Helgarpósturinn - 06.06.1980, Qupperneq 9

9
___he/garpósfurinn
Föstudagur 6. júní 1980.
ÚRVALSLIÐ í
VIÐBRAGÐSSTÖÐU
Tveir ágætir vinir minir tóku
merka ákvöröun fyrir ekki ýkja
löngu. Þeir ætluöu aB krækja sér
I meirapróf. Svo drifu þeir i þvi
og uröu hér um tima tauga-
veikláöir heimagangar lýsandi
öllum þeim sálarkvölum og
stressi, sem þessari aögerö er
samfara. Náöu á endanum prófi
(rólegir strákar — ég steinheld
kjafti yfir einkunninni), forklár-
uöust andlega og llkamlega og
eru fyrir bragöiö (og skirteiniö)
komnir I hóp mestu göfugmenna
þessa kalda lands, nánar tiltek-
iö meiraprófsbflstjóranna. Ef
einhverjum kemur þetta meö
og þaraöauki bflprófslaus meö
öllu hafi ekki þekkt þessa staö-
reynd lifsins þekki ég aöra engu
siöri. HUn er raunar á almanna
vitoröi og ég veit ekki hvort ég
ætti nokkuö aö vera aö segja frá
henni. En fyrir aöra óupplýsta:
Þaö getur svosem vel veriö aö
meiraprdfsbilstjórar séu göfug-
ir, þeir eru ekki óskeikulir. Þaö
eru nefnilega engir nema dyra-
veröir, og þá einkum og sérllagi
dyragæslumenn veitingahúsa.
Það úrvalsliö stendur I viö-
bragösstööu vörö um sóma
sinna húsa og slakar hvergi á né
sofnar á verðinum. Þeir bera
Heimir Pálsson — Hrafn Gunnlaugsson — Jónas Jónasson - Magnea J. Matthías-
dóttir — PálI Heiöar Jónsson— Steinunn Sigurðardóttir— Þráinn Bertelsson
Hringborðid
I dag skrifar Magnea J. AAatthlasdóttlr
göfugmennskuna spánskt fyrir
sjónir endurtek ég þaö hér meö
með skýrara oröalagi: Leigu-
bflstjórar, strætóstjórar, vöru-
bflstjórar, rútubllstjórar og aör-
ir f þeirri stétt eru þeir aöilar,
sem telja má næstfullkomnasta
allra. Þeir fullkomnustu eru aö
sjálfsögöu ökukennarar, en þeir
eru slík göfugmenni aö þeir
leika sér aö þvl aö fara meö
langar bllalestir I gegnum nál-
araugað fræga,og þetta eru þeir
orönir eftir hreinsunareldinn
sem þeiruröu aö þola fyrir rétt-
indin. Allt þetta sögöu þeir mér I
(óspuröum) fréttum félagar
mlnir tveir, og kem ég þessu hér
meö á framfæri viö alþjóö, svo
engum fái dulist lengur.
En þó aö fávls kona einsog ég
manna best skynbragð á
smekklegan klæöaburö fólks, og
reyndar synd og skömm aö ekki
skuli fleiri úr þeirra rööum
leggja stund á tiskuteiknun og
fatahönnun. Ekki eru þeir held-
ur minni vitmenn á snyrtingu
aöra og útlit, og svo ég tali nú
bara fyrir mig, þá hef ég fengiö
ómetanlega tilsögn hjá dyra-
vöröum þaraölútandi. Til aö
mynda hafa þeir bent mér á
ósmekklegan andlitsfaröa, sagt
mér aö skafa undan nöglunum
nefnt viö mig aö skipta um
naglalakksliti, hvatt mig til aö
breyta um hárgreiöslu og einn
hjartahreinn og opinskár einka-
vinur minn trúöi mér fyrir þvl
aö ég væri forljót. Vissu fleiri og
þögöu þó — en hann er nú vlst
búinn aö skipta um starf, bless-
aöur. Ekki fer vinafólk mitt
heldur varhluta af fegrunaraö-
gerðum þeirra. Sumir eru send-
ir heim til aö skipta um skó-
reimar, öörum eru seld bindi.
