Helgarpósturinn - 25.02.1983, Blaðsíða 8

8
Föstudagur 25; fehrúaMSÖSEÞ
Muhnn.

Steingrímur Sigurðsson er sine vino:
,,Ég þoli ekki
letingja og
nenni að vinna''
„Ætlaði að verða sjokkreporter hjá Chicago Herald Tribune”,
segir Steingrímur Sigurðsson, nýr maður og opnar 51. einka-
sýningu sína (mynd: Jim Smart).
Dansað í blindni
! 1 ^ ...—11 1 ........... 1
sÝiiiiifianssilir
Djúpiö:
i kjallarasalnum stendur nú yfir sýning á
veggspjöldum eftir þekkta erlenda listamenn
og eru þau öll til sölu. Sýningarsalur þessi,
sem er undir veitingahúsinu Horninu.er opinn
kl. 11-23.
Listasafn íslands:
Islensk og dönsk gralik.ásamt olíumálverk-
um og fleira i eigu safnsins er nú til sýnis.
Safnið er opið á þriðjudögum, fimmtudögum,
laugardögum og sunnudögum kl. 13.30-16.
Norræna húsið:
Brian Pilkington sýnir Gilitruttmyndir
sínar í anddyrinu. Sýningunni lýkur
um mánaöamót. I kjallara sýnir finn-
ski hópurinn Artisaani finnskan listiö-
naö: leirmuni, glermuni, silfurmuni
og trémuni.
Mokka:
Benedikt Björnsson alias Plútó sýnir
málverk, m.a. úr Austurstræti og af
blómum. Sýningin hefur notiö mikilla
vinsælda og mikiö er selt.
Ásmundarsalur:
Steingrimur Sigurösson sýnir alkunn
málverk, m.a. af orkustöövum. Siö-
asta sýningarhelgi.
Gallerí Langbrók:
Ólafur Th. Ólafsson sýnir vatnslita-
myndir. Síðasta sýningarhelgi. Opið
kl. 12—18 virka daga og 14—18 um
helgar.
Listmunahúsið:
Margrét Guðmundsdóttir opnar
myndlistarsýningu á laugardag. Eró-
tiskar myndir, skordýr, blóm og fólk.
Opiðkl. 10—18virkadaga, 14—18um
helgar en lokaö á mánudögum.
Nýlistasafnið:
Ivar Valgarösson sýnir geómetrisk fla-
tarmálsverk með Ijósmyndum, svo og
steyptan skúlptúr.
Kjarvalsstaöir:
Mikiö um aö vera við Klambratúniö,
hvorki meira né minna en fjórar sýn-
ingar. Fréttaljósmyndarar sýna af-
reksverk sin og þeirra á meöal okkar
maöur Smart. Helgi Gislason mynd-
höggvari sýnir höggmyndir og opnar
sýning hans á laugardag. Sama dag
opnar sýning á Ijósmyndum eftir hinn
fræga franska rithöfund Emile Zola. í
tengslum við þá sýningu veröa kvik-
myndasýningar (sjá nánar i kvik-
myndahúsadálki), fyrirlestrar og tón-
leikar um helgina og á meöan á sýn-
ingunni stendur. Loks er í húsinu sýn-
ing á teikningum i samkeppni um
verkfræðingahús, sem risa á i Reykja-
vfk.
leikliús
Þjóðleikhúsið:
Föstudagur: Jómfrú Ragnheiður eft-
ir Guðmund Kamban.
Laugardagur: Lina langsokkur eftir
Lindgren kl. 15.
Jómfrú Ragnheiöur kl. 20.
Sunnudagur: Lina langsokkur kl. 14
og 18.
Litla sviðið:
Tvfleikur eftir Tom Kempinski. Síö-
asta sýning á sunnudag kl. 20.30.
Leikfélag
Reykjavíkur:
Föstudagur: Skilnaður eftir Kjartan
Ragnarsson.
Laugardagur: Salka Válka eftir Hall-
dór Laxness.
Sunnudagur: Forsetaheimsóknln
eftir Régo og Bruneau.
