Helgarpósturinn - 15.03.1984, Page 12

SEÐIVIDEO
HEYRT í STEREO
Samruni myndbctnds- og hljómtækja er staðreynd. Nú
vill video-neytandinn fá sömu mynd- og hljómgæði
heima hjá sér og í bíó.
eftir Hallgrím Thorsteinsson
- Hvað gerðir þú við pening-
ana sem frúin í Hamborg gaf
þér í gœr?
- Eg keypti mér videotœki.
- Myndbandstœki, já. Erþað
gott?
-Eh . . . það hugsa ég.
- VHS eða Beta?
-VHS.
- Er það með kjurrmynd og
hraðmynd afturábak og áfram?
-J... öllu þessu, held ég.
- Slómósjón?
- Mn . . . ég man það ekki.
- Fjórtán daga minni?
-Ah. . .
- Ertu ánœgður með það?
- Eh . . . ég held að þetta sé
ágætis tœki.
- Hafðirðu efni á því?
-Já. . . Æ!
Það er ekki vandalaust að velja
sér myndbandstæki í miðri video-
byltingu. Svörin við spurningum
eins og „hvaða tæki er best?” geta
verið á ýmsa vegu og þau fara oft-
ast eítir því hver svarar og eftir
hverju er leitað. Minna er um al-
gild, skýr svör: já og nei, svart og
hvítt. Hver og einn verður að velja
og hafna í samræmi við fjárhag og
þarfir.
Þróunin í -myndbandatækninni
hefur verið geysiör á síðustu árum
og þarfirnar hafa verið að breytast.
Japanski sjónvarpsframleiðandinn
Sony fór að selja fyrstu Betamax
myndbanöstækin á almennum
markaði 1975, og þá með það fyrir
augum að fólk gæti tekið upp þætti
úr sjónvarpsdagskrá til að eiga og
horfa á síðar. Eftir því sem fleiri
eignuðust myndbandstæki jókst
eftirspurnin eftir alls konar mynd-
efni á spólum í Betamax-tækin og
síðar VHS-tækin einnig. Nú er svo
komið að velja má úr fjölbreytilegu
framboði myndbanda af ýmsu tagi,
einkum kvikmynda, en einnig tón-
listarefnis í ætt við ,Skonrokk” ís-
lenska sjónvarpsins.
Videobyltingin hélt innreið sína
á íslandi svo um munaði árið 1981,
þegar hér var komið á fót hverju
myndbandakerfinu á fætur öðru í
borg og bæ. Myndbandakerfin
lognuðust fljótlega mörg hver út
af, þar á meðal það stærsta, Video-
són í Reykjavík, en vegur mynd-
bandaleiganna jókst að sama
skapi. Þær eru nú 43 talsins á höf-
uðborgarsvæðinu, og bjóða upp á
næstum 5000 myndbandatitla. Af
hverjum titli eru svo til 10-15 ein-
tök. Myndbandaleigumar leigja út
myndbandstæki en það verður sí-
fellt algengara að fólk fjárfesti í eig-
in búnaði. Og það erþásemfóikfer
að klóra sér í hausnum.
Hvað er það, sem fólk vill fá út úr
myndbandstækinu sínu? Vill það
samskonar mynd- og tóngæði og
það hefur notið í gamla sjónvarp-
inu sínu hingað til, eða er það á
höttunum eftir einhverju öðm og
betra? Videótækjaframleiðendur
hafa lagt síaukna áherslu á tón-
gæði tækjanna síðustu misseri.
12 HELGARPÓSTURINN
Auknar kröfur um tóngæði em
meðal annars tilkomnar vegna
þess að síðustu árin hefur komið
fram á sjónarsviðið fjöldi kvik-
myndá þar sem mikið er lagt upp
úr hljóðvinnslunni. Nægir að nefna
Star Wars myndirnar og söngva-
og dansmyndir sem náð hafa al-
mennri hylli, svo sem Flashdance.
