Helgarpósturinn - 18.06.1982, Blaðsíða 9

Starfsmcnn Svarts á hvitu i hægum sessi á nýja staönum. Björn til
vinstri og Guömundur til hægri. (Ljósm. Valdis)
inni i islenskum oröabókum til
þessa.
Nú, við höfum tekiö á leigu
skrifstofuhúsnæði iBorgartúni 29.
Við það batnar starfsaðstaöan til
mikilla muna þvi við höfum veriö
á hrakhólum með húsnæði. Það
gerir okkur kleift að taka i notkun
tónsnældufjölfaldarann Harrý
sem viö eigum i félagi við aðra.
Tvær snældur með frumsaminni
islenskri tónlist eru þegar I undir-
búningi og ýmislegt fleira i at-
hugun.
— Má vænta þess að timaritið
Svart á hvitu birtist á nýjan leik?
— baö er ekki á áætluninni.
Timaritið var gefiö út af ákveön-
um hópi fólks sem nú er dreiföur
og upptekinn á öðrum sviðum.
— Fram til þessa hefur fyrir-
tækið verið rekið af áhugamönn-
um en nú er búið að ráöa starfs-
menn, er það ekki ákveðin stefnu-
breyting?
— Jú, við höfum komist aö þvl
að þaö er mjög þungt i vöfum að
reka fyrirtækið á áhugamennsku
einni saman. Fólk hefur ekki út-
hald i hana nema svona 1, 2 eða 3
BÆKUR SEM FOLK KAUP-
IR HANDA SJÁLFU SÉR
er það sem
Svart á hvítu vill
gefa út
Eins og frá var greint I siöasta
Helgarpósti er mikill fitonsandi
hlaupinn i aðstandendur útgáfu-
félagsins Svart á hvítu. Þar hafa
veriö ráðnir tveir fastir starfs-
menn, 5-6 bækur koma á markaö
meö haustinu og félagiö er aö
flytja i nýtt húsnæði.
Starfsmennirnir tveir eru Guð-
mundur Þorsteinsson sem áður
vann hjá Iöunni og Björn Jónas-
son sem hefur verið með i félag-
inu frá stofnun þess. Blaðamaður
innti þá frétta af fyrirtækinu.
— Viö erum að undirbúa útgáfu
6 bóka i haust. Þar eru tvær bæk-
ur úr enskum bókaflokki sem
heita Freud fyrir byrjendur og
Vistfræði fyrir byrjendur. Þetta
eru fræðandi og skemmtilegar
bækur með teikningum og mynd-
um. Ef þær fá góðar viðtökur má
búast við fleiri bókum úr þessum
flokki. Við erum lika með tvær
barnabækur I þýöingu, bækur
með myndum og texta fyrir
yngstu börnin. Loks eru tvær is-
lenskar bækur. önnur er mat-
reiðslubók eftir Jóhönnu Sveins-
dóttur, matkráku Helgarpóstsins,
og veröur vandað til útgáfu henn-
ar. Hin er slangurorðabók sem
þeir Möröur Arnason, Svavar
Sigmundsson og örnólfur Thors-
son eru að safna i, en þeir vinna
allir við Orðabók Háskólans. Sú
bók veröur meö teikningum en
ekki er enn afráöiö hver teiknar.
Þar veröur að finna allra handa
slangur (slang), bæði það sem
notað er af almenningi og ein-
stökum hópum; unglingum, sjó-
mönnum osfrv. Bókin mun hafa
að geyma ýmis orð og orðtök, ný
og gömul.sem ekki hafa fengið
ár i hæsta lagi. En við höföum
ýmsar hugmyndir um útgáfuefni
sem okkur langaði til aö koma á
framfæri og sem viö töldum
markaö fyrir. Það hefði verið
blóðugt aö þurfa að gefa þær upp
á bátinn. En i þær varð ekki ráöist
nema á grundvelli atvinnu-
mennsku. En þaö er virkur og öt-
ull stuðningur félaga okkar sem
er áfram grundvöllur félagsins.
Við teljum að það sé markaöur
fyrir allskonar efni, fólk er nefni-
lega opið fyrir nýjum hlutum ef
það fær tækifæri til þess. Flest
forlög byggja útgáfu sina á jóla-
bókum, en við viljum gefa út bæk-
ur sem fólk kaupir handa sjálfu
sér, það eru skemmtilegustu
bækurnar. Við erum þó ekkert á
móti jólabókum. Loks má geta
þess að við viljum gera eins vel
viö höfunda og hægt er og höfum
lagt drög að nýjum útgáfusamn-
ingi sem á að tryggja þeim betri
hlut en venjan er. —ÞH
Utgefandinn vill eina æviminningabók enn
Það Htur ekki út fyrir, að Hall-
dór Laxness ætli að láta deigan
siga við skriftirnar þótt orðinn sé
áttræður. 1 fyrrahaust kom út rit-
gerðasafn hans Við heygarðs-
hornið, og árið þar á undan fjórða
æskuminningabók hans, Grikk-
landsárið. Að hans eigin sögn átti
það að vera sú siðasta af þvi tagi.