Austurbæjarbíó:
Hasslð hennar mömmu eftir Dario
Fo. Sýning á laugardag kl. 23.30.
íslenska óperan:
Töfraflautan eftir Mozart. Allra síö-
ustu sýningar á föstudag, laugardag
og sunnudag kl. 20.
Nemendaleikhúsið:
Sjúk æska eftir Ferdinand Bruckner.
Sýningar í Lindarbæ á föstudag og
sunnudag kl. 20.30.
Revíuleikhúsið:
Karlinn f kassanum eftir Arnold og
Bach. Sá vinsælasti í bænum um
þessar mundir, alltaf uppselt. Miö-
nætursýning á föstudag kl. 23.30.
Næsta sýning á þriðjudag kl. 20.30.
Gránufjelagið:
Fröken Júlía eftir Strindberg. Frum-
sýning i Hafnarbíói á mánudag kl.
20.30. Forsýningar á laugardag og
sunnudagkl. 14.30 oggeturhversem
er keypt sig inn á þær.
Leikbrúðuland:
Þjóðsögurnar þrjár, Gfpa, Umskipt-
ingurfnn og Púkablfstran verða
sýndaraö Frlkirkjuvegi 11 kl. 15 ásun-
nudag. Næstsiöasta sýning. Miða-
pantanir f sfma 15937.
Ólafur Ormsson:
Boðið upp í dans
Skáldsaga
256 bls.
Almenna bókafélagið 1982
Fyrir nokkrum árum sendi
Ólafur Ormsson frá sér skáldsög-
una Stútungspunga, sem átti að
vera saga tveggja bræðra sem
lenda í kreppunni yst til hægri og
vinstri í pólitíkinni. Þrátt fyrir að
einstakar lýsingar atburða og
atvika væru stundum nokkuð
haganlega gerðar þá var megin-
galli þeirrar sögu að hún datt al-
gjörlega sundur í frumparta sína
og var langt frá því að vera heil
saga með þeim innbyrðis rök-
tengslum sem til þess þarf.
Það er í rauninni sama að segja
um þessa nýju sögu Ólafs, Boðið
upp í dans. í henni er að finna
margar líflegar lýsingar á einstök-
um atvikum, sem stundum verða
bráðskemmtilegar, einkum fyrir
þá sem eitthvað þekkja til starf-
semi Æskulýðsfylkingarinnar á
sjöunda áratugnum. En þar með
er upp talið það sem þessí skáld-
saga hefur til síns ágætis.
Það viðfangsefni sem höfundur
virðist vera að reyna að glíma við
er vissulega mjög forvitnilegt. Ef
ég skil ætlað viðfangsefni bókar-
innar rétt, en það liggur ekki
endilega á lausu, þá ætlar höf-
undur sér að lýsa pólitískum
þroskaferli ungs manns sem er
róttækur í meira lagi í æsku sinni
en hverfur síðan frá þeim skoð-
unum og tekur „ábyrgari” af-
stöðu ti! þjóðmálanna.
Reyndar fara fyrstu hundrað
síðurnar í að lýsa föðurnum, sem
er kommúnisti og trúir á Stalín
með svipaðri barnatrú og saklaus
börn trúa á jólasveininn sem færir
þeim gott í skóinn, þannig virðist
faðirinn trúa á að Stalín færi
heiminum byltinguna og réttlátt
þjóðfélag. Róttækni föðurins og
barátta hans gegn auðvaldinu er
að öðru leyti helst skýrð með eðl-
islægu óspekta- og illkvittnisupp-
lagi, sem olli því m.a. að hann var
á góðri leið með að verða meiri-
háttar vandræðaunglingur í
heimabyggð sinni fyrir austan
áður en hann flutti suður.
Sonurinn, Unnar, tekur bæði
skoðanir, trú og óstýrilátt eðli í
arf eftir föðurinn. Hann virðist
aldrei ganga í gegnum neinar pæl-
ingar um pólitíkina heldur
gleypir heimsmynd föðurins í
Steingrímur Sigurðsson er nýr
maður. Ekki svo að skilja, að hann
sé hættur að mála eða máli minna
en áöur. Síður en svo.
