Goðasteinn - 01.09.1968, Side 13

staðnum. En þeir menn, er þá voru heima á staðnum, bjuggust
til varnar, gengu út um hinar dyrnar, gerðu áhlaup að Bessa-
staðamönnum og særðu marga þeirra, drápu einn eða tvo. Einn
þeirra er særður var hét Jón Bagge, norskur maður. Var hann
særður undir herðablaðið til ólífis. En Vigfús lögmaður Erlends-
son á Hlíðarenda, læknir góður, græddi þennan mann. Það er
enn mælt, að ekki hafi þessi atburður orðið að fyrirmælum Og-
mundar, en goldið hafi hann þess seinna og mundi það þá hafa
verið í utanför hans til biskupsvígslu síðar.
Árið 1515 fer Ögmundur Pálsson frá Breiðabólsstað og gerist
ábóti í Viðey. 1519 er hann svo kosinn biskup eftir fráfall Stef-
áns biskups Jónssonar. Ögmundur var mjög mikilhæfur maður,
stjórnsamur og siðavandur, en þótti skapharður og óvæginn eins
og fram þótti koma í biskupsdómi hans. Eftir sr. Jóni Bjarnasyni
á Breiðabólsstað, fyrrum Skálholtsráðsmanni, eru þau ummæli
höfð, að hann hefði aldrei geðmannlegri mann séð, hvorki utan
lands né innan, eður höfðinglegri en Ögmund biskup. Alkunn
eru dapurleg ævilok hans í umróti siðaskiptatímans. Hann lézt í
hafi, fangi á dönsku herskipi, sem flytja átti hann utan.
Eftirmaður Ögmundar á Breiðabólsstað var sr. Þorleifur Ei-
ríksson, er verið hafði staðarráðsmaður í Skálholti og skipherra
á kaupfari Skálholtsstaðar. Höfðu þeir báðir, Ögmundur og hann,
slíka skipstjórn með höndum, einnig eftir að þeir voru orðnir
prestar á Breiðabólsstað. Sr. Þorleifur var einn af fáum prestum
sunnanlands, sem héldu fast við kaþólska trú og vildi heldur
gefa upp embætti og staðfestu, en taka við hinum nýja sið. Af
þeim sökum lét hann af prestsskap 1542. Tók þá við staðnum sr.
Þórður Marteinsson, sonur Marteins biskups Einarssonar, maður
lærður vel og skáldmæltur og hafa sumir eignað honum þýðingu
sálmakvers föður hans, prentaða. Næstur kemur að staðnum árið
1554 sr. Jón Bjarnason, sem áður var nefndur. Hefur hann verið
mikilhæfur maður og kemur talsvert við sögu siðaskiptanna. Hafði
hann staðarráð í Skálholti þegar róstusamast var eftir lát Giss-
urar biskups Einarssonar og varði Skálholtsstað fyrir Jóni bisk-
upi Arasyni og liðssafnaði hans sumarið 1548. Hann hafði haldið
Odda nokkur ár áður en hann fékk Breiðabólsstað. Eftir hann
Goðasteinn
11