Úrval - 01.06.1967, Blaðsíða 68

66
ÚRVAL
og þótti þetta óvenjulegt. Hann
setti merki sitt á skel skjaldbökunn-
ar og sendi hana svo til súpuverk-
smiðju Norbergs Thompsons í Key
West. Átta mánuðum síðar var Karl
með mönnum sínum að leggja net
á sömu klettaeynni, og kom skjald-
bakan í, og innbyrtu þeir hana. Þar
sem hún lá nú á bakinu og hristi
sig alla og skók og barði öllum öng-
um, fór Karl skipstjóri að hyggja
að merkingarstaðnum og skafa af
það sem setzt hafði á skelina. Sá
hann þá að merki hans var á henni.
Það kom í ljós viö eftirgrennslan,
að íellibylur hafði farið yfir skjald-
bökustíur súpuverksmiðjunnar og
hafði karldýr þetta þá sloppið út.
Hafði síðan synt 800 km. leið til
klettaeyjunnar sinnar góðu, og ekki
orðið skotaskuld úr því að finna
hana.
Skjaldbaknavarp er á smáeyjunni
Ascension í Suðuratlantshafi og er
varptíminn í febrúar. Það er ekki
loðið til beitar á klettaströndinni við
Ascension, svo að skj aldbökurnar
verða að fara annað til að fita sig
og hverfa þær þaðan í júní. En
hvert? Meginland Afríku er í 1600
km. fjarlægð og Brazilía í 2300 km.
Árið 1960 voru merkt 206 kvendýr.
Síðan hafa níu þeirra fundizt við
Brazilíuströnd.
Það hefur verið gizkað á að sól
og stjörnur vísi þessum langferða-
skjaldbökum leið. En frá Brazilíu
til Ascension er tveggja mánaða
sund. Á þeirri leið er lítið um fæðu
handa þeim og þær mega ekki sofa
mikið, því þá ber þær af leið með
Miðj arðarstraumnum. En svo eiga
þær líka þess að gæta að Ascension-
eyja er ekki nema sjö mílna breið,
og hvernig fara þær að því að hitta
á hana? Skyldi það vera sérstök
lykt af Ascension eyju, sem vísar
þeim leið? Rannsóknir á ferðum
álsins benda til þess að hann sé mjög
lyktnæmur fyrir landi því sem hann
sækir til.
Til þess að hægt sé að dæma um
það hvernig sæskjaldbökurnar rati,
hvort þær fari eftir sól og stjörn-
um eða hvort jarðefni í sjónum vísi
þeim veg, verður að vita núkvæm-
lega um leið þeirra. Rannsóknarar
við Flórídaháskóla eru að reyna að
afla vitneskju um þetta með sendi-
stöðvum á smáfleka, sem skjaldbök-
urnar eru látnar draga.
Sæskjaldbökurnar hafa lifað í
hundruð milljón ára og hafa haldið
velli vegna hæfileika síns til að
flytja sig á milli ákjósanlegra staða
og vegna hinnar traustu bak-
brynju sinnar. Skjaldbökurnar eru
flestum ránskepnum ofviða vegna
stærðar sinnar og vegna hörku
skjaldarins en frá öðrum forðar
þeim varkárni þeirra og flýtir. Það
eru aðeins hinar óskynsamlegu að-
farir mannanna, sem gætu orðið til
að binda endi á hina löngu sögu
þeirra, svo að þær færu sömu leið-
ina og hinir fornu frændur þeirra
Skelfieðlurnar (Dinosaurar).
Með því að komið yrði upp skj[.ald-
bökubúum og með því að ríkis-
stjórnir komi í veg fyrir rányrkju,
gæti Sæskjaldbökuáætlunin náð til-
gangi sínum, og mundu menn þá
bæði tryggja framtíð sæskjaldbök-
unnar og jafnframt því, sem þeir
neyta afurða hennar.