Helgarpósturinn - 10.08.1979, Blaðsíða 17

17
—he/garposfurinrL- Fostudagur 10. ágúst 1979
jl r
Umíslenska rithöfunda í Dagens Nyheter
Ljóð Steins Steinarr
eins og klísturmiðar
en ungu höfundarnir
búa vfir stílleikni
rnn.
Steinn Steinarr fær heldur
slaka dóma i sænska dagblaöinu
Dagens Nyheter nýiega. Þar ritar
Erik Beckman, sænskur rithöf-
undur, um nýútkomiö úrval ljóöa
eftir Stein i sænskri þýöingu Maj-
Lis Holmerg.
Ljóöin f bókinni eru frá árunum
1934 til 1956. Ljóöin eru öli frá
„brennheitu árunum” segir
Beckman, en „mér þykir ekkert
ljóöanna gott”. Maj-Lis Holm-
berg skrifar eftirmála og túlkun á
ljóöunum og segir m.a. um rlmuö
Ijóö Steins, aö þau séu gjarna
uppskrúfuö. „Og hún hefur hræöi-
lega rétt fyrir sér eftir hennar
eigin þýöingum aö dæma”, segir
Beckman.
! Og Beckman þessi, sem er
sænskur rithöfundur á vinstra
Ny iörfattnrgcm'mlioa j
skíMrar industrlsanilial
"íwSÉÍ
*:"SRí Zzz’zzr?!*#:
kantinum og tyrfinn aflestrar, er
á sama hátt lltt hrifinn af órimuö-
um ljóöum Steins. Þegar hann
yrkir á nútimavisu, „þá þvingar
hann fram myndmál, sem hljóöar
eins og úrval hins versta frá
fjóröa áratugnum hjá okkur sjálf-
um i staöinn.” Og hann bætir viö:
„Bæöi sem rimnaskáld og atóm-
skáld veröur hann á köflum setn-
ingafræöilega ólæsilegur á
sænsku.”
Um litriki I stilnum segir grein-
arhöfundur, aö hans
sjáist merkí ,„en hann
situr eins og hroöalegir
klisturmiöar
gegnt gömlum,
ósviknum gráum stofuvegg.”
Þá kveöur Erik Beckman litiö
fara fyrir sósialisma hjá Steini
Steinarr og þykir þaö miöur.
Siöastliöinn sunnudag birtist
svo grein i Dagens Nyheter um
unga islenska rithöfunda, sem
fjalli i verkúm sinum um islenskt
iönaöarsamfélag. Ný kynslóö rit-
höfunda hafi látiö til sin heyra og
b^öi þeir nýjan tón i Islenskum
bokmenntum. Ungu islensku rit-
höfundarnir skrifi á raunsæjan
hátt um vandamál vorra daga lif-
iö i úthverfunum, stéttskipt kyn-
hlutverk, hömlur vegna hlut-
verkaskipta kynjanna og mátt-
ieysi fulltrúa lýöræöisins gagn-
vart kröfum kapitalismans.
í greininni, sem er eftir Harald
Gustafsson, segir aö ungir rithöf-
undar á Islandi hafi vakiö athygli
á slöustu árum. „Lifinu i Reykja-
vik er lýst án þess, sem áöur var
regla, aö stilla þvi upp sem and-
stööu viö hiö heilbrigða sveitalif.”
Þeir höfundar, sem um er f jall-
að i greininni eru ólafur Haukur
Simonarson, ólafur Gunnarsson,
Guðlaugur Arason, Ása Sólveig,
Þorsteinn Antonsson og Hafliöi
Vilhelmsson. Yfirleitt er fariö lof-
samlegum oröum um verk
þeirra.
„Þessir ungu rithöfundar eru af
augljósum ástæöum áhugaverðir
utan tslands,” segir greinarhöf-
undur. Þeir fjalli um vandamál,
sem séu ekki sérislensk og „þeg-
ar umræðan fær kjölfestu i
ákveönum félagslegum veruleika
veröur hún enn meira gripandi...
Og þegar höfundarnir búa aö auki
yfir slikri stllleikni eins og Ólafur
Gunnarsson, Asa Sólveig og Þor-
. steinn Antonsson er full ástæöa til
aö gefa gaum aö hinum nýju
merkjum frá íslandi,” segir
aö lokum i grein Harald Gust-
afsson i Dagens Nyheter.H.H.
Matthau sem læknir á lausum kili
Einn leikstjóri
í vanda................
Laugarásbió: Læknir i vanda
(House Calis)
Bandarísk. Argerö 1978. Hand-
rit eftir Max Schulman, Julius J
Epstein, Alan Mandel og Charl-
es Shyer. Leikstjóri Howard
Zieff. Aöalhlutverk: Walter
Matthau, Glenda Jackson, Art
Carney og Richard Benjamin.