Nú er líka svo komið að flestar
kvikmyndir em teknar upp með
Dolby-tækninni til að minnka suð-
ið og stereo-hljómur þykir nú sjálf-
sagður hlutur til að gæða hljóðrás-
ir kvikmyndanna aukinni dýpt.
Þannig leitast kvikmyndaframleíð-
endur við að hafa hámarksáhrif á
áhorfandann j)ar sem hann situr
með pioppkornsjxtkann sinn í
myrkvuðum bíósalnum, límdur við
myndina. Mynd og hljóð vinna
saman til að ná tökum á áhorfand-
anum.
Framan af vom tóngæði mynd-
bandstækjémna ekkert til að hrópa
húrra fyrir. Þar við bættist að
hljóðið með myndunum sem spil-
aðar vom í tækinu kom út um há-
talara sjónvarpstækisins, sem í
flestum tilvikum er ólíklegur til
stórræðanna á hljómsviðinu. Fólk
sem hefur átt hljómtæki, stereo-
græjur, um árabil, sættir sig ekki
við að hljóðið með mynde.fninu sé
miklu lakara en það á að venjast úr
hljómtækjunum. En nú er sem sagt
að koma annað og betra hljóð í
strokkinn. Myndbandstækjafram-
leiðendur hafa áttað sig á gildi
hljómsins og fundið lausn fyrir
vandláta. Hún felst í þvi að nota
stereogræjurnar fyrir videohljóð-
ið.
„Myndbandstækið er komið inn'
í hljómtækjasamstæðuna,” segir
Örn Petersen, verslunarstjóri
Hljómbæjcn í Reykjavík. „Tal og
tónar myndbandanna, .xudioið”,
er tengt úr videotækinu yfir
í magnara eða útvarpsmagn-
ara hljómtækjasamstæðunnar og
styrknum stjórnað þaðan. Hljóðið
kemur þá út um hátalarana á græj-
unum þínum í staðinn fyrir hátal-
arann í sjónvcirpinu. Myndin teng-
ist á sama hátt og áður í loftnets-
inntak sjónvarpstækisins. En það
er líka hægt að tengja myndina
beint, framhjá móttakara, eða við-
tæki sjónvarpstækisins. Þannig
fæst enn skýrari mynd. Mikill hluti
sjónvarpstækja hefur nú þessa
tengimöguleika.” Fyrir fólk sem
ekki á myndbandstæki hafa sjón-
varpsframleiðendur skapað sam-
bærilega möguleika með því að
gera kleift að tengja hljóðrás sjón-
varpsútsendinga beint úr bciki
sjónvarpsins yfir í hljómtækja-
samstæðu. Og fyrir þá sem eiga
engin hljómtæki eru nú til sjón-
varpstæki með stereo-hátölurum,
sterkum innbyggðum hljóðmögn-
urum og úrtaki fyrir fleiri hátalara.
En hversu mikil eru hljómgæði
videotækjanna núna? Þau eru
sæmileg og fara batnandi. Stereo-
hljómur kom fyrst á markað í VHS-
tækjunum, og nú er hægt að fá þau
einnig með Dolby-kerfi. Fyrir tæpu
ári komu svo fram á sjónarsviðið
Betamax-tæki með enn betri
hljómi, Betamíix HI-FI. Þessi tæki
voru ætluð fyrir ameríska og jap-
anska markaðinn og hafa ekki
komið hingað. Þau eru sögð sam-
bærileg að hljómgæðum við bestu
segulbandstæki. Nýlega kynntu
svo framleiðendur VHS-tækja
sambærilega tækni hjá sér, VHS
HI-FI. Hljómgæði þessara tækja
eru svo góð að í Japan, þar sem
þau hafa verið til sölu í nokkurn
tíma, hafa um 30% kaupenda keypt
þau í þeim tilgangi að taka upp
hljóð.