Á þriðjudagskvöldið lýkur 51.
einkasýningu hans, sem staðið hef-
ur í Ásmundarsal í eina viku. Alls
70 myndir, þar af 63 til sölu, og eftir
þrjá daga voru 18 seldar. Þar hefur
þvi engin breyting orðið á.
„Nei, breytingin er fólgin bæði i
innri og ytri gerð minni, og til þess
þarf kjark og vilja. Ætli mér finnist
ekki lífið vera að byrja núna”. Tem-
peramentið er samt óbreytt, þó ég sé
ljúfur á yfirborðinu.
Ég stunda andlegt kerfi sem hef-
ur þróast um aldir. Þetta er Oxford-
hreyfingin, blanda af speki Jesúíta
og Dominikana, ýmislegt frá Júð-
unum, og ég vil halda því fram að
það séu líka herfræðileg áhrif frá
spartverska herskólanum. Sterkur
vilji og sjálfsögun, sem er of lítið af
núna.
Ég er semsé hættur að drekka,
sine vino, og held upp á þriggja ára
afmæli þess í júní í sumar þegar ég
á 40 ára stúdentsafmæli. Ég
skammast mín ekki fyrir að segja,
að ég var orðinn alkóhólisti, var
orðinn það 27 ára gamall”.
Steingrímur Sigurðsson lætur
móðan mása og býður í nefið, sem
er þegið, og sterkt kaffi, sem kom
aldrei.
„Ég var einu sinni ágengur blaða-
maður eins og þú. Á Tímanum, Vísi
og Heimilispóstinum, og svo rit-
stýrði ég Lífi og landi. En ég var
ekki nema sjö eða átta ára gamall
þegar ég fékk blaðamanns- og rit-
höfundarbakteríuna. Þá ætlaði ég
að verða sjokkreporter hjá Chicago
Herald Tribune”, heldur Steingrím-
ur áfram og bætir því við, að áður
hafi hann gerst kaþólskur, eftir að
hann fór í kirkju með tveimur
Möltuprestum þegar hann var við
bókmenntanám í Nottingham á-
samt Thor Vilhjálmssyni.
„Áður var ég svo mikill Bader-
Meinhof að ég vildi brenna allar
kirkjur, en eftir þetta ætlaði ég að
gerast prestur, sem þó varð ekki af
Ólafur Ormsson — fjöl-
margir þverbrestir
heilu lagi án þess að svelgjast
einu sinni á. Ospakt eðli hans
kemur fram í ýmislegum pólitísk-
um axjónum, en þó einkum í
gegndarlausu fylliríi með félög-
unum. Til dæmis er fátt annað
sagt frá menntaskólaárunum en
frá örfáum pólitískum fundum og
svo náttúrlega fylliríinu á þeim
félögum. Frá háskólaárum aðal-
persónunnar er ennþá minna
sagt. Úr því að komið er árið
1962, en árið eftir verður Unnar
stúdent, verður sagan mjög
ágripskennd, en þessum þætti
hennar lýkur árið 1968, við innrás
Rússa í Tékkóslóvakíu, sem
verður voðalegt sjokk fyrir Unn-
ar og félaga sem fram að því
höfðu trúað á rússnesku bylting-
una eins og jólasveininn, en
uppgötva sér til skelfingar að
ekki er allt sem sýnist.
Síðasti hluti sögunnar er ennþá
ruglingslegri og ágripskenndari
en það sem á undan er komið, en
í upplausn Unnars sem fylgir
því ég varð að innheimta innritun-
argjaldið í Háskólann til baka til að
eiga fyrir flösku. En eftir að ég fór
að kenna fyrir norðan sagði séra
Hákon Loftsson vinur minn, að ég
væri kaþólskari en páfinn”.
- Þú byrjaðir að skrifa og Örlyg-
ur bróðir þinn að mála. Svo fórst þú
að mála og Örlygur að skrifa. Er
samhengi þarna á milli?
