Goðasteinn - 01.09.1968, Blaðsíða 30

var hún, hvar mjóst vírtíst, hér um 30 faðmar, en að lengd hér
um 1000 faðmar og liggur jökull allstaðar fram á gjáarbarma, þó
sáust 2 litlir svartir hnúkar vestanvert, að hverjum þeir Magnús
og fylgjarar treystust ekki að komast fyrir óvegum, en þeir sáu
gufa upp um 3 op á jöldinum, suður og vestur af aðalgjánni, og
langt bil á milli hvers þessara. Hverki sáu þeir nokkurt vatn né
heyrðu nið þess eður undirgang í jöklinum og engin aska fannst
á jöklinum eða við gjána. Vegna gufunnar sáu þeir ekki hvert
rjúka kann út um op austanvert við gjána, því útnyrðings kaldi
bar gufuna þangað. Hreppstjóra Magnús sókti hastarlega hjart-
sláttur og þreyta í fótum uppá há-jöklinum, sem hann eignar
þynnra lopti á þeirri miklu hæð, því hvorttveggja hvarf honum
þegar lægra kom. Þeir Magnús og fylgjarar hans bundu sig á
jöklinum saman með streng með 3gja faðma millibili, svo að ef
einhver falla kynni niður í blindgjá, hinir fengju dregið hann
upp, og allir gengu þeir á mannbroddum yfir jökulhnúkana. Þeir
sneru frá eldgjánni um Hádegi, og náðu messu að Holti um
Miðmunda. Óttast menn þar nú, eptir þessari lýsingu, ekki leng-
ur framhlaup jökulsins, þar eldgjáin er við norðvesturs brún hans,
og aðeins þunnur hryggur hans þar til mótstöðu. Býður Hrepp-
stjóri Magnús þeim fylgd að eldgjánni fyrir kaup, sem hana
girnast framar að skoða.“
—o—
Rithöfundurinn Jón Trausti (Guðmundur Magnússon) gekk á
Eyjafjallajökul árið 1908 og segir frá þeirri för í grein um Eyja-
fjallajökul, sem hann birti í tímaritinu Fanney, 5. hefti 1909. Brot
úr ferðasögu Jóns Trausta hljóðar á þessa leið:
„Við lögðum af stað frá Þorvaldseyri, sem er austan undir
Fjöllunum, tveir saman. Þorvaldur hafði lánað mér mann til
fylgdar, röskan ungling, Pál Hákonarson að nafni. Við gengum
beint upp frá bænum, upp brekkur og melhryggi, og eftir tveggja
stunda göngu vorum við komnir upp að jökulröndinni.
Jöklarnir eru ólíkir algengum fönnum. Þeir eru á stöðugri
hreyfingu niður á við, undan brattanum, þó að sú hreyfing sé að
jafnaði svo hægfara, að hennar gæti ekki í fljótu bragði. Við
28
Goðasteinn