Bændablaðið - 21.09.2023, Qupperneq 1

17. tölublað 2023 ▯ Fimmtudagur 21. september ▯ Blað nr. 641 ▯ 29 árg. ▯ Upplag 33.000 ▯ Vefur: bbl.is
Í Hrunaréttum var féð niðurrignt, enda mikil úrkoma á réttardaginn og daginn áður. Fleiri myndir úr réttum eru á síðu 8 og miðopnu blaðsins. Mynd / MHH
Alls staðar fækkun sláturlamba
Sláturtíð er komin á fullt og kemur
fé vænt af fjalli. Eins og er starfa
öll sláturhúsin á fullum afköstum
en allt bendir til áframhaldandi
fækkunar sláturlamba eins og
undanfarin haust.
Ágúst Andrésson, forstöðumaður
kjötafurðastöðva Kaupfélags
Skagfirðinga (KS), segir dilkana vera
nálægt hálfu kílói þyngri miðað við
sama tíma í fyrra. Nú séu lömbin
álíka væn og þau voru 2021, sem var
sérstaklega gott ár. Staðan núna segi
þó ekki til um hvernig meðalþunginn
verði í lok sláturtíðar, því bændur
sendi bestu lömbin oft fyrst.
Miðað við ásetningstölur gerir
Ágúst ráð fyrir að sláturlömbum
fækki um fjögur og hálft prósent
á landsvísu. Það sé nálægt átján til
tuttugu þúsund lömbum. Kaupfélag
Skagfirðinga rekur sláturhúsin á
Sauðárkróki og Hvammstanga,
en saman slátra þessi hús rúmum
þriðjungi lamba á landinu. Ágúst gerir
því ráð fyrir að KS finni fyrir þessum
samdrætti og áætlar samanlagða
fækkun í báðum sláturhúsunum upp
á sex til sjö þúsund. Á Sauðárkróki er
2.800 lömbum slátrað á dag, á meðan
sláturhúsið á Hvammstanga tekur við
2.400 gripum daglega.
Fækkun hafi áhrif á reksturinn
KS byrjaði að slátra 11. september
og er mesta pressan á sláturhúsin í
upphafi sláturtíðar, þar sem greitt
er álag fyrir lömb sem slátrað er
snemma. Miðað við áætlanir gerir
Ágúst ráð fyrir að sláturtíðin verði
endaslepp í lok október. Þá reiknar
hann með að öðru sláturhúsinu verði
lokað og síðasta vikan verði kláruð
á hinum staðnum, sem feli í sér betri
nýtingu á mannskap. Ekki sé búið
að ákveða hvoru sláturhúsinu verði
lokað fyrst.
Niðurskurður vegna riðu
undanfarin ár hefur haft áhrif á
fjölda sláturlamba hjá KS. Bæði
vegna þess að sumir innleggjendur
detta út á meðan aðrir selja mikinn
fjölda líflamba til þeirra sem eru að
taka fé aftur, sem sé jákvætt. Ágúst
telur að ekki verði mikil aukning í
slátrun á fullorðnu fé í ár, eins og var
undanfarin haust. Hann veit ekki til
þess að neinn innleggjandi hjá honum
sé að bregða búi.
Fækkun lamba hefur haft áhrif á
rekstur sláturhúsa KS. Óhagkvæmnin
eykst um leið og ekki næst full nýting
á aðstöðunni. Samdrátturinn sem
hefur verið undanfarin ár samsvari
því magni sem hefur farið í gegnum
eitt af stóru sláturhúsunum. Þó sé
fjöldi sláturhúsa í landinu enn sá
sami.
Væn lömb á Vopnafirði
Skúli Þórðarson, framkvæmdastjóri
Sláturfélags Vopnfirðinga, segir
bændur hafa pantað slátrun fyrir
23.000 lömb og 2.300 rollur í ár.
Sjö til átta prósent fækkun er á
sláturlömbum í ár samanborið við
síðasta haust. Sláturtíðina 2022
var 24.800 lömbum og 2.500
fullorðnum ám slátrað. Skúli segir
þetta birtingarmynd þess að bændum
fari fækkandi eða þeir hafi minnkað
við sig.