„Þessi tæki eru aðallega fyrir
fanatíkercma, framanaf að minnsta
kosti,” segir Örn Petersen hjá
Hljómbæ. „Hljómgæði þessara
tækja nýtast ekki í afspilun á venju-
legum videospólum, eins og mað-
ur fær á videoieigunum núna,
heldur aðallega í upptöku á efni.”
Gunnar Gunnarsson, verslunar-
stjóri Japis í Reykjavík, sem byrjcir
að flytja þessi tæki inn í apríl-maí,
segir að myndir á kassettum verði
framvegis framleiddfir með tón-
gæðum sem hæfa tækjunum. Hann
segir einnig að sífellt verði fýsi-
legra að kaupa nýjar myndir og að
þær kosti nú allt niður í 19 sterl-
ingspund í Bretlandi, eða tæpar
800 krónur.
Ódýrasta videotækið á mark-
aðnum hér á landi, Orion hjá
Nesco, kostar tæpar 34.000 krónur.
Til að fá VHS-tæki með Dolby-
stereo þarf maður að punga út
45-50.000 krónum. VHS HI-FItækin
koma til með að kosta aðeins
meira, 55-60.000 krónur. Allt útlit
er nú fyrir að framleiðendur Beta-
max-tækja fari út í VHS. VHS virðist
hafa sigrað markaðinn.
En ekki eru allir á einu máli um
þessa þróun.
Hermann Auðunsson, verslun-
arstjóri hjá Nesco, segir að lítið sé
spurt um hljómgæði videotækja.
.pæstir telja sig hafa nokkuð við
þessa möguleika að gera; 80-90%
kaupenda gera ekki þessar kröfur.
Við teljum því enga ástæðu fyrir
fólk að vera að borga 10-25.000
krónum meira fyrir hluti sem það
kemur aldrei til með að nota. Það
er eins og að kaupa spariföt, sem
maður ætlar að nota eftir fimm ár.
Þróunin í þessu er svo hröð, að
eftir nokkur ár gæti eitthvað allt
annað orðið upp á teningnum.”
Nú þegar verður varla lengra
komist í mynd- og tóngæðum
videotækjanna. Sony selur nú
myndskerm, svokallaðan Profile
Monitor, sem gefur mun dýpri og
skarpari mynd en hefðbundin
sjónvarpstæki. Slíkir monitorcir
hafa verið að ryðja sér til rúms að
undanförnu. í þeim er enginn mót-
takari - videotækið sér um mót-
tökuna (sá sem á sjónvarps- og
videotæki er í raun með tvo mót-
takara).
Með samruna hljómtækja og
myndbandstækja í eina tækjamið-
stöð á heimilinu er jainvel hætt við
að fólk dragi úr bíóferðum. .Jægar
myndin verður skarpari og stærri
og hljómurinn fullkominn, þá
nennir maður ekkert í bíó,” segir
Þorsteinn Daníelsson, eigandi
hljómtækjaverslunarinnar Steini í
Revkjavík: „Bíóið á ekki séns, og
næsta skrefið er að videotækin
kála kasettutækinu,” segir hann.
„Hinn almenni neytcindi gerir ekki
þessar hljómgæðakröfur ennþá en
hann er hættur að vilja bara sjá
eða bara heyra. Hann vill sjá og
heyra, t.d. tónlist.” ,£g sé fram á
það,” segir Örn Petersen, „að eftir
tvö til þrjú ár verði maður kominn
með alla þessa miðla sína inn í
sömu samstæðuna. Þú kemur til
með að horfa jafnvel á slides-
myndirnar þínar á skerminum og
tölvan tengist inní sömu sam-
stæðu líka.”
Stefnan virðist þannig sú að öll-
um skemmti- og samskiptaþörfum
heimilisins á þessari rafeindaöld
verði fullnægt á einum stað, með
einni samstæðu. Þetta verður þá
allt á einu bretti.