Ein vinkonan kemst hvergi inn
vegna þess aö hún minnir stétt-
ina almennt á fuglahræðu —
önnur er I straffi fyrir aö brosa
framanl dyravörö. Og svo er
auövitaö bókmenntamaöurinn
I stéttinni, sem neitar aö hleypa
inn ungum mönnum á þeirri for-
sendu aö þeir séu skáld.
(Hvernig væri aö fá hann I kri-
tlkina, kæru blaðasnápar?) —
Þessi bókmenntaáhugi er auð-
vitaö stórlega til bóta (ég vona
bara aö þeir komist ekki I bæk-
urnar mlnar), en öllu stærra
framfaraskref er þó kynllfs-
áhuginn, sem er farinn aö
blómstra hjá dyravörðum.
Enda ekki nema rétt — til hvers
er aö hleypa fólki óaöfinnanlega
útlitandi inná skemmtistaöi ef
þaö sýnir svo engan lit á aö lifa
flekklausu llfi heima fyrir?
Auövitaö vissi ég af þessari til-
hneigingu — bæöi vissi ég og
ýmsar kunningjakonur minar
höfum lent I straffi á aðskiljan-
legum vertshúsum fyrir aö búa
meö vitlausum (I öllum merk-
ingum orösins) mönnum. Þaö
skipti svo aftur engu, þó þeir
væru ekki meö I förum — sváf-
um viö ekki hjá þeim samt? Og
svo stunduöu sambýlismennim-
ir þessa sömu skemmtistaði I
öruggri vissu um aö kellingarn-
ar kæmust ekki inn. Svo viö
krossum kvæöiö: Þaö má llka
minnast á hommann vin minn,
sem blessaöir mennimir vilja
sýna góölátlega fram á villu
hans vegar, kalla hann ástúö-
legum gæluyröum á borö viö
„Skutara” og vilja vernda hann
frá því aö falla I freistni meö þvl
aö meina honum aögang. Þaö er
ekki alveg á hreinu hvernig þeir
komust aö kynhegöun hans, en
trúlega hefur einhver sagt þeim
af henni útl bæ. Nema þá aö illu
tungurnar hafi á réttu aö
standa, aö þeir hafi séö hann
vera aö kyssa sætasta strákinn
á staönum og séu uppfullir af af-
brýöisemi. En þaö eru auövitaö
bara illar tungur — við vitum öll
hvernig fólk talar. Samt get ég
ekki annaö en spurt: Þurftuö þiö
endilega aö rlfa sundur tyggjóiö
hans þegar þiö voruö aö tala viö
hann „prívat” um daginn,
strákar?
Já, viö göngum bjartari heimi
I mót. Þaö veröur dásamlegur
dagur, finnst mér, þegar ég þarf
ekki annaö en aö skreppa á
skemmtistaö til aö vita hvaö ég
á aö gera. Einhvern veginn
þannig veröur þaö sjálfsagt:
„Nei, vina mln — þú ferö ekki
hér inn fyrr en þú ert búin aö
láta klippa þig og fá þér nýja
augnskugga og varalit. Svo er
þaö aögeröin, sem viö nefndum
viö þig um daginn, þetta aö láta
laga á þér nefiö. Þetta gengur
enganveginn lengur, þú veist
þaö sjálf — viö getum ekki boöiö
öörum gestum uppá aö horfa á
þessi ósköp... Ertu búin aö
panta tíma, já — þaö var nú
prýöilegt, en þú veröur llka aö
flýta þér aö fara til tannlæknis.
