Læknaneminn - 01.12.1979, Blaðsíða 7

Frumurannsóknir með nálstungu
Gunnlaugur Geirsson læknir
Nálstunguaðferðir til lækninga hafa verið ofarlega
á baugi í heimspressunni, enda þótt ekki sé kunnugt
um íslenska lækna, sem nota hina aldagömlu kín-
versku læknislist. Sú nálstunguaðferð, sem hér skal
greint frá, er beitt til sjúkdómsgreiningar og hefur
ekki verið hampað í fjölmiðlum. Hún þykir nota-
drjúg og ryður sér svo mjög til rúms meðal lækna,
að vert þykir að kynna ábendingar þar sem aðferð-
in kemur að haldi og vara við annmörkum henn-
ar.
Lækningarannsóknir taka æ stærri hluta af rými
og rekstrarkostnaði sjúkrahúsa og tæknin, sem not-
uð er við að greina heilt frá sjúku, er fjölbreytt og
ber hugvitsemi manna glöggt vitni. Sá mikli bálkur
vísinda, sem meinafræði kallast, hefur þróast í ýmsar
áttir: vefjameinafræði, blóðmeinafræði, lífefna-
(meina)fræði og sýklafræði svo nokkuð sé nefnt, en
hver þessara kvíslast í ótal undirgreinar. I vefja-
meinafræði er talað um sérfræðinga í neuropatologi,
dermatopatologi, endocrin-patologi, histokemi,
immunohistopatologi, electron-microscopi og cyto-
patologi. Listinn er engan veginn tæmdur, enda er
ætlunin að fjalla aðeins um hið síðastnefnda. Ollum
sérgreinum er það sammerkt, að vita meira og meira
um minna og minna, og sérfræðingum hættir lil að
einangrast á rannsóknastofum sínum. Slíkt má ekki
henda frumurannsóknir, þar eð samstarf kliniskra
lækna og rannsóknalæknis er forsenda árangurs.
Þessu til útlistunar má gera samanburð á frumu-
rannsóknum og einhverri annarri lækningarannsókn
t.d. einhverju algengu ,,blóðprófi“.
Rannsókn á blóðsýnishorni beinist að sjúkdómi,
sem tekur til alls líkamans eða endurspeglast í blóð-
inu, svo sem verður við sykursýki, nýrnasjúkdóma
eða truflun í kalkbúskap. Hinar hefðbundnu aðferð-
ir analytiskrar kemiu skila niðurstöðum í quantita-
tiv mælieiningum. Þessar blóðrannsóknir eru vel
staðlaðar og traustar í höndum meinatækna, sem
LeiSari cg nálar til sýnatöku.
annast blóðtökur og mælingar undir forsjá lífefna-
fræðinga og lækna.
Frumugreiningu er beitt við greiningu staðbund-
ins sjúkdóms, sem stundum er torvelt að ná til og er
oftast um að ræða mismunargreiningu bólgu eða
æxlisvaxtar. Urlesturinn nýtur eldci sérstakra mæli-
tækja heldur byggist greiningin á „subjectiv“ mati
við smásjárskoðun frumanna. Velvæðing frumu-
rannsókna verður að bíða þess tíma, er tölvusneið-
myndatæki. marka hið sýkta svæði svo unnt sé að
beina sýnistökunálinni rétla leið. Orlestur sýnanna
mun þá fara fram í tölvu, sem skráir útlínur frum-
anna og ber saman við upplýsingabanka, sem þar er
LÆKNANEMINN
5