Ársrit Skógræktarfélags Íslands - 15.12.1975, Síða 59

Grisjun.
Tilraunareiturinn hefur verið grisjaður af
a. m. k. fimm mönnum, og af þeim sökum hef-
ur grisjunin mótast meir af persónulegu mati
en einhverju ákveðnu kerfi. Þetta er afar skilj-
anlegt, þar sem hér voru ekki fyrir hendi fyrri
mælingar til að styðjast við. Af töflu 2 má lesa,
að grisjunarstyrkleiki hefur verið afar misjafn.
Þá er einnig greinilegt, að þótt grisjanirnar
hafi verið gerðar með stuttu millibili, Jrá hef-
ur grisjunarstyrkleikinn oftast verið mun
minni en áætlað var og talið er heppilegt. Af
þessu leiddi að við 33 ára aldur stóð lerkið of
þétt og svaraði ekki grisjun, þótt grisjað væri
mikið 1971, ef til vill of mikið.
TAFLA 2.
Grisjunarstyrkleiki í Guttormslundi (Thinning strengths
applied to the p 38 larch stand)
Aldur (Age) 2 m3 3 m3 4 % 5 mS 6 %
15 40.0 2.0 5.0 40.0 5.0
18 87.8
22 124.5 29.5 23.7 86.5 34.1
24 121.0 29.0 24.0 26.0 94.2
27 121.9 14.8 12.1 29.9 49.5
30 131.2 7.5 5.7 21.7 34.6
33 144.3 31.1 21.6 23.0 135.2
36 126.8 4.9 3.6 13.6 36.6
Skýringar með töflu 2.
2) Standandi viðarmagn fyrir grisjun (Standing volume be-
fore thinning)
3) Fellt viðarmagn (Thinning volume)
4) Fellt viðarmagn, sem % af standandi viðarmagni
(Thinning volume as percentage of standing volume)
5) Viðarvöxtur milli grisjana (Volume production bet-
ween thinnings)
(>) Fellt viðarmagn sem % af viðarvexti milli grisjana
(Thinning volumé as a percentage of volume production
between thinnings).
Einnig er því miður ekki hægt að skýra or-
sökina fyrir því, hvort trjákrónur hafi ofskerst
vegna þess, hve lerkið stóð þétt eða vegna
kólnandi veðurfars, samfara sköðum af völdum
sveppasjúkdóms. En sennilega hafa öll þessi
atriði átt sinn þátt í vaxtarferli lerkisins,
þannig að þar sem trén stóðu of þétt, urðu
trjákrónurnar umfangslitlar og þar af leiðandi
minni viðarvöxtur og meiri hætta á stöðnun
í vexti. Við slík skilyrði er einnig meiri hæt'a
ÁRSRIT SKÓGRÆKTARFÉLAGS ÍSLANDS 1975
á að trén skaðist vegna núnings og pískunar
hvors frá öðru, en það eykur líkurnar fyrir
smithættu af völdum Douglasátu (Potebnia-
myces coniferarum).
Eins og sjá má af töflu 1. og línuriti 1. og
2. hefur lerkið náð hámarki í viðarvexti við
33—34 ára aldur, en þá var árlegur viðarauki
ca 7 m3 á ha. Árlegur meðalviðarvöxtur virð-
ist nú fara minnkandi, en fleiri mælingar þarf
til að fá staðfestingu á þessu. Engu að síður
hefur lerkið tekið öðrum og meiri vexti en
spáð var fyrir eftir þrjár fyrstu mælingarnar
(Línurit 1. og S. Blöndal 1964). Þannig hefur
vöxtur þess verið örari framan af, en það hins
vegar náð fyrr hámarki í árlegum meðalviðar-
vexti en búist var við. Ymsar skýringar á þessu
koma til greina.
Á árunum 1964—1971 var veðurfar mun
kaldara en á tímabilinu 1938—1963, og hefur
kuldatímabilið áreiðanlega dregið úr vexti
lerkisins. Því er enn möguleiki á að vöxtur
aukist, ef veðurfar fer batnandi. Við jtetta er
að bæta, að lerkið varð fyrir töluverðu veður-
farslegu áfalli á árunum 1964—1966. f maí-
mánuði 1964 skemmdist lerkið nokkuð af völd-
um frosts og óveðurs, eftir að það hafði laufg-
ast. Af þessum sökum voru trén gul og rytjuleg
allt sumarið. Um mitt sumar 1966 gerði mik-
inn storm og olli hann töluverðum skemmd-
um á lerkinu. Beinar afleiðingar af þessum ill-
viðrum urðu þær, að lerkið smitaðist illa af
Douglasátusveppnum, og krónur þess minnk-
aðu allverulega við að greinar og trjátoppar
dóu. Lerkið var alveg búið að jafna sig af
þessum áföllum 1971, en varð aftur fyrir spjöll-
um af völdum Douglasátu 1972, sennilega
vegna sumarfrosts árið 1971. Við þetta má
bæta, að lerkið er mjög ljóselsk trjátegund og
þarf á að halda stórri trjákrónu til að ná góð-
um vexti.
Lokaorð.
Þær mælingar, sem hér eru birtar, eru þær
fyrstu hérlendis, sem gefa nákvæmt yl'irlit um
vöxt skógarteigs. Að sjálfsögðu gilda þær fyrst
og fremst fyrir lerkið í Guttormslundi, en
samt sem áður gefa þær mynd af möguleikum
á vexti Síberíulerkisins, þar sem vaxtarskil-
yrði eru svipuð. Mælingar geta því orðið til
57