Úrval - 01.06.1976, Qupperneq 125

LISTIN AÐ DRUKKNA EKKI
123
er sama og enginn næst landi, svo
börnum, sem þar eru að vaða, er
engin hætta búin.
Sundmaður, sem lendir í bak-
rennsli, hefur um tvennt að velja.
Hann getur synt meðfram strand-
lengjunni, þvert á strauminn, þar til
hann er kominn út fyrir áhrifasvæði
hans. Hann getur líka slappað af og
látið berast með bakrennslinu. Hann
berst þá gegnum opið í sandrifinu og
svo sem 25 metra út fyrir það, en þar
deyr straumurinn venjulega út. Þá er
hægt að synda út fyrir straumsviðið og
aftur til lands. — Ef rifið er ekki því
nær landi, ætti meðal sundmaður
líklega heldur að velja fyrri kostinn.
Önnur alvarleg hætta er sogið.
Sterkir sogstraumar geta myndast
mjög nærri ströndinni og borið
vaðandi barn eða fullorðinn út á
djúpt vatn eða ókyrrrt á fáeinum
sekúndum. Sog getur myndast ef
ofurlítill slakki er í ströndina milli
aldanna, sem þar brotna. I útsoginu
leitar sjórinn í þennan slakka og
myndar stríðan útstraum. Sog af
þessu tagi getur raunar myndast við
hvaða fyrirstöðu sem er: Rifgarð,
bryggju, nes. Sogið getur verið mjög
knappt þar sem það hefst: Allt frá
háfum metra upp í 15—20 og það
berst ekki eins langt eins og ,,bak-
rennsli.” Venjulega eyðist sog-
straumurinn svo til strax og kemur út
í öldurnar. En sá, sem óvænt lcndir i
sogi hefur samt nægan tíma til að
verða ofsahræddur og drukkna, af því
hann berst á móti náttúrulögmálinu.
Til að sjá er sog líkt „bakrennsli,”
að því leyti að þarna myndast ókyrr,
óhrein röst, freyðandi lína, sem
rennur beint frá landi. Aðferðin til
að bjarga sér er samskonar — að
synda hliðhallt með ströndinni þar til
maður er laus úr straumnum, eða láta
berast með honum þar til hann deyr
út. Reyndu aldrei að synda beint til
strandarinnar. Þú hefur það aldrei.
Flestir reyndir sjósundmenn spyrja
ævinlega um undirölduna, þegar þeir
koma á stað, sem þeir þekkja ekki
sjálfir. Undiraldan er sterkust á
þröngum, bröttum ströndum — þar
sem aðdýpi er verulegt. Sjórinn
kastast upp á ströndina og rennur
hratt til baka, og nýtur til þess
þyngdarlögmálsins. Sá, sem kann á
undirölduna lætur hana bera sig
smáspöl í átt til sjávar. Þegar næsta
alda kemur, eyðast áhrif undiröld-
unnar og sundmaðurinn berst með
öldunni að landi. Ef hann berst á
7220«'undiröldunni á hann á hættu að
næsta landalda brotni yfir hann.
Fallkraftur öldunnar — kíló á iíterinn
— getur rotað hann, eða þrengt svo
að honum að hann nái ekki andan-
um, eða, sé öldugangurinn svo
mikill, getur hann hálsbrotið eða
hryggbrotið sundmanninn.
Öldur eru eitt ennþá, sem margir
vita lítið um. Öldur koma ekki, eins
og svo margir halda, í „settum” —
þrjár, fimm eða sjö í einu. Þær koma
í röðum, og raðirnar geta farið hvor
fram úr annarri. Maður getur séð
fjórar litlar öldur og síðan eina stóra