En nú litur út fyrir, að Halldór
ætii að halda sig við sama hey-
garðshornið og bæta fimmtu
minningabókinni i safnið.
„Otgefanda minn langar til að
fá eina i viöbót. Honum hefur
gengiö svo vel að selja þessar
bækur”, segir Halldór við
Helgarpóstinn um þetta verkefni
sitt, en bætir þvi viö, að hann sé
raunar ekki byrjaður að skrifa
bókina ennþá.
„Ég er ekki byrjaður á neinu
ennþá, en þaö er ekki óliklegt að
ég vinni eitthvað i sparöatlningi
og rifji upp eitt og annað skrýti-
legt dót sem ég hef annaöhvort
lifað i raun og veru eða i Imynd-
uninni”, segir Halldór.
Fimmta minningabók Halldórs
Laxness?.AIlt i lausu lofti, en hef
ekki sagt nei, segir skáidið.
inn efnivið i vasabókum, stóra
dyngju af kompum sem ég hef
varla opnað slðan ég skrifaöi i
allskonar fróöleik sem ég fann á
förnum vegi og vildi halda til
haga.
Þetta verður þó ekki neitt sér-
stakt árabil eins og þegar sagt
var frá þegar ég var tiu ára eða
fimmtán ára. Þaö er mögulegt að
ég drepi viö fæti hér og hvar. En
ég er enn ekki farinn aö hugsa
neitt aö ráöi, enda hef ég verið
alveg upptekinn um langt skeið
við ýmislegt smádútl sem fylgir
þvi að vera rithöfundur.
Annars er þetta allt i lausu lofti,
þaö er enginn farinn að lyfta
fingri til að gera handtak. En ég
hef þó ekki sagt nei”, segir Hall-
dór og bendir á, að það séu tak-
mörk fyrir þvi hvað algjör einyrki
eins og hann geti gert. Hvað sem
öðru liði veröi ekki bók I
haust — þótt sumir haldi aö þetta
sé „eitthvert maskineri”.
„Það tekur sinn tima að skrifa,
„HEF EKK/ SAGT NEl"
Grikklandsárið fjallar um
timabiliö þegar hann var aö
„byrja að skrifa þessar stóru
bækur”, eins og hann segir
sjálfur.
„Frá þeim tima á ég geysimik-
— segir Halldór
Laxness og á
stóra dyngju
af efnivið
þótt ekki sénema minningargrein
eftir vin. Þaö gæti tekiö viku áöur
en maöur veit hverju á að síeppa
og hvað á aö taka meö”, segir
Halldór Laxness.
Þ.G.
Svo er margt
sinnið sem skinnið
Laugarásbfó: Huldumaðurinn
(Raggedy man). Bandarisk.
Argerð: 1981. Leikstjóri: Jack
Fisk. Handrit: William D. Witt-
liff. Aðaileikari Sissy Spacek.
Hvað læturfráskilin ung kona
með tvö börn bjóöa sér i dag?
Ætli þaö sé ekki meira en okkur
grunar. Hvað þá árið 1944? Það
er strið, allir verða aö gera sitt
besta og færa fórnir.
t spennumyndavaöli dagsins
er nautn i þvi að sjá eitthvaö
frábrugðið. Þar sem spennan er
byggð svo hægt upp að þú verö-
ur varla var viö það, en eitthvað
er að gerast þarna á bak viö
fylgjast með mannlegum
örlögum. Upphafið lofar mjög
góðu, byggir á listrænni töku og
klippingu sem siðan sést ekki
meir. Þá kemur „flash-back”
sem tekur mann smá stund að
átta sigá og siöan hefst myndin,
en þarna á milli finnst mér
vanta inn i söguna. Kvikmynda-
takan er mjög hefðbundin, fyrir
utan byrjunina en nokkur
myndskeiö eru svo út 1 hött að
þau eru eflaust tilkomin að
beiðni (eða stifni) leikstjórans,
enda hans fyrsta mynd og ku
hann vera maöur stjörnunnar.

