Læknaneminn - 01.11.1969, Qupperneq 6

6
LÆKNANEMINN
synlegt er að hafa í huga þessi al-
mennu atriði til skilnings á rök-
semdafærslu minni í því, sem á
eftir fer. Vil ég enn árétta, að úr-
val náttúrunnar er á konasafn
tegundar hóps, flokks eða þjóðar,
en ekki á konasafn einstaklings.
Hins vegar er hið síðarnefnda það
svið, er aðallega veit að lækninum.
Fyrsta spurning mín, viðvíkj-
andi myndun og þróun íslenzku
þjóðarinnar, var um uppruna
hennar, eða hvaðan henni kom það
konasafn, er hún hóf göngu sína
með. Betri heimildir eru til um
landnám íslands en nokkurs ann-
ars lands, sem ég þekki til, þar
sem eru Islendingabók og Land-
námabók. Þær segja báðar, að
landið hafi byggzt úr Noregi. Mál-
ið og önnur menning, einnig
kumlfundir, styðja mjög þá frá-
sögn. Frá menningarsögulegu
sjónarmiði er þetta rétt, og marg-
ir hafa látið sér það nægja og
ekki farið frekar út í þá sálma.
Líffræðingur þarf þó að vita
gleggri deili á efninu, því mál og
menning gefur enga vissu um
hina líffræðilegu hlið málsins.
Það kemur víst engum til hugar,
að Engil-Saxar hafi nokkurn tíma
verið í meirihluta á Bretlandseyj-
um, þó að mál þeirra og menning
sé nú víðast hvar ríkjandi þar.
Hvaða merkingu á þá að leggja í
„byggðist úr Noregi“? Eftir að
Ari fróði hefur skýrt frá þessu í
tslendingabók, telur hann upp
tignasta landnámsmanninn í
hverjum landsfjórðungi og getur
þess um þrjá þeirra, að þeir séu
norrænir. Einn þeirra er Helgi
magri, sem á írska móður, og
tveir þeirra koma ekki úr Noregi
til Islands. Þetta sýnir, að fyrir
Ara vakir, að landnemarnir hafi
verið ættaðir úr Noregi og af
norsku bergi brotnir. Hann skýrir
hér frá á sama veg og íslenzkir
ættfræðingar hafa alla tíð gert,
þegar þeir vilja segja deili á ein-
hverjum. Þannig er sagt um
mann, að hann sé ættaður úr Ár-
nessýslu eða af Bergsætt, enda
þótt aðeins lítið brot af konasafni
mannsins sé frá Árnesingum eða
Bergi komið. Hér skal ekki farið
frekar út í sögulegar heimildir
fyrir uppruna þjóðarinnar, en það
er álit mitt, að út frá þeim sé
ekki hægt að segja nákvæmlega til
um, hver hlutur hinna ýmsu þjóða
hafi verið í konasafni landnem-
anna. Ég tel ólíklegt, að hlutur
Norðmanna hafi verið innan við
50% eða meiri en 70%.
Önnur leið við leit að uppruna
þjóðarinnar er rannsókn á víkinga-
aldarbeinum manna hér á landi og
í þeim löndum, sem landnemarnir
komu frá. Slíka rannsókn hef ég
gert, og var niðurstaða hennar, að
íslenzku víkingaaldarbeinin eru,
hvað mörg málanna snertir, ólík-
ari þeim norsku en sumum beina-
flokkum frá Bretlandseyjum,
einkum Irlandi (14). Þessi niður-
staða virðist stangast á við sögu-
legar heimildir og er því nauð-
synlegt að rannsaka gildi beggja
rannsóknaraðferða, ef rétt mat á
að fást á uppruna Islendinga. Þeg-
ar hefur verið getið um matsatriði
í sambandi við sögu og menningu,
en nú skulum við athuga mann-
fræðilegu hliðina. Þar var eins og
fyrr segir byggt á mældum eigin-
leikum, málum, en öllum er þeim
sameiginlegt að vera fjölkona
(polygenic) eiginleiki, þ. e. orðinn
til fyrir samstarf margra kona
og ytri áhrifa. Því miður stöndum
við nálega í sömu sporum og
frumherjar erfðafræðinnar hvað
snertir möguleika til að aðgreina
þessi atriði, hvað mörg kon séu
að verki, hver sé þáttur hvers og