Póllinn - apr. 2024, Blaðsíða 10

09
Kínverski kommúnistaflokkurinn er einn stærsti stjórnmálaflokkur í heiminum með 98 milljónir
meðlimi og þrátt fyrir sí endurteknar ágiskanir vestrænna, og íslenskra miðla um að flokkurinn sé
alltaf við það að falla þá hafa spárnar aldrei ræst. Þar með er heldur sniðugra að læra hverjir eru
hvað innan flokksins og hverjar eru fylkingarnar frekar en að giska um það hvenær flokkurinn sé að
fara falla, sem er ekki að fara gerast á okkar lífsskeiði.
Það eru ýmsar fylkingar innan kínverska kommúnistaflokkinn, sem dæmi má nefna: Tuanpai
(ungmenna flokkurinn), Princelings, Tsinghua Clique, Shanghai Clique, Old guard o.s.fr. Margar af
þessum fylkingum eru tengdar, eins og Princelings og Tsinghua Clique en öflugustu fylkingar
flokksins eru Shanghai Clique og Princelings. Þessar tvær fylkingar hafa mestu áhrifin innan
flokksins og móta stefnu hans.
Princelings
Til að skilja þessar fylkingar og stefnu þeirra er gott að hafa í huga uppruna þeirra. Princelings eiga
rætur að rekja til Mao Zedong, meðlimir þessara fylkingar eru synir/afkomendur aðila sem
marseruðu með Mao í Göngunni miklu. Þessir einstaklingar sem fylgdu Mao lentu margir hverjir í
hreinsunum Maos í menningarbyltingunni, þar á meðal Xi Jinping og faðir hans. Með upprisu og
valdaaukningu Xi hafa þessir “Prinsar” fengið uppreist æru og áhrif þeirra innan flokksins einungis
aukist. Þessir einstaklingar eru helstu stuðningsmenn Xi og eru margir þeirra í öðrum fylkingum
eins og Tsinghua Cliq. Þeir hafa margir hverjir fengið áhrifamikil embætti, þrátt fyrir það að margir
eru einungis jámenn. Prinsarnir fylgja algjörlega flokkslínu Xi og hefur aukin harðlínustefna orðið
meira viðurkennd í flokknum. Áhersla á átök við Vesturlönd og hernaðarlegum inngripum í Taívan
hefur færst í aukana, á þann skala að þegar hernaðarlega orðræðan fer næstum úr böndunum
þurfa flokksliðar að minna harðlínumenn á að fylgja flokkslínunni.
Shanghai Clique
Shanghai Clique flokkast sem viðskiptaelíta flokksins, þeir hafa margir hverjir auðgast mjög á
nútímavæðingu og markaðsvæðingu Kína í kjölfar Open door policy. Margir leiðtogar þessarar
fylkingar hafa gegnt æðstu embættum borgarinnar og fylkisins Shanghai, margir hafa verið
borgarstjórar eða fylkisstjórar Shanghai. Frægasti leiðtogi Shanghai Clique var Jiang Zemin sem var
einn voldugasti leiðtogi Kína og gerði kaupsýslumönnum í fyrsta skipti kleift á að ganga í flokkinn,
gegn því skilyrði að þeir gæfu hressilega í flokkssjóðinn. Þessi fylking hefur alltaf verið hlynnt
hugmyndafræði Deng Xiaoping sem lagði mikla áherslu um að auka verslun og frjálsa markaðs-
væðingu í Kína, jafnvel ef það þýddi að flokkurinn legði minni áherslu á pólitísku markmið sín (t.d.
Taívan). Síðan Jiang þá hefur Shanghai Clique alltaf haft mikil áhrif innan flokksins, sérstaklega í
efnahags-málum, þrátt fyrir það að áhrif fylkingarinnar hafi dalað síðan valdatöku Xi og Princelings.
Einnig hafa áhrif þeirra minnkað verulega vegna aukinna hreinsana sem ýmsir áhrifamiklir
einstaklingar innan þessarar fylkingar hafa lent í (t.d. Hu Jintao).
FYLKINGAR KÍNA
HVERJIR ERU HVAÐ? Auðólfur Már Gunnarsson