Þessi mynd, um kvennamál
miöaldra læknis I Kalifornlu, er
talsvert mikiö lélegri en fyrri
myndir Zieffs leikstjóra —
„Slither” og „Hearts of the
West”, sem sýndar voru i
Gamla biói fyrir nokkrum ár-
um. Zieff var þá talinn meöal
efnilegustu leikstjóra Banda-
rikjanna, og er sjálfsagt enn, en
í House Calls hefur hann ekki úr
miklu aö moöa.
Handritiö, sem er veiki hlekk-
ur myndarinnar, segir frá
snjöllum skurölækni sem missir
konu sina, og ætlar að láta til
skarar skriða meö öllum þeim
konum sem hann hefur misst af
I hjónabandinu. Fljótlega rekst
hann þó á eina sem hann festist
viö.
Þetta væri kannski allt i lagi
ef ekki kæmu til oft á tiöum
stórfuröuleg samtöl og tilsvör,
allmargir marflatir brandarar
og óskýrar persónur.
Þaö eru, eins og oftast l
myndum eins og þessari, leikar-
arnir sem halda manni vakandi.
Walter Matthau er einn af min-
um uppáhalds leikurum, þótt
hann „leiki” alltaf sama kar-
akterinn. Glenda Jackson er i
asnalegu hlutverki og fær litið
aö gert, en Art Carney steiur
senunni sem úr sér genginn og
stórhættulegur gamall skurö-
læknir — sem tekur bara gall-
blööruna úr fólki, sé hann ekki
alveg klár á hvaö aö þvi amar.
í heild er þetta mynd undir
meöallagi.
— GA
gáfan kemur tii meö aö gefa út.
Steinar hf. halda aö sér hönd-
um. Þeir gáfu siöast út Ljósin i
bænum, og báru mikiö tap af.
Þaö eina sem væntanlegt er frá
Steinum i bráöina er diskóplata
Gunnars Þóröarsonar, en hún er
tilbúin. Llklega kemur hún þó
ekki á markaö fyrr en undir lok
ársins.
Fálkinn veröur ekki stórtækur
heldur. Frá þeim er væntanleg
álfaplata Magnúsar Þórs Sig-
SAMDRÁ TTURIHLJÓM-
PLÖTUÚTGÁFU HAUSTSINS
Talveröur samdráttur er I út-
gáfu Islenskra hljómplatna um
þessar mundir, ef miöað er viö
siöastliöin tvö ár. Eina útgáfu-
fyrirtækiö sem viröist halda
sama magni er Hljómplötuút-
gáfan hf. Minni plötukaup
landans, sem rekja má til hækk-
unar á hljómplötunum, eru
aðalástæöan fyrir samdrættin-
um.
Annars eru ófáar plötur
væntanlegar. Ef fyrst er litiö á
útgáfu Hljómplötuútgáfunnar
koma I ljós bæöi ný og gömul
andlit. Brunaliðið er væntanlegt
meöplötu á næstu dögum, Hver
frá Akureyri seinna og Bjarki
Tryggvason (Póló og Bjarki)
lika. Þá er væntanleg Barna-
plata— I sjöunda himni — meö
Glámi og Skrámi (Halla og
Ladda). Spilverkþjóöanna er aö
taka upp plötu, og Brimkló er
sömuleiöis aö hefja upptökur I
hljómplötu sem Hljómplötuút-
mundssonar, og auk þess ts-
lensk Þjóölög, i flutningi Guö-
rúnar Tómasdóttur, og önnur
plata meö lögum Gylfa Þ. Gisla-
sonar, sungnum af Róbert Arn-
finnssyni.
Svavar Gests kemur meö nýja
Silfurkórsplötu innan skamms,
og frá honum er væntanleg
endurútgáfa á Karhisi og Bakt-
usi og Litlu Ljót — á sömu stóru
plötunni. _GA
Harry hellamaður í nýjum ævintýrum
í bók eftir Einar Guðmundsson, sem
gefin er út á ensku í Þýskalandi
Einar Guömundsson rithöfund-
ur hefur sent frá sér bók sem heit-
ir „The Mecraplystical Indig-
nation of Harry the Caveman,,.
Þetta er skáldverk, sem skrifaö
er á ensku, en að sögn Einars, var
það skilyrði frá hendi útgefanda,
sem er Dieter Roths Verlag i
Stuttgart I Þýskalandi.
Upplag bókarinnar er 500 ein-
Gunnar Reynir semur tón-
list við „Land og syni”
„Jú, þaö stendur til”, sagöi
Gunnar Reynir Sveinsson, tón-
skáld, þegar Helgarpósturinn
spuröi hvort rétt væri að hann
semdi tónlistina við „Land og
syni”:
Kvikmyndunin stendur yfir
þessa dagana, en klippingin fer
væntanlega fram á timabilinu frá
þktóber fram I desember”. „ÞaÖ
er ekki fyrr en við klippingu sem
maöur gerir sér grein fyrir
hvernig þetta verður”, sagöi
Gunnar Reynir. „Þaö veröur aö
máta músikina viö myndina, al-
veg eins og maöur mátar föt viö
likamann”.
