Úrval - 01.12.1974, Síða 69

SAGAN UM DULARFULLU BYSSUKÚLUNA
67
Æði, sem er innibyrgt eða ekki
viðurkennt, vinnur ægilegt tjón
bæði okkur sjálfum og ekki síður
ástvinum okkar.
Það er því miður staðreynd, að
fjöldi manna veit blátt áfram ekki,
hvernig stjórna skal duldum til-
finningum á heppilegan hátt.
Fyrir nokkrum árum vann ég
með sjúklingi um tvítugt, sem áð-
ur en hann komst undir læknis-
hendur hafði eyðilagt meira en
flestir á hans aldri.
Samverkamenn þekktu hann sem
rólegan, skilningsríkan ungling, sem
kvartaði sjaldan og neitaði sjálfur,
að hann reiddist öðrum nokkurn
tíma.
Það var ekki fyrr en eftir að
hann kom til meðferðar, að hann
varð þess vísari, hve mjög hann
hafði innbyrgt tilfinnningar sínar
og geðofsa gagnvart ruddalegum
föður og uppgerðarfullri móður og
afskiptasamri. En nú lærði hann að
ná tökum á tilfinningum sínum og
leysa þær úr læðingi. Að lokinnni
læknismeðferð sagði hann:
„Nú veit ég, að maður getur með-
höndlað vandræði sín án þess að
slást!“
Stundum fær niðurbæld reiði
farveg í mjög hátíðlegri hefndar-
ráðstöfun gagnvart hamingjukennd
annarra. Reið kona lætur oft hefnd
sína í ljós með því að láta aðra allt-
af bíða eftir sér.
Kaupsýslumaður, sem hatast við
álögur samfélagsins, sofnar kannski
á annarra heimilum og lætur kon-
una sína óskapast óttaslegna.
Aftur á móti þekki ég konu, sem
er lítið ánægð með að skemmta og
þjóna félögum manns síns og vin-
um. Venjulega eyðileggur hún
ánægjuna í sínum eigin veislum
með því að brenna steikina eða
hella kaffi ofan í dúkinn hjá yfir-
manni eiginmanns síns.
Hegðunarvísindi hafa nýlega leitt
í Ijós, að reiði á mjög mikinn þátt
í margs konar slysum og óhöppum,
miklu oftar en viðurkennt hefur
verið.
Við athugun í Michigan háskóla
kom í ljós, að hópur nemenda, sem
oft lenti í árekstrum og tjóni, sýndi
miklu meiri skapofsa en sambæri-
legur hópur, sem aldrei hentu
nokkur mistök í akstri.
Oft, þegar reiði býr hið innra og
fær ekki útrás, kemur áköf kvíða-
kennd í ljós. Margir sálfræðingar
eru sannfærðir um, að niðurbæld
reiði er orsök að margs konar maga-
kvillum, háum blóðþrýstingi, höfuð-
verk og iðrakveisu.
Dr. Irvin Jalon, prófessor í Stan-
ford háskóla, gerði athuganir á
mörgum magaveikum börnum og
fann, að flest þeirra áttu vanda til
reiðikasta, sem þau bældu með
sjálfum sér.
Vissulega eiga fleiri sjúkdómar
rót sína að rekja til skapofsa en
mataræðis.
Þar eð móðganir og mótlæti, og
þar af leiðandi reiðikennd, verða
ekki umflúin, er nauðsynlegt að
beina tilfinningum í þann farveg,
að þær eyðileggi sem minnst og
verki fremur jákvætt en neikvætt
fyrir vellíðan og umhverfi.
Hér skulu nú settar fram nokkrar
leiðbeiningar um skapstjórn, og
hvernig reynt skal að ná tökum á