Læknaneminn - 01.12.1979, Blaðsíða 16

nemamætti fósturhjartslátt með rafskauti (electrode)
staðsettu á kvið móður. (Mynd 1.) Þessi aðferð á
þó enn í dag við marga örðugleika að etja og sá
er mestur, að „QRS complex“ móðurinnar mengar
ritið frá fóstrinu, þannig að þegar hjartsláttur fóst-
urs og móður fellur saman hylst fósturútslagið. Við
sjáum það ekki og getum því ekki mælt það eða
látið monitor telja það. Reynt er að endurbæta
þessa monitora, í áhættutilfellum eru þeir ekki nógu
áreiðanlegir. Kostur er að þetta er algjörlega áverka-
laust (noninvasive) og því heppilegt til þess að skrá
hjartslátt fósturs á meðgöngutíma og byrjun fæð-
ingar.
2) Hjartsláttarhljóðritun (Phonocardiographia).
Notaðir eru hljóðnemar til þess að nema og skrá
fósturhjartslátt. (Mynd 2.) Þetta varð vinsælt upp
úr 1966. Hljóðmerkin berast frá hjartahljóðum fóst-
ursins, þ.e. frá hjartalokunum. Aðferðin er áverka-
laus og mikið notuð við eftirlit á meðgöngu og
fram að fæðingu. Truflun frá hreyfíngum fósturs
og móður takmarka hins vegar gagn þess í fæðingu.
Þetta er einnig nefnt hljóðbreytir (phonotransdus-
er).
3) Hátíðnihljóðritun FHR (Ultrasound). Þetta
er þriðja áverkalausa (noninvasive) aðferðin til að
skrá fósturhjartslátt. Hún byggir á „doppler-tækn-
inni“. (Mynd 3.) Sendar eru út hljóðbylgjur af
ákveðinni tíðni og þær berast til baka með sömu
tíðni, ef þær hitta ekki á hlut á hreyfingu. Ef þær
fyrirfinna hlut á hreyfingu breytist tíðnin á endur-
kastsbylgjunum. Síðan er tíðnin á endurkastsbylgj-
unum numin og þær skráðar á rit, sem hjartsláttur.
Þessi aðferð er þó ekki algjörlega áverkalaus þar
sem 5-10 milliwött per m2 af hátíðnihljóðum er
beint að fóstrinu. I víðtækri rannsókn frá 1976 tókst
ekki að sýna fram á skaðleg áhrif. Til eru margar
gerðir af hljóðtækjum og nemum, en vinsælust eru
margrásakerfi af tveimur gerðum. Breiðgeislaút-
VERKUN
ÚTSKRIFT
Hrá útskrift
Eftir leiðréttingu
500 msecs Approx.
at120bpm. 200 msecs
SIGNAL SIGNAL
INTERVAL WIDTH
Mynd 3. HátíSniMjóðritun fósturhjartsláttar (ultrasonography) og skráning rits.
14
LÆKNANEMINN