Helgarpósturinn - 18.06.1982, Blaðsíða 6

6
Föstudagur 181 júni 1982 irinr,
Samskipti
fólks gegnum
síma eru öðru
vísi en undir
fjögur augu
Við sem höfum haft aðgang
að síma alla ævi tökum þessu
gagnlega tæki sem sjálf-
sögðum hlut. Oft hafa bless-
aðir ráðherrarnir okkar
stjórnað landinu á golfvöllum
eða í skíðabrekkum erlendis
með hjálp símans.
Afstaða fólks til síma er
margvísleg. I borg nokkurri í
Kanada voru menn spurðir um
viðhorf þeirra til simtala.
Meira en helmingi þeirra sem
spurðir voru fannst betra að
vera augliti til auglitis við við-
mælendur sína en að tala við
þá í síma. Mörgum þótti
siminn kaldur og ópersónu-
legur og kváðust eiga erfitt
með að túlka hugsanir sínar
símleiðis. Og sumir áttu erfitt
með að tala án þess að nota
handapat og svipbrigði.
Þótt svörin hafi veriö á þessa lund
hjá Kanadamönnunum er samt margt
sem bendir til þess aö unnt sé aö leysa
flókin vandamál og miöla
upplýsingum með hjálp sima meira en
nú er gert. Þannig geta menn sparaö
sér dýrindisferöalög og dýrmætan
tima. En mest kemur á óvart aö þess
hefur oröiö vart aö i gegnum síma er
oft betra að gera. ýmiss konar
samninga heldur en á persónulegum
fundum.
Viðtækar rannsóknir hafa leitt i ljós
að menn eiga betra meö aö hafa áhrif
á skoöanir viðmælenda sinna i sima en
með persónulegum samtölum.
Málfræðingar og hegöunarfræöingar
hafa löngum velt vöngum yfir þvi
hvernig slmtal getur I raun átt sér
staö. Ekkert sjáanlegt bendir til þess
að viömælandinn hafi lokiö máli sinu,
augntillit eöa sllkt. Fræöimennirnir
sjá simtal fyrir sér sem allsherjarum-
ferðaröngþveiti meö löngum þögnum,
framigripi og fólki aö tala hvert i kapp
viö annað.
En þannig gerast simtöl ekki og þeir
eru margir sem leggja litið upp úr
þessum sýnilegu táknum i samtali.
Athugun viö Cambridge-háskóla leiddi
i ljós aö i 61% tilvika luku menn máli
sinu þannig aö þaö varö ekki misskilið
af oröalagi eöa þá aö breyting varö á
röddinni sem benti til aö útlistun væri
lokiö.
Niðurstööur einnar þeirra tilrauna
sem gerðar hafa verið meö sima koma
hvaömestá óvart. Flestir álita aö þeir
sem gæddir eru fljúgandi mælsku og
miklum persónutöfrum geti fengiö
hvern sem er á sitt band meö einu sim-
tali, hver sem málstaðurinn er. Þetta
er ekki rétt. I simtölum er þaö hér um
bil alltaf sterkari málstaöurinn sem
veröur ofan á.
Menn meö óllkar skoöanir á hinum
'ýmsu málum voru fengnir tveir og
tveir saman, til aö reyna aö komast aö
samkomulagi. Samræöurnar áttu sér
staö með þrennum hætti; augliti til
auglitis, meö hjálp innanhússsjón-
varps og meö innanhússkallkerfi
(simakerfi). í ljós kom aö menn skiptu
oftast um skoöun sem notuöu kall-
kerfið en sjaldnast þegar þeir sáu and-
mælanda sinn frammi fyrir sér.
í framhaldi af þessari tilraun áttu
þátttakendur aö senda inn svör viö
Slegið á þráðinn
sömu spurningum þegar tveir
mánuöir voru liðnir frá tilrauninni.
Mjög algengt var aö fólkiö væri þá aft-
ur komið á upprunalega skoöun, eink-
um kvenfólkiö.
Kona er nefnd Valerie Geller. Hún
hefur gert einna viötækastar rann-
sóknir allra manna á simaatferli fólks.
Meðal annars hefur hún gert þrenns
konar tilraunir og niöurstöður þeirra
leiða I ljós að auöveldara er að blekkja
menn á persónulegum fundum en
þegar átt eru við þá simaviðtöl. Athug-
anir Gellers byggjast á fyrirbæri sem
sálfræöingar þekkja mjög vel og oft er
notað i ábataskyni: Sumir menn hafa
fullkomiö vald yfir þeim áhrifum sem
þeir hafa á aöra og beita þá ýmsum
brellum; svipbrigöum, fasi, og þeir
haga gjarnan samræöum svo aö þær
falli i kramiö hjá viömælandanurn.
Visindalegar athuganir á atferli
slmnotenda leiöa sitthvaö i ljós.Ef ég
ætla i viötal vegna atvinnuumsóknar
og hef eitthvaö aö fela er aö likindum
heppilegra aö ég eigi persónulegan
fund viö tilvonandi vinnuveitanda
minn en aö tala viö hann i sima. Þaö er
sem sé betra aö blekkja fólk i beinu
viðtali en I sima.
Þeim, sem hyggst selja illseljanlega
vöru, er ráölagt að hitta „fórnarlamb”
sitt augliti til auglitis fremur en aö
nota simann. En sá, sem hefur fram að
færa góöan málstaö eöa söluvöru, á
hiklaust aö nota simann, einkum ef
sölumaöurinn er örlátur i eöli sinu. Þá
er minni hætta á aö hann gefi allan
lagerinn.
Simasálfræöin er i örum vexti og
stööugt eykst þekking á henni. Hér er
eitt dæmiö: Fyrir nokkru var komiö á
sérstökum fundi skipulagsstofnunar
og landeigenda i bandariskri borg.
Fyrirkomulag fundarins var með
mjög óvenjulegum hætti. Þessum
hagsmunahópum var komiö fyrir
hvorum i sinu húsinu og voru 50 km
milli húsanna. Enginn þekkti nokkurn
mann úr hinum hópnum. Ákveðið var
aö fyrri hluti fundarins yröi haldinn
með hjálp innanhússsjónvarps en hinn
siöari meö innanhússkallkerfi. A
siðustu stundu var tilkynnt aö þessu
yrði snúiö viö, af tæknilegum
ástæöum. Litillega bar á nöldri en
samt fór allt eins og best varö á kosiö.
Þegar fundurinn var hálfnaöur var
skyndilega kveikt á sjónvarpstækjum
og andlit birtust á skjáum. Sá, sem
haföi oröiö, stansaöi i miöjum kliöum
og menn tóku nú hver á fætur öðrum
aö kynna sig þótt þeir heföu þegar átt
alllangan viöræöufund.
Þaö er alkunna aö simasölufólk
verður aö beita sértökum aöferðum
viö viðskiptavini sina. Pete Johnson,
leiöbeinandi hjá bandariska stórfyrir-
tækinu AT&T, gefur aö lokum nokkur
góöráö: Vertu búinn aö ná athygli viö-
skiptavinarins á fyrstu 20 sekúndum
samtalsins og vektu traust hans.
Reyndu aö foröast merkingarlaus orö
og oröatiltæki eins og „kannski”,
„hugsanlega”, „gætir þú?”. Og þótt
þú sért að hringja i fertugasta sinn og
bjóða sama hlutinn veröurðu aö
viröast jafn-liflegur og áhugasamur og
þegar þú hringdir I fyrsta sinn i
morgun.
MIKILL BILL
MAGUR Á FÓÐRUM.
$ VÉLADEILD
Ármúla3 S.38900