Læknaneminn - 01.11.1969, Side 14

LÆKN ANEMINN
u
2. TAFLA
Aldabreytileiki á tíðiii garða í íslendingum.
Karlar og konur.
Tlmabil Aldur Torus palat. Torus mandib.
n % n 1 %
900- 1100 ad-senil 103 35,0 133 1 ! 35,3
1100- 1650 54 44,4 53 1 49,1
1650- 1840 57 31,6 67 1 25,4 1
1962 20-49 1215 2,6 1215 1 10,5 1
annars tímabils fer görðum fjölg-
andi, en úr því fækkar þeim og
sérstaklega eftir 1840. Báðir
garðar fylgjast að, nema hvað
gómgörðum fækkar talsvert meira
en kjálkagörðum eftir 1840, og
1962 eru þeir fjórum sinnum færri
en kjálkagarðarnir, en fyrir 1840
eru báðir garðar álíka tíðir.
Það, hvernig garðarnir hafa
hagað sér á umliðnum öldum hér
á landi, bendir til þess, að ytri
áhrif megi sín mjög mikils við
myndun þeirra. Þeir eru því engu
betur fallnir til að meta skyld-
leika þjóða en líkamshæðin, ef
ekki er jafnframt unnt að meta
styrkleika þessara áhrifa til
garðamyndunar. Um eðli þessara
áhrifa hafa ýmsar skoðanir verið
settar fram og skal ég geta þess,
er ég tel mestu máli skipta í því
sambandi.
Rannsóknir á útbreiðslu garða
sýna, að þeir eru tíðastir á
fólki búsettu í kuldabeltinu og sem
lifir aðallega á fæðu úr dýrarík-
inu. Nú er slík fæða yfirleitt tor-
unnari, krefst meiri tyggingar en
kornmatur. Það hefur því verið
álit margra, að garðarnir mynd-
uðust vegna áreynslu á tyggingar-
arfærin og væru þeim til styrkt-
ar. Það er vafalaust, að forfeður
okkar höfðu meira tyggingar-
starf en við, sem nú lifum. Leiða
má að því sterk rök, að þáttur
næringarefna úr dýraríkinu í fæði
Islendinga hafi tekið líkum alda-
breytileika og tíðni garðanna.
Þegar einokunarverzlun hófst hér
1602, var kornyrkja hætt hér á
landi, svo öll kornmatarneyzla
eftir þann tíma byggist á inn-
flutningi. Yfirlit um magn korns
má fá úr bókum einokunarverzl-
ananna og síðar af innflutnings-
skýrslum.
Á mynd 2 sést kornmatar- og
sykurinnflutningur frá 1625 og
fram til 1954, reiknaður í kg á
mann á ári. Lengst af 17. aldar-
innar nemur kornmatur um 10 kg
á mann á ári, hækkar upp í um 30
kg við lok 18. aldar, en fer síðan
ört vaxandi á 19. og 20. öld og er
um og yfir 140 kg um miðja þá
öld. Fyrir 1800 mun annar matur
úr jurtaríkinu en kornmatur hafa
verið hverfandi lítill, svo það, sem
hefur vantað á, að næringarþörf-
inni væri fullnægt, hefur þá kom-