Úrval - 01.12.1976, Page 54

52
ÍJRVAL
óunnin. í vesturfylkjum Banda-
ríkjanna er enn margar tegundir, sem
aldrei hefur verið safnað í vísindaleg-
um tilgangi.
Flær skipa einnig sæti í menning-
arsögunni. Öldum saman hafa þær
verið látnar leika listir sínar í
flóasirkusum. I Faust Göthes syngur
Mephistopheles um „konung sem
átti fagra drottningu, en heitar en
drottningu og son, elskaði hann stóra
svartá fló...” Þetta varð rússneska
tónskáldinu, Modest Moussorgsky,
tilefni til að semja Sönginn um flóna.
UGLUR AFHJÚPAÐAR
Sannir vísindamenn eru sífellt að
brjóta heilann um eitthvað, og dr.
Lee Dice við Michiganháskóla tók að
brjóta heilann um uglur. Hann fór að
velta fyrir sér, hvort uglur væm í raun
og vem jafn sannir, gamlir vitfuglar
og sagnir vildu herma, hvort þær
gætu ratað heim í myrkri, og yfirleitt,
hvort eitthvað væri hæft í því orði,
sem af gáfnafari þeirr fór. Dr. Dice
útbjó ljósþétt tilraunaherbergi. Hátr
uppi var þverslá og dauft ljós, sem
auka og minnka mátti eftir þörfum.
Hann setti dauða mús á sandþakið
gólfið, lokaði uglu irini í herbergi og
beið átekta.
Stundum fann uglan músina,
stundum ekki. Með því að breyta
styrk ljóssins og athuga spor uglunnar
í sandinum, dró dr. Dice nokkrar
óvæntar niðurstöður.
Uglur geta ekkert séð í algeru
myrkri. Ólíkt leðurblökum, sem
fljúga um eftir bergmáli frá eigin
háríðnihljóði, einskonar innbyggð-
um radar, þurfa uglur birtu, að vísu
mjög litla. Birta, sem ekki ermeiri en
af einu kerti í 800 metra fjarlægð
nægir eyðimerkuruglu til að finna
bráð sína. Hlöðuugiur þurfa ofurlítið
meiri birtu. Gmnnur í þykkum skógi
á skýjaðri, tunglskinslausri nótt er
ennþá dimmri — of dimmur til að
uglan finni eitt né neitt, og við slíkar
aðstæður em uglur lítið á ferli.
Ugiur hafa mjög lítið eða ekkert
lyktarskyn. Ef þær sáu ekki músina,
gengu þær hreinlega yfir hana.
Grafuglur vesturfylkjanna sjá litlu
betur en fólk — sennilega vegna
þess, að þær em ekki regluleg
náttdýr, heldur eru á ferli í rökkri.
Uglur dr. Dice virtust allt annað en
gáfaðar. Þær gátu aldrei lært að leita
skipuiega að músinni, ef þær sáu
hana ekki.
MÆÐRARÍKI MAURANNA.
Dr. Theodore Schneirla, starfs-
maður við Náttúmgripasafn New
York, hefur eitt áhugamál öllu ofar.
Mikilsmetinn dýrasálfræðingur, kýs
hann fremur að kynna sér líf
hermauranna en nokkurs annars
skordýrs, sem til er. Hann kom úr
rannsóknarför til Panamahéraðsins til
Manhattan með nýja vitneskju um
þessa grimmustu allra maura og
þeirra stranga og flókna samfélag.
Hermaurar marséra gegnum hita-
beltisfmmskóga í mjóum, hraðfara
fylkingum eða stómm skömm. Sum-