Úrval - 01.06.1967, Blaðsíða 11

ÓGLEYMANLEGUR MAÐUR
9
nú. Þá um voriS gekk hann út að
Oddsstöðum á hreppsfund og heim
aftur samdægurs, í hrakningsveðri
og vondri færð; þá lagðist hann í
lungnabólgu sem dró hann skjótlega
til dauða ■■— eins og mörg önnur
hraustmenni á þeim tíma.
Þó þau hjón ættu allgott bú þegar
Kristján féll frá, var ekkjunni ærinn
vandi á höndum, með ungu drengina
sína sex; voru þá líka margir sem
fannst ekkert vit fyrir hana að
reyna að búa áfram — en að þeirra
tíðar hætti þýddi þaS ekki annað,
en að slíta börnin frá sér til vanda-
lausra, en fara sjálf í vinnumennsku
— eða að bezta kosti í húsmennsku,
sem ekki lá þó alltaf á lausu. En
Helgu mun lítið hafa komið slíkt
til hugar í alvöru; hún var ákveðin
í því að vilja ala drengina sína upp
sjálf.
Fyrst fékk hún roskinn ráðsmann
sem Kristján hét, og flutti hann að
Leirhöfn með konu sína og upp-
komna dóttur. En ekki liðu mörg
ár þar til drengirnir hennar urðu
færir um það sem gjöra þurfti, og
kom sér þá vel, að þeir voru ekki
táplausir, því við ýmsa örðugleika
var að etja. Á næstu árum þurfti
t.d. ekkjan að reiða út föðurarf til
hinna mörgu stjúpbarna sinna, sem
óhjákvæmilega hlaut að skerða mjög
bústofn hennar. En bú hennar bless-
aðist eigi að síður fyrir það, og
blómgaðist með þeirri risnu sem
ýíða varð kunn, og til jafnað.
Þetta er ófullkomin svipmynd af
því umhverfi sem Sæmundur var
sprottinn úr, en ekki þurfti mikla
skarpskyggni til þess að finna áhrif
uppeldisháttanna á skapgjörð hans;
örðugleikar móðurinnar í upphafi
hvöttu snemma drengina til dáða.
En það, að þeir ólust þarna upp sex
saman gaf þeim þegar möguleika
til þess, að hver þeirra gat sinnt að
nokkru því sem hann var gefnast-
ur fyrir •— enda hneigðust þeir all-
ir til nokkuð sérstakra viðfangsefna.
Sæmundur gerðist snemma fjár-
maður af lífi og sál, og þeim dugn-
aði sem til var tekið. Mun óhætt að
fullyrða að hann átti drjúgan þátt
í skjótum viðgangi búsins.
Þá var enn ekki orðið stórt tún-
ið í Leirhöfn, svo það þótti mikil
dirfska þegar Kristján heitinn vog-
aði sér að setja á aðra kú. Engjar
voru heldur engar, sem heitið gátu
því nafni, en mikið kapp var lagt
á að afla nokkurra heyja, ■— tína
saman bagga og bagga í stað upp
um öll Leirhafnarfjöll, inn á Núp og
jafnvel austur í heiði, með erfiðis-
munum, sem nútímafólk getur litla
grein gjört sér fyrir; en þar sem fé
varð fljótlega ærið margt, má af
þessu geta sér til að. gætilega þurfti
að fara með heyin, og að fjár-
mennskan varð að miklu leyti hjarð-
mennska.
Jörðin hafði mikið landrými og
ágæta fjörubeit, sem hvorttveggja
var vel notað. En flæðihætta var
allmikil á skerjum við sjóinn; var
því Sæmundur á öllum tímum sól-
arhringsins þar vökull á varðbergi
um hverja fjöru. Alla sína ævi síð-
an vissi hann nákvæmlega hvernig
stóð á sjávarföllum, hvar sem hann
var staddur.
Svo fjárglöggur var Sæmundur,
að mjög var á orði haft og fram til
elli bað hann alla stráka sem hjá