Ég sé aö þú ert komin meö tann-
stein og þaö vantar þarna fyll-
ingu I endajaxl. Og hvar I ósköp-
unum grófstu upp þessa druslu
sem þú ert I? Þetta er ekki flík,
þessi hryllingur — þú veröur aö
fá þér annan og sömuleiðis
grenna þig — látum okkur sjá —
um svona sjö-átta kiló. Þá verö-
ur þú þægilega búttuö, ha-ha-ha.
Fætumir — viltu smeygja þér
snöggvast úr skónum og sýna
mér fæturna — ertu ekki enn bú-
in aö fara I fótsnyirtingu? Já, ef
þú lofar mér aö fá tíma strax á
mánudaginn... En svo er þaö
annaö, og þaö er algerlega
númer eitt — þú veröur strax aö
hætta aö sofa hjá Gvendi. Þaö er
ekki hægt, þaö veistu vel. Já,
mér er sama þó'ann sé góöur I
rúmi. Þú ættir miklu frekar aö
snúa þér aö Palla...” Og svo
framvegis.
Halditá þaö veröi himnarlkis-
tilvera fyrir manneskju einsog
mig, sem aldrei get tekiö sjálf-
stæöa ákvöröun, eöa yfirleitt
nokkra ákvöröun? Þaö er bara
verst, aö hafa aldrei dyravörö
viö hendina þegar ég er aö
semja innkaupalistana fyrir
helgar.
— Ég veit svei mér ekki hvaöa
hvatir þiö haldiö aö liggi bakviö
þessi tilskrif min. En ef þiö
haldiö aö þær séu hreinar, þá
skjátlast ykkur hrapallega.
Afliö sem knýr mig áfram er
nefnilega ekkert annaö en
OFUND, græneygö, froöufell-
andi ófreskja, sem nagar mig
alla innan, ófullkomna mann-
eskjuna. Og skyldi einhvern
undra, þegar maöur hefur alla
þessa visku, þessa kórónu sköp-
unarverksins, fyrir augunum
meö tiltölulega reglulegu milli-
bili? — Ég veit að þeir skilja
þetta, strákarnir, hinar hrein-
hjörtuöu hetjur tslands I ein-
kennisjökkunum slnum. Skilja,
fyrirgefa — og setja mig sjálf-
sagt I straff...
eöa röng hlutföll eöa hvaö sé
hættulegt viö þaö aö samkomu-
salur „nálgist aö vera teningur I
lögun.” Hitt hélt ég aö heilagur
andi væri ekki háöur sérstakri
lögun á húsakosti, en þaö kunna
aörir læröari aö vita betur.
Enda þótt „útgöngudyr Vest-
fjaröa snúi aö Húnaflóa” er ekki
vlst aö Vestfiröingar almennt
gangi um þær þegar þeir þurfa aö
hittast heima fyrir.
Austur — Baröstrendingar stytta
sér ekkileiömeö þvl til fundar viö
fólk úr Rauðasandshreppi til Isa-
fjaröar.
hans . og tillögur. Þarsem óskum
hans er ekki fylgt segir hann aö
þjóöminjavöröur hafi ekki verið
haföur meö I ráöum. Skal ég ekki
frekar karpa um þaö oröalag.
Annaö er rétt aö komi fram.
Þegar Hrafnseyrarnefnd leitaöi
eftir áliti og vilja safnaðarins uröu
torfærur á vegi. Engin sóknar-
nefnd var til viötals enda ekki
fundir I þeirri stofnun árum
saman aö ekki sé nefndur safn-
aöarfundur. Hrafnseyrarnefnd sá
þá ekki önnur ráö en aö láta sér
nægja aö tala viö þjónandi
sóknarprest og prófast og haföi
HRAFNSEYRARNEFND FÓR
EKKIA BAK VIÐ NEINN
I Helgarpóstinum sem út kom I
dag, 23. maí, er viötal viö prófast-
inn I Isafjaröarprófastdæmi um
Hrafnseyri og framkvæmdir þar.
