Úrval - 01.06.1967, Blaðsíða 53

LÚÐVÍK 14. OG MADAME DE MAINTENON
51
henti gys að öllu og öllum, var lífið
og sálin í því, sem var efst á baugi
í París hverju sinni. Frægar konur
og tignir menn dáðu snilli hans og
heimili hans varð að einum helzta
samkomustað slíks fólks. Hann vann
sér inn allmiklar tekjur, en eyddi
öllu jafnóðum og heldur betur. Hann
var alveg ábyrgðarlaus eyðslusegg-
ur og því ætíð fátækur og skuldum
vafinn. Mestallt fé hans fór til heim-
ilishalds og þá fyrst og fremst alls
kynns íburðarmikilla kræsinga
handa veizlugestum. Konungur
veitti honum ríkislaun, en eitt sinn
lenti hann röngu megin í stjórn-
máladeilu einni, og skyndilega
komst hann í enn verri aðstæður
en áður. Vitsmunaleg snilli hans var
þó hin sama og áður.
Madame de Neuillant, velgerðar-
maður fátæku unglingsstúlkunnar
Francoise d’Aubigné, var ein í hópi
kunningja Scarrons. Hún gerði sér
grein fyrir hinum erfiðu aðstæðum
hans og þeim vanda, sem hann var í.
Og hún gerði sér einnig Ijósa grein
fyrir þeirri byrði, sem þessi unga,
blásnauða stúlka var henni óneit-
anlega. Og því ákvað hún án minnsta
hiks, að hún skyldi vinna að því, að
þessi gamli svallari fengi þessa ungu,
saklausu stúlku fyrir konu.
Þótt Scarron væri augsýnilega
hrifinn af henni, hikaði hann samt'
við að biðja hennar. Hún var ung
og fögur, látlaus, siðsöm og trúuð.
Hún vildi ekki gerast nunna, og hún
vorkenndi Scarron á vissan hátt.
Hún tók því ákvörðun. Hún gekk
að eiga Scarron, rétt áður en hún
varð sautján ára.
Og sama árið tók Lúðvík 14. við
konungstign í Frakklandi. Hann var
þá fjórtán ára gamall.
í rúm átta ár stjórnaði hún heim-
ili þessa furðulega örkumla manns.
Þetta var eitt mesta svallheimili
gervallrar Parísarborgar, heimili
drykkjuskapar og gjálífis. Þangað
sótti margt fyrirfólk Parísarborgar,
sem fremst stóð í samkvæmislífinu.
Skáldið skemmti bví þar með leiftr-
andi fyndni sinni og háði og hlaut
peninga og skartgripi að launum
fyrir gestrisni sína.
Eiginkona hans hélt þó áfram að
vera siðsöm, látlaus og hlédræg
þrátt fyrir öll ósköpin, sem á gengu
á heimili hennar. Hún varð vitni
að því, en tók engan þátt í því. Þótt
hinir heiðnu vinir Scarrons gerðu
gys að allri trú og storkuðu henni,
tamdi hún sér hóf í hvívetna, fastaðí
á tilskyldum dögum, þótt þeir sætu
við hlaðin veizluborð, en samt hegð-
aði hún sér ætíð þannig, að hún
styggði þá ekki.
Á þessum árum blómstraði fegurð
hennar og náði sínum mesta blóma.
Eftirfylgjandi lýsing á fegurð hennar
birtist í skáldsögunni ,,Clélie“. eftir
Mademoiselle de Seudéry:
Húð hennar var björt og fögur
og hár hennar var yndisfagurt,
og kastaníubrúnt og mjúkt. Nef
hennar var fagurlega mótað og
einnig munnur hennar. Viðmót
hennar og framkoma einkenndist
af blíðri göfgi, viðfelldni og látleysi.
En þaö, sem fullkomnaði fegurð
hennar og varpaði á hana dýrðar-
Ijóma, voru hin fegurstu augu
heimsins, mjög dökk, leiftrandi,
þrungin blíðu og miklu lífi, tindr-
andi af gáfum. Hin leiftrandi dýrð