Læknaneminn - 01.04.2007, Qupperneq 7

Nýsköpunarverðlaun
Hver var aðdragandinn að því að þú vannst þessa
rannsókn?
Rannsóknin kom í kjölfar 3. árs rannsóknarverkefnisins
míns. Ég hafði talsvert velt fyrir mér hvernig rannsóknar-
verkefni ég vildi gera. Mig langaði að prófa að vinna við
grunnvísindi læknisfræðinnar og Ijúka þannig preklínísku
árum læknisfræðinnar með preklínísku verkefni. Sumarið
eftir annað ár sá ég svo viðtal i Mogganum við Gunnar
Thorarensen sem var þá úti á Johns Hopkins hjá sömu
leiðbeinendum að vinna að verkefni sem hljómaði afar
spennandi. Ég hafði samband við hann og í kjölfar þess fór
þoltinn að rúlla. Hans Tómas leiðbeinandi minn benti mér
á þann möguleika að sækja um styrk hjá Nýsköpunarsjóði
námsmanna til þess að geta verið úti um sumarið líka. í
raun var það grunnur þess að ég gat náð að Ijúka nægilega
miklu til að eiga möguleika á greinaskrifum því maður er
nokkuð lengi að koma sér inn í aðferðirnar og fá þær til að
virka í sínum höndum.
Hvernig líkaði þér rannsóknarvinnan?
Eins og ég kom að áðan voru þetta mín fyrstu kynni af
rannsóknarvinnu. Ég var því nokkurn tíma að komast inn
í hlutina. Hans Tómas reyndist mér einstakur leiðbeinandi
og var alltaf tilbúinn að aðstoða mig. Þá hafði hann stillt
upp fyrir mig spennandi verkefni sem var raunhæft að
Ijúka á þeim tíma sem ég hafði til stefnu, en jafnframt
leyfði hann mér að hafa puttana í þróun mála eftir að ég
kom út.
Mér líkaði afar vel úti í Bandaríkjunum. Spítalinn er
u.þ.b. fimm sinnum stærri en LSH og rannsóknaraðstaðan
örugglega a.m.k. tuttugu sinnum stærri en rannsóknar-
aðstaðan hér. Aðstaðan og aðbúnaðurinn á labbinu ytra
var jafnframt virkilega góður. Svo dæmi sé tekið fékk
maður yfirleitt öll hráefni í rannsóknirnar degi eftir að
maður pantaði þau.
Þá byggist rannsóknarvinna sem þessi mjög á
einstaklingsframtakinu, þ.e. hversu mikið maður vinnur.
Umhverfið ytra var mjög starfshvetjandi, fólk vann afar
mikið og alltaf var einhver að störfum í húsinu. Þó maður
gengi síðastur út af labbinu seint að kvöldi var víst að
maður hitti einhvern á leiðinni heim sem var enn að vinna.
Jafnframt er afar hvetjandi að fá tækifæri til að hlusta á
einstaklinga, sem hafa gert mikilvægar uppgötvanir í
læknisfræði, segja frá ævistarfi sínu.
Geturðu frætt okkur um forritið sem þú hannaðir
í tengslum við rannsóknina?
í stuttu máli var ég að nota aðferð sem var fyrst birt
tæpum mánuði áður en ég kom á labbið og hafði aldrei
verið notuð þar áður. Alls eru ríflega 20 milljón mögulegir
staðir þar sem metýlhópar geti bundist á erfðaefnið. Ljóst
var að aðferðin næði aðeins að dekka hluta þessara staða.
Vandamálið við þetta er að stór hluti erfðaefnisins er það
sem á góðri íslensku er kallað "junk DNA", þ.e. frumur
líkamans nota það ekki til neins. Mikilvægt var því að
kanna hvaða hluta erfðaefnisins aðferðin okkar dekkaði.
Við leiðbeinandinn minn ræddum þetta vandamál nokkuð
og ég stakk upp á að ég myndi reyna að búa til tölvuforrit
til þess að leysa vandamálið. Sú varð raunin. Ég þróaði
forrit til að kortleggja hvaða svæði erfðamengisins aðferðin
okkar var næm fyrir. Þetta var mjög góð reynsla í að vinna
með lífupplýsingafræðilega gagnagrunna á borð við
raðgreiningu mannsins og í raun magnað að sjá hvað unnt
er að gera með tölvuna eina að vopni hafi maður góðar
hugmyndir. í raun eru svona gagnagrunnar „tilraunastofa
fátæka mannsins" þar sem nóg er að hafa aðgang að
þokkalegri tölvu til að svara áhugaverðum spurningum.
Sérðu fyrir þér að þú munir halda áfram að vinna
við erfðarannsókmr í framtíðinni?
Það er mjög sennilegt að ég reyni að vinna áfram að
erfðarannsóknum. Erfðafræðin er tvímælalaust eitt
áhugaverðasta svið grunnvísindanna og mig grunar að í
framtíðinni muni læknisfræðin byggja æ meirá erfðafræði.
Þá er ísland frábær staður til að vinna að erfðafræði. Hér
er t.d. til ógrynni sýna, sjúkdómar eru vel skráðir og ættir
íslendinga hafa verið raktar margar kynslóðir aftur á bak.
Jafnframt er tíðni helstu sjúkdóma svipuð hér og víða á
Vesturlöndum, sem auðveldar birtingu íslenskra niður-
staðna í alþjóðlegum tímaritum. Ég hef þó áhuga á mörg-
um sviðum innan læknisfræðinnar og framtíðin því nokkuð
óráðin. Ég myndi þó segja að sennilegt væri að ég reyndi
að blanda erfðarannsóknum við klínískt sérnám í
framtíðinni.
Hvaða þýðingu hefur það fyrir þig að hafa unnið
til þessara verðlauna?
Mér finnst þetta mikill heiður fyrir mig og þær rannsóknir
sem ég hef verið að vinna að. Jafnframt vona ég að þetta
hjálpi til þegar ég sæki um sérnám síðar meir. Þeir sem
áður hafa verið tilnefndir segja að í Bandaríkjunum þyki
fólki mikið til þess koma að hafa unnið verðlaun sem tengd
eru forsetanum, enda hittir það ekki sinn forseta í bíó
eða í sundlauginni eins og við. Svo var nátturulega mjög
gaman að fá að vera frægur í einn dag á spítalanum.
Læknaneminn óskar Martin Inga Sigurðssyni inniiega til
hamingju með verðlaunin!
Læknaneminn 2007 7