Læknaneminn - 01.03.1970, Side 67

LÆKNANEMINN
57
stöðva og tilkoma dialysu í heima-
húsum. Hið síðast nefnda á vax-
andi vinsældum að fagna og lækk-
ar að sjálfsögðu mjög rekstrar-
kostnað við dialysur, þótt stofn-
kostnaður sé að sjálfsögðu mjög
hár. Menn eru því ekki úrkula von-
ar um, að allir, sem þess þarfnast,
geti notið dialysu, áður en allt of
langt um líður.
En nú spyrja menn: Hví á að
halda frammi dialysu, þegar mun
einfaldari og betri lausn er fram-
undan, þar sem eru nýrnaígræðsl-
ur? Því er til að svara, að nýrna-
ígræðslan, svo ágæta framtíð, sem
ég hvgg hana hafa, á enn fyrir
höndum Ianga leið til fullkomnun-
ar. Hæmodialysan verður enn um
langa framtíð nauðsynleg til und-
irbúnings ígræðslunni, til með-
höndlunar þeirra, er hafna ígrædd-
um nýrum, auk þess sem lengi
munu finnast þeir, sem alls ekki
hentar nýrnaígræðsla af ýmsum
orsökum.
Væntanlegar framfarir.
Stöðugt er unnið að endurbótum
á sviði hæmcdialvsunnar. Hefur
slík starfsemi ekki sí^t beinzt að
framleiðslu ódýrari tækja, er hafa
alla þá kosti, er gervinýrnatæki
mega prýða. Menn hafa kepnzt við
að finna upp síur, sem sameina lít-
ið rúmfang, litla mótstöðu gegn
blóðrennsli og góða dialysugetu
(dialysance). Gott dæmi beirra
manna, sem sífellt hafa augun op-
in fyrir nýiungum, er Kolff sá er
fyrstur smiðaði nothæft gervinýra.
Hann starfar nú í Bandaríkiunum,
allaldraður orðinn. Hann tók upp
á því fyrir nokkru að nota venju-
lega þvottavél sem gervinýrnavél,
stakk einfaldlega spólufilterum
sínum niður í vélina og stillti á
,,skol“. Allt gekk bærilega, unz
framleiðandi vélanna komst að
þessu og taldi sinni ágætu þvotta-
vél vafasaman heiður af því að
vera notuð sem blóðþvottavél, og
lélega auglýsingu, ef kenna mætti
vélinni dauðsfall á þvottadegi.
Ýmis sérkennileg afbrigði gervi-
nýrna hafa komið fram, en nota-
gildi þeirra er ekki fullreynt. Má
þar nefna viðarkolasíur og svo-
nefnd hárpípunýru, sem saman-
standa af fjölmörgum hálfgegn-
dræpum hárpípum.
Menn gæla enn við drauminn um
gervinýrað, sem sjúklingamir bera
á sér sjálfir, en skipta um síur
endrum og eins. Sá draumur virð-
ist fjarstæðukenndur, en flestar
tækninýjungar nútímans voru jafn
fjarstæðukenndar fyrir tiltölulega
fáum árum.
Notkun gervinýma á íslandi.
Hæmodialysa, á Islandi er ný af
nálinni. Haustið 1968 var vél feng-
in að láni frá Svíþjóð til langtíma
meðhöndlunar tveggja sjúklinga.
Sú vél notaði plötunýra (mynd 1).
Var vél þessi síðar kevnt, og s.l.
vor var keypt önnur vél, amerísk
að uppruna, er notar spólusíur
(mynd 2). Dialysustarfsemin fer
fram í bráðabirgðahúsnæði í Land-
spítalanum, en verður síðan vænt-
anlega ætlaður staður á önnustu-
deild (intensive care unit). Sem
stendur er aðems einn sjúklingur
í langtíma meðferð, en til þessa
hafa fjórir aðrir sjúklingar verið
meðhöndlaðir um lengri eða
skemmri tíma.
Erfitt er að áætla, hve margir
nýir sjúklingar ættu að þarfnast
hæmodialysu hér árlega. Áætlun-
um annarra þjóða ber ekki saman.
Þannig áætla Bandaríkjamenn
tölu, er svara mundi til 6-7 nýrra
sjúklinga í langtíma dialysu hér