Eftir honum er haft m.a.;
„Mér finnst skrýtiö aö ekki
skuli kirkjunnar maður hafa
veriö meö I ráöum á Hrafnseyri
þegar veriö er aö ráösmennskast
meö fornan kirkjustaö.”
Ég vil ekki viöurkenna aö
„kirkjunnar menn” séu þeir einir
sem eru launaöir embættismenn
þjóðkirkjunnar. Ég kannast ekki
viö aö prófastur minn hafi vald
eöa umboð frá himni eöa jöröu til
aö vlsa okkur, sem erum I
Hrafnseyrarnefnd, úr kirkjunni.
Ég tel okkur alla kirkjunnar
menn, og suma meira aö segja
góöa kirkjunnar menn.
Vandlega skyldu menn hug-
leiöa hvert stefnir ef prestar vilja
einir fá aö kallast menn kirkj-
unnar. Þaö er alvörumál aö mlnu
viti.
Þaö er minna atriöi aö Hrafns-
eyrarnefnd hefur haft samráö viö
ýmsa embættismenn kirkjunnnar
um ráöageröir og framkvæmdir.
T.d. fylgdist fyrrverandi pró-
fastur meö ráöageröum um þaö
„slys aö sameina fundarsal og
kapellu”. Ég mun ekki ræöa rétt
Prófastur kallar Hrafn Svein-
bjarnarson prest og skal ég ekki
finna aö þeirri nafngift, enda þótt
maöurinn sé kunnari af ööru en
prestsstörfum og stundaöi aldrei
neinn prestskap þrátt fyrir
vígslu. Um læknisnám hans deili
ég ekki heldur, þó hann sé kall-
aöur „fyrsti læröi læknirinn á Is-
landi. Hins vil ég geta aö Páll
Koika ræddi þaö á slnum tima
viö Hrafnseyrarnefnd aö minn-
ingu Hrafns væri haldiö upp á
staönum og vildi hann aö læknar
kostuöu þaö. Nú er ákveöiö aö
einn glugginn á salnum varðveiti
minningu Hrafns og hefur Stein-
þór Sigurðsson teiknaö hann en
gleriö brennt úti I Þýskalandi.
Læknafélagiö gefur staönum
þann glugga. „Þaö væri ekki úr
vegi aö geta hans (Hrafns Svein-
bjarnarsonar) þarna einhvers-
staöar,” segir prófastur. Undir
þau orö tökum viö I Hrafnseyrar-
nefnd og teljum aö fyrir þvl sé nú
þegar aö nokkru séö.
Nokkuö er llka haft eftir þjóö-
minjaveröi I Helgarpóstinum. I
þvl sambandi vil ég aö komi fram
aö hann kom einu sinni á fund
meö Hrafnseyrarnefnd sam-
kvæmt beiöni nefndarinnar. Þar
var auövitaö hlustaö á skoöanir
jafnan full samráö þar — og sam-
komulag um byggingarfram-
kvæmdir.
Hrafnseyrarnefnd fór ekki bak
viö neinn og birti ráöageröir sínar
opinberlega. Þaö var ekki fyrr en
kapella hennar var oröin fokheld
sem sú vakning varö I söfn-
uöinum aö ákveðiö var aö endur-
byggja kirkjuna.
Þjóöminjavöröur segir um
kirkjuna:
„Hún er þaö sem gefur staön-
um reisn.”
Sú reisn held ég aö heföi veriö
viðminni slöustu árinef Hrafns-
eyrarnefnd heföi ekki átt hlut aö
þvl aö kirkjan var máluö. Niöur-
nfdd hús eru eins og vanrækt
gamalmenni. Þau gefa engu
reisn.
Þjóöminjavöröur telur ástæöu
til aö varöveita kirkjuna sem
menningarsögulega heimild en
segir þó: „A kirkjunni er stór
skorsteinn sem lýtir hana og
þyrfti aö fjarlægjast.”