eftir Jón Axel Egilsson og Guðlaug Bergmundsson
wn
fj
tjaldiö, hvenær kemur það?
Sagan er i sjálfu sér svo ein-
föld að hún heföi getað gerst f is-
lensku sjávarplássi. Umtaliðog
augnagotumar sem beinast að
þeim, er bregður út frá hinu
heföbundna, eru hér, eins og
þær voru þar og eru það kannski
enn.
Sissy Spacek hefur verið vax-
andi leikari, eins og það er
kallað, og hún bregst ekki
trausti aðdáenda sinna.
Myndin er mjög hæg (minnir
á Land og syni) og stundum er
maður bara að fylgjast meö
nágrannanum og hans daglega
amstri eða „hverdagens smá-
problemer”, eins og danskurinn
segir. E n jafnfram t er m aður að
Jack Fisk var áður leiktjalda-
smiður og vann leiktjöld i
myndirnar Badlands, Carrie
(þar sem Sissy lék aðalhlut-
verkiö), Movie Movie, Days of
Heaven og Heart Beat. Og fyrir
þá tæknisinnuðu er myndin
tekin á nýjustu gerö Panavision
kvikmyndatökuvéla „Pana-
vision Gold”. Myndleitarinn er
50% bjartari og það er hægt að
lýsa sviðiö i gegnum hann. Lins-
urnar eru Panavision Ultra og
Super Speed, en meö þeim er
hægt aö nota mjög litið ljós.
Einnig voru notuðHMI ljós fyrir
dagsbirtu i innisenum en kvik-
myndatökustjóri var Ralf Bode,
stjórnaði einnig tökunum á
„Coal Miner’s Daughter”. JAE
Hvar er melódraminn ?
REGNBOGINN:
Lola (Lola). Þýsk kvikmynd,
árgerð 1981. Handrit: Pea Fröl-
ich, Peter Marthesheimer, R.W.
Fassbinder. Leikendur: Bar-
bara Sukowa, Armin Mueller-
Stahn, Mario Adorf, Matthias
Fuchs, Hark Bohm, Karin Baal,
Helga Feddersen.
Leikstjóri: Rainer Werner
Fassbinder.
Lola er næst siðasta kvik-
myndin, sem Fassbinder auðn-
aðist aö ljúka viö áöur en hann
féll frá fyrr I þessum mánuði.
Eins og Blái engill Stern-
bergs, sækir Lola grunnþema
sitt i skáldsögu Heinrich Mann
um prófessor Unrath, sögu um
virðulegan borgara, sem verður
yfir sig ástfanginn af léttúöar-
drós, ást, sem gjörbreytir hon-
um. Fassbinder staðsetur mynd
sina I Þýskalandi 6. áratugar-
ins, i upphafi efnahagsundurs-
ins. Viröulegi borgarinn i þessu
tilviki er nýr byggingarfulltrúi i
þýskri smáborg, og léttúðar-
drósin er Lola, söngkona og hjá-
kona stærsta verktakans i bæn-
um.
Sú mynd, sem Fassbinder
dregur upp af valdaklfku bæjar-
ins.er ekki fögur. Þar ræður
spillingin rikjum, spilling, sem
byggingarfulltrúinn ætlar aö
ráðast á og útrýma, en veröur
svo sjálfur fórnarlamb hennar.
Og eins og svo oft áður, er það
ástin (óendurgoldin ást), sem
veröur persónum Fassbinders
aö falli. Byggingarfulltrúinn,
sem áöur liföi fyrir háleitar
hugsjónir, lætur þær lönd og
leiö, þegar milliliöurinn milli
hans og valdaklikunnar, Lola
sjálf, veröur eiginkona hans.
Hann veröur leiguþý hins upp-
rennandi kapitalisma. Og það,
sem meira er, allir eru ánægðir.
Lola sver sig i ætt viö nokkr-
ar af siöustu myndum Fass-
binders, eins og Hjónaband
Mariu Braun, og Lili Marleen,
að þvi leytinu til, að hann hefur
haft umtalsverð fjárráð. En þvi
miður, er eins og þaö hefti hann
að einhverju leyti, ef miðað er
við fyrri og „intimari” myndir
hans. Stórmyndirnar ná þvi
ekki að verða mjög sannfærandi
(að Hjónabandinu undan-
skildu). Að venju er þetta hag-
anlega gerö mynd, en það vant-
ar I hana einhvern neista. Það
vantar einhverja mannlega
hlýju, melódramann frá fyrri
árum, sem Fassbinder var
snillingur i að nota á „meðvit-
aðan” hátt.
R.W. Fassbinder