„Þetta er ákaflega spennandi”,
sagöi hann um vinnu viö kvik-
myndir. „Þetta spannar svo viö-
tækt sviö. Þarna veröur aö sam-
eina þaö sem augaö sér og þaö
sem eyrað heyrir”.
— GA
tök og af þeim verða aðeins eitt
hundrað sett á markað hér-
lendis. Söluaðili er Bókvarðan á
Skólavörðustig.
Skáldverkiö fjallar um grund-
vallarelement i mannlifinu, meö
alls konar variasjónum og er i þvi
bláþráður þannig aö lesandinn
týnir sér ekki. Tildrögin aö
samningu verksins voru þau, aö
Einar hitti Dieter Roth um siö-
ustu jól og baö Dieter hann um aö
gera fyrir sig verk á ensku. Einar
lauk svo verkinu I april siöastliö-
num.
A kápu er teikning eftir þá
Einar og Dieter, sem er þannig til
kominn,, aö Dieter hélt á pennan-
um, en Einar sagöi fyrir um hvaö
gera skyldi.
— Hvaö viltu segja um verkið,
Einar?
„Allt ágætt, og þaö eru vonandi
engar prentvillur i þvi.”
Þá má aö lokum geta þess, aö
bókin er dálitið fyndin á köflum,
en fremur alvarleg þegar hún er
lesin ofan i kjölinn. —GB
og annar í hakkavél
Háskólabió: Áhættulaunin (The
Wages of Fear)
Bandarisk. Árgerö 1978. Hand-
rit: Walon Green, eftir sam-
nefndri sögu Georges Arnaud.
Leikstjóri: WiUiam Friedkin.
Aöalhiutverk: Roy Scheider,
Bruno Cremer, Fransisco Rab-
al.
William Friedkin hefur I nokkr-
um myndum sannaö aö hann er
afburða kunnáttumaöur i kvik-
myndagerð (French Connection
I, The Exorcist). Listamaöur er
hann hins vegar ekki ennþá. The
Wages of Fear, sem áöur hét
verkefni. Þessi formúla gerir
ráð fyrir þvi aö matreiöslan
leggi mikiö upp úr hráefnum
mannrauna, árekstrum og tog-
streitu milli þátttakenda inn-
byröis og sameiningu þeirra
gagnvart utanaökomandi ógn-
un, og rúsinan I pylsuendanum
er svo spurningin um hvort
einhverjum þeirra eöa öllum
takist aö lifa leikinn á enda og
ljúka verkefninu. Vettvangur
þessa leiks er i The Wages of
Fear oliulindasvæði i subbulegu
Suður-Amerlkuriki og mennirn-
ir f jórir eru flóttamenn frá rétt-
lætinu.
Friedkin viröist hafa ætlaö aö
Kvikmyndir
eftir Guðjón Arngrimsson og
Árna Þórarinsson
Sorcerer (liklega til aö trekkja
inn á heiti The Exorcist, alls
óskyldrimynd)er,aö þvi er virö-
ist, tilraun Friedkins til skapa
listræna hasarmynd. Hann not-
ar sama grunn og Frakkinn
Henri-Georges Clouzot byggöi á
frægamyndmeöþessu nafniár-
iö 1953, og hefur augsýnilega
lagt mikla vinnu i verkið' Hún
er unnin fyrir gýg.
Viöfangsefniö er gömul for-
múla, dáiitiö slitin, en stendur
þó fyrir sinu: Nokkrir menn
sem engu hafa aö tapa en allt aö
vinna taka aö sér lifshættuiegt
bregöa einhvers konar existent-
ialiskum blæ yfir þessa hasar-
sögu meö harösoönu, saman-
reknu,fáoröu myndmáli, snauöu
af tilfinningasemi og flúri. Hann
viröisthafa lagt talsveröa vinnu
I uppbyggingu þessarar sögu,
t.d. meö innklipptum bakskot-
um (flash-backs) frá fortið fjór-
menninganna. En hafi einhvern
tima veriö vitglóra i mynd
Friedkins þá er hún ekki
finnanleg núna. Sú útgáfa sem,
við sjáum hér er stytt um tæp-
an hálftima. Vettvangslýsing,
persónusköpun og frásagnar-
Scheider sem ævintýramaður i
Suöur-Ameriku
hraöi eru i molum. T.d. hefur
flash-back um fortiö eins fjór-
menninganna hreinlega ver-
ið sleppt. öllu listrænu jafn-
vægi hefur verið raskaö og út-
koman er vitlaus óskapnaöur.
Þetta er dapurlegt þvi einstök
atriN, — ég nefni bara akstur
vörubilanna með viökvæmt
sprengiefni yfir ónýta brú I
frumskóginum sem dæmi, —
eru myndrænt mögnuö. Fried-
kin hefur f ramleitt mikið mynd-
efni, en lent meö þaö f einhverri
voðalegri hakkavél.
— AÞ.