni. Mestur hluti hreyfi- orku electronanna breytist þá í hita, sem getur orðið mjög hár. Stöðvunarefnið í anóðu röntgen- lampans hitnar því mikið og verð- ur að hafa hátt bræðslumark. í hana er því jafnan brúkað wol- fram. Lítið brot af hreyfiorkunni, minna en 1 hundraðshluti, breyt- ist í geisla. Röntgengeislar lúta ákv. iög- málum fysiskum, hafa sín sérein- kenni og ýmis konar áhrif á efni það, sem þeir eyðast í. Bylgju- lengdin er einkennandi fyrir hverja geisla gerð. Sum geisla- virk efni senda frá sér y-geisla af aðeins einni bylgjulengd t. d. CO';o. Slíkir geislar eru sagðir vera monokromatiskir; ef bylgjulengd- ir eru tvær þá dikromatiskir o. s. frv. Röntgengeislar, sem mynd- ast 1 röntgenlampa hafa ekki eina bylgjulengd heldur óendan- lega margar, þótt mest sé af geislum af bylgjulengdum innan vissra marka og bylgjulengd styztu geislanna fari ekki niður fyrir ákveðið mark svok. A min. Er sagt að fram komi röntgen spektrum. (A. min. = 12.35 : kv. sem geislarnir eru myndaðir við, útkoman í Áng. 1 Áng = 1:10 milj. mm.). Þeim mun hærri, sem spennan á milli póla röntgenlampans (kat- óðu-anóðu) er, en hún rekur elekt- rónurnar frá kat. til an., því hraðara fara þær. Því meiri sem hraði þeirra er þegar þær stöðv- ast á anóðunni, þeim mun styttri er bylgja þeirra geisla, sem mynd- ast. Því styttri sem bylgjulengd geislanna er, þeim mun harðari er sagt að þeir séu. Því harðari sem geislar eru, þeim mun dýpra ná þeir að ganga inn í efni það sem fyrir þeim verður, þ. e. pene- tration þeirra eða smygi vex með hörkunni. Af því röntgengeislar eru raf- segulsveiflur gildir um þá það lög- mál bylgjuhreyfingar, að tíðnin V er í öfugu hlutfalli við bylgju- lengdina þ. e. A • V. = 300000 km/sek. Þegar rætt er um orku í sambandi við rafsegulsveiflur, hafa menn hugsað sér minnsta skammt sem orkan kemur fram í (Planck) eins og við rafmagn (electrona) og efni (atom). Slík- ur skammtur er kallaður kvantum og geisla orkan er ævinlega marg- feldi af því. Orkan er táknuð með h.v. en h er svokallað Plancks konstant og er 6,55. 10“2T erg/sek. ... , . . , 300000 Af þessu sest: E=h.v.-;h. A þ. e. því minni sem \ er þ. e. því styttri sem bylgjan er, því stærri orkuskammturinn, þ. e. harðir geislar eru orkumeiri en mjúkir geislar. Lægsta spenna sem röntgen- geislar myndast við er um 6 kv. Slíkir geislar eru kallaðir grenz geislar. Þeir eru svo mjúkir, að þeir smjúga ekki nema brot úr mm inn í húð. Efnið í þeim hluta rönt- genrörsins, sem þeir fara út um verður því að vera bæði þunnt og atomlétt. Vanalega er notað Beryl- lium. Geislar, sem myndast við 200—1000 kv. spennu eru kall- aðir djúpgeislar. Það er ekki veru- legur ávinningur í smygi geisla, sem myndast við t.d. 800 kv. spennu miðað við geisla, sem myndast við t.d. 250 kv. spennu. Algengustu geislatækin eru því 250 kv. tæki. Ekkert vandamál er að framleiða mýkri geisla. Ef framleiða á harðari geisla er
Blaðsíða 1
Blaðsíða 2
Blaðsíða 3
Blaðsíða 4
Blaðsíða 5
Blaðsíða 6
Blaðsíða 7
Blaðsíða 8
Blaðsíða 9
Blaðsíða 10
Blaðsíða 11
Blaðsíða 12
Blaðsíða 13
Blaðsíða 14
Blaðsíða 15
Blaðsíða 16
Blaðsíða 17
Blaðsíða 18
Blaðsíða 19
Blaðsíða 20
Blaðsíða 21
Blaðsíða 22
Blaðsíða 23
Blaðsíða 24
Blaðsíða 25
Blaðsíða 26
Blaðsíða 27
Blaðsíða 28
Blaðsíða 29
Blaðsíða 30
Blaðsíða 31
Blaðsíða 32
Blaðsíða 33
Blaðsíða 34
Blaðsíða 35
Blaðsíða 36
Blaðsíða 37
Blaðsíða 38
Blaðsíða 39
Blaðsíða 40
Blaðsíða 41
Blaðsíða 42
Blaðsíða 43
Blaðsíða 44
Blaðsíða 45
Blaðsíða 46
Blaðsíða 47
Blaðsíða 48
Blaðsíða 49
Blaðsíða 50
Blaðsíða 51
Blaðsíða 52
Blaðsíða 53
Blaðsíða 54
Blaðsíða 55
Blaðsíða 56

x

Læknaneminn

Beinir tenglar

Ef þú vilt tengja á þennan titil, vinsamlegast notaðu þessa tengla:

Tengja á þennan titil: Læknaneminn
https://timarit.is/publication/1885

Tengja á þetta tölublað:

Tengja á þessa síðu:

Tengja á þessa grein:

Vinsamlegast ekki tengja beint á myndir eða PDF skjöl á Tímarit.is þar sem slíkar slóðir geta breyst án fyrirvara. Notið slóðirnar hér fyrir ofan til að tengja á vefinn.