Ársrit Torfhildar - 01.04.1989, Side 52

Arsrit Torfhildar
dauðann, sem sonurinn/rithöfundurinn kallar yfir föðurinn, þar
sem hann talar til lesandans í bæn til hans um að dæma
föðurinn til dauða, í þessu tilfelli rímnakveðskap Sigurðar
Breiðfjörð sem málsvara hefðarinnar. Jónas ræðst ítrekað á
hefðina sem skóp hann, þá hefð sem hann sér sem föður sinn
þar sem Jónas og kveðskapur hans eru skilgetin afkvæmi
hefðarinnar. Hún hopar þó undan honum „. . . eludes him . . .“3
en hann heldur áfram í örvæntingarfullri tilraun til að aðskilja
sig frá hefðinni, öðlast eigið líf.
Dæmi um það hvernig hefðin, sem í dómnum tekur á sig
mynd Tistrans rímna og Indíönu, víkur sér undan honum er að
hvergi er vitnað í heila vísu eða nokkuð úr rímunum látið
standa í samhengi, heldur allt rifið sundur og skrumskælt á
afkáralegasta hátt. Þar ber helst að nefna undarlega flokkun
lýsingarorða í þrjá flokka sem Jónas segir svo Sigurður geti
valið úr þeim „af handahófi eitt eða tvö orð . . . til að gjeta
nemt manninn, og fillt út í gatið á hendíngunni . . ,“4 Annars
staðar er ítrekað að rímurnar séu ekki þess virði að vitna í þær
og ástæðan sem gefin er upp er sú að greinarhöfundur hafi „. . .
ekkji viljað hafa firir . . .“(19) að leita þær uppi. Þannig er
einnig gert ráð fyrir því að lesandinn þekki rímurnar því annars
fellur gagnrýnin um sjálfa sig. Sagan sem rímurnar segja er
sögð vera „. . . einhvur ligasaga . . . heimskulega ljót og illa
samin . . .“(19-20) en ekki nánar farið útí þá sálma.
Kenningarnar í rímunum eru sagðar „. . . eins og lög gjera
ráð firir, töluvert rrúrkar og reknar saman, hvur annarri
vitlausari, og sumar svo óviðfeldnar og voðalegar meðferðar, að
hvur maður ætti að vara sig á, að nefna þær, so að hann brjóti
ekkji úr sér tennurnar í slíku hraungríti.“(26) Þau orð sem
standa í upphafi eru þó vísun í hefðina sem býr að baki slíkum
kveðskap sem rímurnar eru. Lög hennar geri ráð fyrir
kenningum á borð við þær sem Jónas kallar slíkum gífuryrðum.
50