Sláturtíðin á Vopnafirði stendur
yfir í rétt rúmar sex vikur, en áætluð
lok eru 23. október. Á hverjum degi
er 800 til 840 lömbum slátrað. Skúli
segir lömbin vera væn, en þau eru
kílói þyngri en í fyrra.
Nokkuð vel hefur gengið að
manna en 45 starfsmenn þurfi yfir
sláturtíðina. Skúli segir sláturhúsið
yfirleitt mannað af fólki af minnst
tólf þjóðernum.
Of snemmt að fullyrða
um fullorðið
Ágúst Torfi Hauksson, fram-
kvæmdastjóri Kjarnafæði Norð-
lenska, segir slátrun enn sem komið
er vera sambærilega því sem var í
fyrra, en fyrirtækið rekur sláturhúsin
á Húsavík og Blönduósi. Í lok dags
þann 15. september var samanlagður
fjöldi dilka í báðum húsunum kominn
í 30.000.
Á Blönduósi er ekki rík hefð fyrir
því að bændur panti tíma í slátrun.
Of snemmt sé því að fullyrða hversu
mikil slátrun verði í haust, en allt
bendi til að samdrátturinn verði
nálægt fjórum prósentum. Slátrun
á fullorðnu er takmörkuð í upphafi
sláturtíðar og því lítið að marka tölur
hvað það varðar. Meðalþungi dilka er
hærri en hann var á sama tíma í fyrra.
Ágúst Torfi segir fé virðast hafa átt
gott sumar í haga þetta árið.
Sláturtíðin hjá Sláturfélagi
Suðurlands (SS) hófst 6. september
og eru áætluð lok 31. október.
Benedikt Benediktsson, framleiðslu-
stjóri hjá sláturhúsi SS, segir
heildarpöntun fyrir lambfé vera
90.000, sem sé þúsund lömbum færra
en í sláturtíðinni í fyrra. Í ár stefnir
í slátrun á 9.600 fullorðnum ám,
samanborið við 11.000 síðasta haust.
Lömbin eru þyngri en í fyrra,
en þegar Bændablaðið ræddi við
Benedikt var meðalþunginn 17 kíló,
samanborið við 16,7 kílógrömm á
sama tíma í fyrra. /ÁL
Með nýjum tólum er líklegt
að áherslan á varnarlínur og
niðurskurð minnki í baráttunni
við búfjársjúkdóma.
Með innflutningi á sauðfé
komu til landsins áður óþekktar
pestir. Mæðiveiki, garnaveiki og
riða ollu miklum búsifjum en með
sauðfjárveikivörnum tókst að útrýma
fyrstnefndu sóttinni. Með bóluefni
hefur tekist að halda garnaveiki niðri.
Á síðustu misserum hafa orðið
þáttaskil í baráttunni gegn riðu
eftir að arfgerðir sem eru alþjóð-
lega staðfestar sem riðuónæmar
fundust í íslensku sauðfé. Með því
verði hægt að rækta upp ónæmi
í sauðfjárstofninum sem breyti
nálguninni í sauðfjárveikivörnum.
Sigurborg Daðadóttir, yfirdýralæknir
hjá Matvælastofnun, segir rétt
að leggja mat á gildi núverandi
fyrirkomulags í ljósi þess að við
séum komin með fleiri verkfæri í
verkfærakistuna.
Sérfræðingahópur skipaður af
matvælaráðherra er að rýna tillögur
frá fulltrúum sauðfjárbænda um
breytingar á sauðfjárveikivörnum.
Þær snúi í fyrsta lagi að uppbyggingu
hjarðar eftir riðuniðurskurð. Í öðru
lagi útfærslu á aðgerðum þegar
riðuveiki greinist. Í þriðja lagi
hvernig standa skuli að ræktun gegn
riðuveiki. Von er á niðurstöðum 1.
nóvember næstkomandi. /ÁL
Sjá nánar á bls. 20–21.
Varnarlínur
breytast
Nautakjötsæta gerist
nautgripabóndi
38
Dress í anda
Yellowstone
58
Ungir bændur
í Vallanesi
26
7Opinn dagur í Birtingaholti