„Það er ekki rétt, að ég hafi verið
að stæla Örlyg. Enda eigum við illa
skap saman,þótt mér þyki vænt um
hann innst inni. Það sem rak mig til
að byrja að mála var þörfin fyrir að
tjá mig. Ég málaði á laun fyrir
norðan og langaði í listnám í París,
en það varð ekki af því vegna
strangs föður míns, siðameistarans
í MA. En það er líka rangt að ég
hafi ekkert lært; ég var meðal ann-
ars á einkaskóla.
Og ég er alltaf að læra, eins og þú
sérð af poppverkinu. Ég bauð Sigga
Örlygs á sýninguna en hann hefur
ekki komið enn. Hann ætti að sjá
þetta poppverk. Hinsvegar er ég
ekki vinsæll meðal kolleganna, en
það er vegna þess að ég þoli ekki let-
ingja. Ég er á móti listrænum klíku-
skap og nenni að vinna og fer á sjó-
inn þegar mig vantar peninga”.
- Þú ert nýr maður. Er þetta ný
sýning?
„Þessi sýning er mótuð af nýja
mentalítetinu mínu. Ég leyfði mér
ýmsa hluti áður sem ég leyfi mér
ekki núna, og ég er alltaf að læra
meira og meira. Það verða aðrir að
dæma hana . Ég má ekki fyllast
sjálfsánægju,en mér er sama um
allt umtal, það hef ég kallað yfir
mig sjálfur. Ég hef aldrei viljað vera
vinsæll, nema meðal vina”, segir
listmálarinn og bætir við: „Ég ver
Pedró vin minn við kaffiborðið á
Borginni, Pétur Einarsson, sem þið
voruð að skrifa illa um hérna um
daginn. Hann er heiðursmaður. En
mér líkar vel við harða blaðamenn”.
Svo lýkur sýningunni á þriðju-
daginn með uppákomu. Líklega
verður það ragtime í flutningi þeirra
hjóna Gunnars Björnssonar frí-
kirkjuprests, sonar Björns R., og
Ágústu Ágústsdóttur.
sjokkinu mikla ráfar hann lengi
um en loks tekur hann trú á nýjan
jólasvein og frelsast frá kommún-
isma og brennivíni.
Nú er það Ijóst að víða er til
fólk með trúarlega afstöðu til
stjórnmála, en þó svo sé þá hefur
fólk yfirleitt skoðanir sem byggj-
ast á einhverri grundvallaraf-
stöðu til tilverunnar, sem á rætur
í mótun þess og aðstæðum í æsku
og á þroskaárum. Það er líka al-
gengt að skoðanir og jafnvel
grundvallarviðhorf breytist í
tímans rás og eru slíkar breyting-
ar oft og einatt mjög athyglisverð
viðfangsefni og forvitnileg. En til
þess að lýsing á slíku í skáldsögu
verði einhvers virði verða skoð-
anir og forsendur þeirra að liggja
nokkuð ljóst fyrir, sérstaklega ef
fylgir fráhvarf og uppgjör við
skoðanirnar. Þegar slík viðhorfs-
breyting er þáttur í lýsingu á.
þroskaferli einstaklings verður
sálfræðílegt raunsæi í persónu-
sköpun að vera fyrir ofan ákveðið
lágmark. Engu af þessu er til að
dreifa í skáldsögu Ólafs Orms-
sonar. Persónusköpunin er með
þeim hætti að útilokað er að trúa
á tilvist þeirra eða þróun og þar
með fellur aðalviðfangsefnið um
sjálftsig. Gildirþá einuumhvaða
skoðanir er verið að fjalla.
Ef taka á söguna alvarlega sem
skáldlega umfjöllun um uppgjör
við róttækar skoðanir þá missir
hún algjörlega marks vegna
fjölmargra þverbresta í gerð
hennar. Ef hins vegar má líta á
söguna sem skopfærðar myndir
úr baráttusögu með endurminn-
ingasniði getur hún dillað þeim
sem eitthvað þekkja til, en varla
öðrum.
G.Ast.