Úrval - 01.06.1967, Blaðsíða 54

52
þeirra var slík, aS henni var ekki
hægt að lýsa. Stundum hvíldi yfir
þeim einhver blíðlegur þunglyndis-
blœr með öllum þeim töfrum, sem
honum eru samfara. En svo breytt-
ust þau snögglega, og þar tendraðist
gleðin með öllum hennar töfrum.
Kímnigáfa hennar var í algeru
samræmi við fegurð hennar. Yfir
henni hvíldi blær glœsileika, en það
var göfugur blœr og viðfelldinn,
ekki fráhrindandi. í orðum sínum
var hún œtíð hreinskilin og kom
beint að efninu. Öll orð hennar ein-
kenndust af algeru látleysi. Yfir
þeim hvíldu eðlistöfrar hins ósvikna.
Hún reyndi ekki að hampa fegurð
sinni, þótt hún hefði hana til að
bera í óendanlega ríkum mœli.“
Hún naut því vinsælda í þessari
furðulegu húsmóðurstöðu sinni.
Svo dó Scarron og lét aðallega
eftir sig skuldir ekkju sinni til
handa, sem var aðeins 25 ára gömul
og hafði aldrei verið eiginkona
hans í fullum skilningi þess orðs.
Og sama árið hafði Lúðvík 14. verið
látinn giftast Maríu Theresu úr
spænsku fjölskyldunni. Þetta var
árið 1660.
Lúðvík 14. var mesti konungur,
sem Frakkland hefur nokkru sinni
átt. Hann sveipaði mestum dýrðar-
ljóma um konungsveldið. Og hann
var einn athyglisverðasti maður, sem
nokkru sinni hefur setið á konungs-
stóli. Var það ekki aðeins fyrir hæfni
hans til þess að stjórna ríkinu né
snilli hans á sviði utanríkismála
og hermála, heldur fyrst og fremst
vegna stórbrotins persónuleika, sem
þrunginn var einhverjum dýrðar-
ÚRVAL
ljóma. Iiann var lifandi tákn kon-
ungsveldisins.
Drottning hans elskaði hann, að
því er virtist, þveröfugt við venju
drottninga. En hann elskaði hana
minna en hún kaus sér, og því var
hún ætíð óhamingjusöm, allt frá
brúðkaupsdegi sínum til dauðadags.
Ástmeyjar konungs voru fjöl-
margar. Hinar helztu þeirra voru
þær Mademoiselle de la Valliére og
Madame de Montespan. Hin fyrr-
nefnda var látlaus og hlédræg ung
kona, sem elskaði konunginn og
sýndi honum algera hollustu á
sinn hlédræga hátt. Hann varð því
fljótt þreyttur á henni. Hún fæddi
honum börn og varð honum til
skemmtunar og dægrastyttingar
fyrstu ríkisstjórnarár hans, en hún
tók aldrei neinn þátt í opinberum
málum, og það er því varla hægt
að kalla hana „vinstrihandardrottn-
ingu.“
En Madame de Montespan var
gerólík persóna. Hún var ein af
hirðmeyjum drottningar, stolt og
hrokafull aðalskona, og útlit henn-
ar og klæðaburður var svo áberandi,
að hún var almennt talin fegursta
kona Frakklands. Málverk af henni
sýna glöggt, hversu stórkostlegt út-
lit hennar var.
Það hefur ekki getað verið um
neina djúpa ást að ræða milli hennar
og konungs. Þessi kona fullnægði
hinum frumstæðari líkamlegu
þörfum hans og hégómagirni, því að
hún var stórglæsileg. En líklega
hefur það verið allt og sumt. En
hvað Madame de Montespan snerti,
rættust glæsilegustu framtíðar-
draumar hennar, er hún hlaut opin-