Helgarpósturinn - 10.08.1979, Blaðsíða 19

—helgarpósturinrL.
Föstudagur 10. ágúst 1979.
19
Séní með hend-
kross
urnar 1
Viö hugsum okkur gjarnan
gleöimanninn Thomas „Fats”
Waller (1904^1943) þarsem hann
situr (hreifur) viö planóiö á búllu
I stórborg meö glasiö viö hliö sér,
ginflöskuna á hljóöfærinu, harö-
kúluhattinn haUandi á höföinu og
blakkar (eöa ljósar) blSmarósir
— innan seilingar og bandiö eld-
hresst aö vanda. Sagt er aö Fats
Waller hafi aldrei slegiö feilnótu.
Þaö fylgir þjóösögunni, aö þessi
þrjúhundruö punda planisti hafi
ekki lagt þaö I vana sinn aö boröa
á fastandi maga. Samt átti hann
þaö til aö sporörenna 20 ham-
borgurum eöa snæöa 4-5 nauta-
Lion” Smith, en af þeim báöum
haföi Waller numiö vinstri hand-
ar kúnstina (og sitthvaö fyrir þá
hægri lika). Sönglega séö var
Fats Waller ekki mikiö fyrir pjatt
enda var rödd hans ýmist rám
eöa hás eöa eitthvaö þar á milli.
— En túlkimin var svo seiömögn-
uö, aö jafnvel prestmaddömur
gleymdu aö huga aö englunum
um stund. — Vel á minnst, Thom-
as „Fats” Waller var sonur hans
séra Edward Martin - Wallers
sem fyrst prédikaöi 1 Greenwich
Village'. I New York og siöar þjón-
aö[ii kempulega IlHarkém.Tomlitli
Waller sem var úr tólf systkina
Jazz
eftir Gunnar Reyni Sveinsson
Wip£JbnceM
'JltSfKÍi
HAller
WORL.D S CRfATÍST
tNTf RTAINIH
Ihdto Staqe Scrten.
VKTOS STAR
Hinar mörgu ásjónur Fats Waller
steikur I einum dinner til aö viö-
halda viröingu, vigt og vinsæld-
um. Hann á aö hafa samiö flest
sin bráösmellnu lög eins og
„Honeysuckle Rose”, ,,I Ain’t
Got Nobody”, Ain’t Misbehavin”
— og áfram á mettlma einhvers-
staöar milli kortérs og .. hálftima
hvert lag, meöan sköpunargáfa
hans var I hámarki á árunum
milli 1925-’40. Fats Waller var og
veröur ávallt talinn einn af fimm
bestu lagasmiöum Amerlku á
fyrri helmingi þessarar aldar, á-
samt þeim Cole Porter, Duke EU-
ington, George Gershwin og Jer-
ome Kern. Aöaltexitahöfundur
meistara Wallers var Andrea
Menentania Razafinkeriefo, ná-
frændi hennar Ránaválonu 111.
drottningar af Madagascar, hann
þótti hittinn og sleípur téxtta-
smiöur eins og stytting hans á
nafni slnu niöur I Andy Razaf gef-
ur tilkynna. Þar var mikil stemn-
ing þar sem Fats Waller og
hljómaliö tróöu upp^Hljómsveitin
lék á alls oddi meöan meistarinn
söng „I Want Some Sea Food
Mama”, „Your Feet’s Too Big”
og hiö sigilda „Squeese Me” eöa
saliaöi hraögengum skölum
hægrihandar yfir lýöinn I númer-
um eins og „Handful o f Keys” og
svo er hann sagöur hafa haft
bestu vinstri hendi allra jazzplan-
ista fyrr og siöar, þaö sannaöi
hann m.a. á plötunni meö „Caro-
lina Shout” sem aöeins tveir aörir
svokallaöir,,stride”pianistar (og
engir aörir) réöu almennilega
viö, þaö voru þeir James P. John-
son (hMundurinn) og Willie ,,the
hópi og þótti fljótt efnilegastur,
hlaut strangt og mikiö uppeldi.
Hann læröiá orgel, fiölu og planó.
Meöal traustra kennara hans má
nefna þá Carl Bohm er hann læröi
hjá viö hinn merka Julliard tón-
listarskóla I Vínarborg. Waller
æföi Bach, Beethoven og Brahms
myrkranna á milli, hann hlustaöi
hugfanginn á stórmenni eins og
Paderewsky I Carnegie Hall og
las leikrit Sófóklesar og sonnettur
Shakespeares fyrir háttinn.
Drengur var augasteinn draum-
lyndrar móöur sem einnig lék dá-
vel á orgel og píanó, hún hvatti
hann mjög til tónsmiöanáms.