Þaö er auövitaö smekksatriöi
hvaö þykir til lýta eöa prýöi og
ekki skal ég hrósa strompi eöa
rörplpum þeim sem settar eru
ofanáhann. Ahitt vil ég benda aö
þaö nálgast fölsun á sögulegri
heimild aö breyta henni og hafa
VETTVANGUR
SKIPTAR
SKOÐANIR UM
FRAMKVÆMDIR
AHRAFNSEYRI (
TILEFNI AF 100
ÁRA ArtIð JÓNS
SIGURDSSONAR
FORSETA f
SUMAR:
KAPELLA REIST ÞAR
SEM KIRKJA ER FYRIR
engan reykháf á timburkirkju frá
byrjun þessarar aldar. Viö getum
ekki, — og viljum ekki — afmá úr
Islenskri sögu þau atriöi sem viö
teljum til lýta en hyggjum gagn-
legast aö vita söguna sanna og
rétta. Ég skil ekki þjóðminjavörö
sem vill varöveita forngrip vegna
þess aö hann er forngripur, en
segir um leiö aö honum veröi þó
aö breyta svo aö hann veröi fall-
egri. A fyrri hluta þessarar aldar
var frosti eytt úr timburkirkjum
landsins á messudögum með
kyndingu og þvl var reykháfur
nauösyn.
Ég skil vel tilfinningar þær sem
gömul hús vekja. „Hver einn bær
á slna sögu.” Margur heföi
gaman af þvl aö enn stæöi óhagg-
aöur bústaöur fööur og afa.
Ræktarsemi viö gamla kirkju,
gamlan skóla og gamla Ibúö er
falleg og viröingarverö. Samt er
þaö rétt sem þjóöminjavörður
segir aö aldrei veröur hægt að
varðveita nema tiltölulega lítiö.
Gömulhús hverfa eins og gamalt
fólk. Viö söknum þess en reynum
aö sjá um aö annaö jafngott komi
I staðinn.
Þessi orö eru skrifuö til þess aö
fram komi aö Hrafnseyrarnefnd
hefur reynt aö hafa samráö viö
alla sem hlut eiga aö máli og ekki
fariö bak viö neinn. Hvort þróun
mála heföi oröiö meö öörum hætti
ef hitt og þetta heföi komiö fram
þá og þá veröur nú ekkert fullyrt
um. Það veröur aö segja hverja
sögu eins og hún gengur.
Þjóöminjavöröur segir: „vilji
menn koma upp safni um Jón
Sigurðsson þá ættu þeir aö taka
sér til fyrirmyndar safniö I Kaup-
mannahöfn, sem er myndasafn,
texti, eftirlikingar og lýsing á
starfsferli.”
Þab er einmitt þetta sem er
gert. Þar meö er ekki sagt aö
sjálfsagt sé aö engir persónulegir
munir úr búi forsetans veröi varö-
veittir þar. Tryggvi Gunnarsson
gaf landinu muni Jóns Sigurös-
sonar og þeim fylgja engin ský-
laus ákvæöi um geymslustaö.
Starf Jóns Sigurössonar I Kaup-
mannahöfn og Reykjavlk heföi
litiö oröiö heföi hann hvergi fæöst
og alist upp.
Sllkt ættu þjóöminjaveröir aö
skilja.
Halldór Kristjánsson
Prentvillupúkinn alræmdi var á
ferðinni I siðasta tölublaði
Helgarpóstsins. 1 grein um
Sambandiö og samvinnuhreyf-
inguna, var greint frá fjölda
fundarmanna á aðalfundi
Kaupfélags Hafnarfjaröar. I
greininni stóð að aðeins 4 hefðu
mætt á umræddan fund, en þar
hafði I prentun fallið niður eitt 0.
Fundarmenn voru I raun 40.
Blaðið biður hlutaðeigandi vel-
virðingar á þessari prentvillu.