Læknaneminn - 01.11.1969, Blaðsíða 56

48
LÆKNANEMINN
TÓMAS ÁRNI JÓNASSON, læknir.
Um magaspeglun og
maga ljósmyndu n
Á undanförnum árum hefur orð-
ið mikil framför í gerð þeirra
áhalda, sem notuð eru við maga-
speglun og magaljósmyndun, og
hefur það valdið vaxandi notkun
þessarar rannsóknaraðferðar.
Verður hér á eftir gerð grein fyr-
ir tækjum þessum og notkun
þeirra.
Eldri gerðir af magaspeglum.
Segja má, að magaspeglun,
gastroscopia, hafi átt aldarafmæli
á síðastliðnu ári (1), því árið 1868
tókst Kussmaul að sjá magaslím-
húð í gegnum málmrör 13 mm í
þvermál, er hann færði niður í
maga sverðgleypis.
Fremur má þó telja Mikulicz
frumkvöðul þessarar rannsóknar-
aðferðar, því honum tókst árið
1881 að sjá einstaka magahluta
við speglun. Notkun magaspeglun-
ar jókst þó fyrst eftir 1910, og
náði rannsóknin talsverðri út-
breiðslu í Þýzkalandi, þó að skoð-
unin væri erfið fyrir sjúklinginn,
og talsverð hætta á vélindisrifu
fyrir hendi.
Árið 1932 kom fram nýtt áhald,
sem kallað var Wolf-Schindler-
magaspegill. Þetta áhald olli
straumhvörfum, því neðri endi
þess var gerður talsvert sveigjan-
legur með flóknu linsukerfi. Við
þetta varð tækið ekki eins hættu-
legt og hin fyrri stífu rör, en auk
þess mátti sjá stærri hluta af
innra borði magans. Þessi gerð og
afbrigði af henni voru mikið notuð
og eru raunar notuð enn, og má
nefna nöfn á nokkrum tegundum:
Cameron, Eder-Chamberlein, Eder-
Palmer, Hermon Taylor, Benedicts
o.s.frv. (2).
Árið 1934 birtist í skýrslu St.
Jósefsspítalans að Landakoti
greinargerð um 35 magaspeglanir,
sem dr. Halldór Hansen og Þórð-
ur Þórðarson gerðu. Notuðu þeir
Wolf-Schindler magaspegil, og sézt
á þessu, að nýjungar bárust hing-
að fljótt á þeim árum. Ekki varð
þó framhald á þessari notkun, og
önnur tæki, sem fengin voru hing-
að til landsins, voru fremur lítið
notuð.
Trefjaglersáhöld.
Árið 1956 (3) birtist lýsing á
nýrri gerð áhalds, sem kennt hefur
verið við Hirschowitz. Þetta áhald
tekur eldri gerðum stórlega fram
um margt. Aðalkosturinn er sá, að
tækið er fullkomlega sveigjanlegt
án þess að aflögun verði á mynd-
inni. Aðrir kostir eiu, að Ijósstyrk-
leiki berst mjög vel í gegnum tæk-
ið og að skýr mynd fæst, þó að það
allt að því snerti slímhúðina.
Þessi nýjung byggist fyrst og
fremst á tækniframförum, sem
gerðu mögulegt að framleiða hár-
mjóa glerþræði og raða þeim þétt
saman hlið við hlið án þess þó, að
ljósið dreifðist frá einum þræði til