Einhvernveginn rlmaöi köllun
pilts ekki viö abbesynsku Bapt-
istakenninguna hans séra Wallers
og viö skyndilegt fráfall móöur-
innar komst sllkt rótleysiá soninn
þá á gelgjuskeiöi, aö hann undi
ekki lengur viö bænalestur og
sálmasöng fööurins. Annaöhvort
af mótþróa eöa prakkaraskap
geröist Fats Waller orgelleikari I
Lincolnleikhúsinu á 135. stræti I
New York, þar sem revlur og
ærslaleikir voru til skemmtunar,
kom þá fljótt I ljós, aö hann var
búinn stórkostlegum leikarahæfi-
leikum. Fats varö vel þekktur
ÍGOÐU
SKAPI
Tónabló: Gator. Bandarlsk.
Argerö 1976. Handrit: William
Norton. Leikstjóri: Burt Reyn-
oids. Aðalhlutverk: Burt Reyn-
olds, Jack Weston, Jerry Reed,
Lauren Hutton.
Þá er hann kominn, okkar
reglubundni sumarreyfari frá
Burt Reynolds og félögum. 1
fyrra var þaö Smokey and the
Bandit sem skemmtu vikum
saman I Laugarásblói. Núna er
þaö Gator, nokkuö eldri mynd,
sem vafalaust mun skemmta
jafnlengi I Tónablói.
fyrir pianóspil enda lék hann tals-
vert á rúllur fyrir sjálfspilandi
pla nó s em þá vor u I tlsku. Slöan lá
leiö hans I jazzböndin. A árunum
1922-’29 geröihann yfir 100 hljóm-
plötur fyrir Victor ýmist sem ein-
leikari, undirleikari eöa I smærri
og stærri samspilseiningum.
Plötufirmaö Victor missti áhug-
ann á Waller ’29; þeir sögöu ein-
faldlega, aö músík hans væri of
þungmelt. Þaö ár stofnaöi Fats
slna fyrstu hljómsveit er nefndist
„Fats Wallerand his Buddies” og
sneriviöblaöinu. Uppfrá því voru
konur og vin, ofát og grín höfö I
bland meö músfkinni — og öllu
slegiö upp I eitt allsherjar kæru-
leysi—aöþvi ervirtist. Þetta var
akkúrat I takt viö tiöarandann,
þegar bankastjórarnir stukku
fállhllfarlausir af þökum kaup-
hallanna meöan almúginn á jafn-
sléttu horföi uppá heimshrun.
Fats Waller lék trúöinn slkáta
af listfengi og hlaut aö launum
aödáun og mikla peninga sem
runnu honum úr greipum eins og
bráöiö smjör. Færri vissu, aö á
bak viö„happy-go-lucky” grimma
var einstaklega feiminn og blfö-
lýnd listamannssál -meö barns-
hjarta, sem oft var ráölaus og
ráövillt 1 alltof grimmum heimi.
Thomas Fats Waller var mikill
planóleikari. Einn af þeim bestu
kjammann meö bros á vör og
segir brandara I leiöinni. Svona
er Burt Reynolds búinn a ö vera I
mörgum myndum. Sumir þola
hann ekki. Aörir mega vart
vatni halda. Ekki slst konur.
Kvikmyndir
eftir Arna Þórarinsson
Fastir liöir eins og venjulega:
Reynolds er glaöbeittur skelm-
ir, sem býöurkerfinu ogfulltrú-
um þess byrginn en konunum
faöminn. Er jafn mikiö I nöp viö
spillt vald beggja vegna laga og
réttar. Brunar um á mikilli fart
á bllum eöa bátum. Gefur á
Gator viröist mér vera I ein-
hvers konar framhaldi af mynd-
inni White Lightning sem Tóna-
bló sýndi fyrir nokkrum árum.
Þá lék Reynolds llka Suöur-
rlkjabruggara sem lendir I úti-
stööum viö valdaaöila: hann er
imynd hins sjálfstæöa einstakl-
ings sem heldur reisn sinni og
húmor andspænis ofureflinu.
Gator er skemmtilega sögö
saga. Efni sögunnar skiptir litlu
máli. Þetta er góöur hasar og
Reynolds, sem leikstýrir hér
sjálfur I fyrsta skipti, hefur
ágæt tök á tækninni, meödyggri
aöstoö William Frakers kvik-
myndara. Hann er aö vlsu ekki
áberandi skýr stllisti, eins og
einn helsti keppinautur hans á
kynþokkasviöinu, Clint East-
wood er oröinn, en hann getur
kannski oröiö þaö seinna meir.
Leikendur eru lika margir
hverjir hinir ánægjulegustu.
Aberandi bestur er Jack West-
on, sem fer á kostum sem feitur
hrakfallabálkur, geröur út af
bandariska dómsmálaráöu-
neytinu til aö klófesta valda-
mikinn glæpaforingja (Jerry
Reed)ogleitaraöstoöar Gators.
í aukahlutverkum eru óborgan-
legar týpur og og margt er
býsna smelliö I handritinu. 1
endalokunum breytist tónninn,
ogmyndinfer aö taka sjálfa sig
óþægilega hátiölega og rambar
á barmi væmninnar. En glottiö
á Burt Reynolds bjargar henni
frá falli.
Gator er mynd sem er I góöu
skapi. Hún hefur samsvarandi
áhrif á áhorfandann. Þar meö
er tilganginum náö.
sem um getur I sögu jazzins. Ná-
kvæmni hans var viö brugöiö, á-
slátturinn undraveröur, hendur
hans voru eins og heilt banana-
búnt og hann virtist óskeikull I
leik sfnum. Fats tók til viö aö
syngja inná hljómplötur 1931, aö-
allega meö grúppu sem kallaöist
Fats Waller and his Rythm. 1
henni voruauk hans Herman Aut-
rey trompet, Eugene Sedric
klarinett og tenórfón, A1 Casey
gltar, Billy Taylor bassi og Harry
Dial trommari.
Formúlan sem spekúlantar
Columbia Records settu upp fyrir
Waller og Co var þessi: Allt átti
aö hljóma e ins og liöiö væri á kan-
on kenderli (þeir hafa sjálfsagt
veriö þaö) léttleiki, húmor,
hvatningarhrópog ekki sist söng-
ur Wallers var vörumerkiö, svo
slæddust inn á milli andskoti góö-
ar jazzsólóar sérstaklega frá Fats
sjálfum sem alltaf lék fallega
hvernig sem á stóö, og einnig var
gltarleikur A1 Caseys skemmti-
legur og er merkilegur jazzsögu-
lega séö. Oöru hvoru komu út ein-
leiksplötur meö meistara Waller
þar sem hann ýmist sýndi 88 hvlt-
ar og svartar vigtennur píanósins
s.s.á. „Alligator Crawl” o.m.fl.
eöa geröi menn agndofa meö hug-
ljúfum og angurværum leik sin-
um eins og á „How Can I?”,
„Rosetta” og „Honeysuckle
Rose”. Fats Waller, sem var
hvers manns hugljúfi og átti nú
aödáendur á ööru hverju strái,
liföi (full) hratt og aöeins fyrir
nóttina I nótt.
Hann varö fyrirmynd margra I
fylliriistækni. Eitthvaö gaf sig þó
I búknum stóra 1940, og 1942 sögöu
læknar þessum grallara, aö hann
ættif áa daga ólifaöa — sprúttlega
séö. Fats Waller skiþtiþá úr gini
yfir i' viskl.
Hann kom fram I nokkrum
kvikmyndum, þeirra mætust er
Stormy Weather (1943). A leiöinni
frá Hollywood til New York I des-
embei- þaö ár var Fats Waller
kominn á leiöarendaáöur en lest-
innáöi til KansasCity. Hannvarö
39 ára.
Fáanlegar LPmeöFats Waller
eru:
1. Fats Waller, Ain’t Misbe-
havin, ’RCA LPM 1246 (Honey-
suckle Rose, Ain’t Misbehavin’,
The Joint Is Jumpin’, Your Feets
Too Big og Hold Tight).
2. Fats Waller, Black and White
730.660 (Alligator Crawl, Zonky,
Blue Turning Grey).
Bestu númerin eru (innan
sviga). Svo er líka hægt aö gleöja
vinihans Fats heitins Wallers (en
þeir eru margir) meö þvl, aö
plötu firmaö Black and White er
aö gefa út heildarendurútgáfu á
öllum plötum meistarans maka-
lausa, sem spilaöi, söng, át og
drakk sig I hel. — Amen.
Læknir í vanda
WALTER MATTHAU
GLENDA JACKSON
ART CARNEY
RICHARD BENJAMIN
Ný mjög skemmtileg bandarisk
gamanmynd með úrvalsleikur-
um i aöalhlutverkum. Myndin
segir frá miöaldra lækni, er
veröur ekkjumaður og hyggst
bæta sér upp 30 ára tryggö i
hjónabandi. Ekki skortir girni-
leg boö ungra og fagurra
kvenna. Isl. texti. Leikstjóri:
Howard Zieff.
Sýnd kl. 5, 7, 9 og 11.
<^16-4*4
candy
Skemmtileg og mjög sérstæö bandarísk litmynd
sem vakti mikla athygli á sínum tíma, með hóp af
úrvals leikurum.
Islenskur texti.
Bönnuð innan 14 ára.
Endursýnd kl. 5, 8.30 og 11.