Helgarpósturinn - 22.01.1987, Page 34

VETTVANGUR
Draugagangur í Helgarpóstinum
MA k’ggur hvaötr á l,m„anu
'^■ZuKEA^ ,ryS"hÚSmu *"» «• /
F“5nSÆ“ÍS» !T «*u m.7 w"""'
ÍÆ7J5:mn Oarstýrinflu.
|lr,u' •>*« V
Avarp til
DAtVlKINGA
■■'•■'K*lýfahr,yiinitw j f
ZZ.“S£g.i? wV*
«5!SKfSK?áí!&

Helgarpósturinn hefur á undan-
förnum árum skipað sér ákveðinn
sess í íslenskum blaðaheimi og að
ýmsu getið sér gott orð. Þrátt fyrir
smádálka og fréttaskýringar, sem
oft á tíðum eru nokkuð svo slúður-
kenndar, eins og t.d. greinin um
gjaldþrot Kaupfélags Svalbarðs-
eyrar í blaðinu frá 8. janúar, hefur
blaðið áunnið sér traust með
skörpum rannsóknum á vissum
málum, skrifum merkra manna
um bókmenntir og listir, og um-
fjöllun fróðra og hlutlægra manna
um innlend og erlend málefni.
Með þessum síðasttöldu skrifum
hefur blaðið áunnið sér traust. Það
má vera ljóst, að þegar greinar eru
birtar undir fyrirsögnunum „Inn-
lend og erlend yfirsýn" þarf að
fjalla um mál af sanngirni og
óhlutdrægni til þess að lesendur
megi treysta slíkum skrifum. Helg-
arpósturinn 8. janúar hrekkur
heldur illilega af sporinu í þessu
efni. Einhver, eða einhverjir, í
meirihluta bæjarstjórnar á Dalvík
magna þá draug á blaðið í gervi
Óskars Guðmundssonar. Blaðið
sér ekki við þessum draugagangi
og hleypir honum inn á síður
blaðsins með jakaburð af rang-
færslum. Ekki verða ólar eltar við
þær rangfærslur, en rétt þykir að
koma á framfæri eftirfarandi atrið-
um til upplýsingar:
1. Draugagangur Óskars Guð-
mundssonar, bregður upp þeirri
mynd, að KEA sé eitthvert óper-
sónulegt afl, sem miðstýri frá Ak-
ureyri öllu lifandi og dauðu á Eyja-
fjarðarsvæðinu. Þetta er rangt.
Kaupfélag Eyfirðinga er félag
7500—8000 karla og kvenna á
Eyjafjarðarsvæðinu, sem beita fé-
laginu til margvíslegrar atvinnu-
starfsemi og þjónustu í byggðun-
um. Aðalfundur þess, skipaður um
250 fulltrúum af öllu svæðinu,
mótar meginstefnu í málefnum fé-
lagsins og kýs félaginu stjórn níu
manna. Það vill svo til, að formað-
ur félagsstjórnar, Hjörtur E. Þórar-
insson, er af Dalvíkursvæðinu, og
býr búi sínu á Tjörn í Svarfaðardal.
Það vill einnig svo til, að varafor-
maður stjórnar félagsins, Jóhann-
es Sigvaldason, er fæddur og upp-
alinn á Dalvíkursvæðinu, nánar
tiltekið í Svarfaðardal. Akureyr-
ingar hafa aldrei verið í meirihluta
í stjórn KEA, sem skiptir þó ekki
öllu máli, því innan stjórnarinnar
hefur aldrei gætt togstreitu milli
byggða né heldur á aðalfundum
félagsins. Hlutfallslega hefur KEA
sennilega óvíða staðið jafn öflug-
lega að uppbyggingu atvinnulífs
og þjónustu sem á Dalvík, en ekki
hefur það valdið ágreiningi á aðal-
fundi eða í stjórn. Nýjasta dæmið
er uppbygging stórmarkaðar á
Dalvík, Svarfdælabúðar, sem var
látin ganga á undan hliðstæðri
uppbyggingu á Akureyri, sem bíð-
ur síns tíma.
Aðalskrifstofu verður Kaupfélag
Eyfirðinga að sjálfsögðu að hafa
og hún er hvergi betur staðsett en
á Akureyri, sem er miðstöð við-
skiptalífsins á Norðurlandi. Allir
skilja að þetta er fullkomlega eðli-
legt og engin ástæða til að gera
það atriði tortryggilegt, svo sem
mjög er reynt í draugagangi Ósk-
ars Guðmundssonar.
2. Samkvæmt draugagangi
Óskars Guðmundssonar nánast
kúgaði KEA meirihluta í Söltunar-
félagi Dalvíkur af Dalvíkurbæ, og
Snorra Snorrasyni með því að
breyta olíuskuldum í hlutafé. Öllu
má nú nafn gefa, en hver er sann-
leikurinn?
Söltunarfélag Dalvíkur var fyrir
nokkrum árum komið í algert fjár-
hagslegt öngþveiti og gjaldþrot
blasti við. Félagið hafði safnað
miklum skuldum og fram-
kvæmdastjórn þess var firrt
trausti. Bankastofnanir höfðu
reynt að halda fyrirtækinu gang-
andi og KEA hafði lagt hönd á
plóginn með því meðal annars að
greiða fyrir Söltunarfélaginu um
margvíslega úttekt þar sem megin
uppistaðan var kostur, olía og aðr-
ar rekstursvörur. Þrátt fyrir þessa
fyrirgreiðslu var félagið komið í
þrot. Bæjarstjórn Dalvíkur sneri
sér þá samhljóða til Kaupfélags
Eyfirðinga með beiðni um, að fé-
lagið tæki forystu í málefnum Sölt-
unarfélagsins og forðaði þessum
þýðingarmikla vinnustað frá
hruni. Framkvæmdastjóri og
stjórn Söltunarfélagsins var sama
sinnis. Snorri Snorrason, aðaleig-
andi í Söltunarfélaginu og skip-
stjóri Dalborgar, lagðist mjög á
þessa sveifina og óskaði eftir, að
KEA keypti hlutafé sitt í Söltunar-
félaginu, en slíkt var ekkert skil-
yrði af hálfu KEA. Þótt KEA hafi
sannarlega ekki sóst eftir að koma
sem hiuthafi inn í Söltunarfélagið,
ákvað stjórn kaupfélagsins að
verða við þessum margþættu til-
mælum, enda eitt af hlutverkum
félagsins að leitast við að efla at-
vinnulíf á svæðinu. Á örstuttum
tíma hefur KEA tekist að rétta
Söltunarfélagið myndarlega við
og þar er nú öflug starfsemi. Vissu-
lega hefur sú heppni fylgt málum,
að rækjumarkaðir erlendis hafa
styrkst og alls ekki skal lítið gert
úr þeim erfiðleikum sem Söltunar-
félagið lenti í á sínum tíma vegna
lágs rækjuverðs. Enn síður skal lít-
ið gert úr merku frumkvæði
Snorra Snorrasonar um veiði á út-
hafsrækju, en hann er einn reynd-
asti og duglegasti rækjuskipstjóri
íslendinga. Hann hefur líka staðið
áfram af fullum heilindum að mál-
efnum Söltunarfélagsins sem skip-
stjóri Dalborgarinnar, en einhver
eða einhverjir aðrir virðast sjá sér
hag í því að ata Kaupfélag Eyfirð-
inga aur fyrir björgunarstarfsem-
ina. Það er sagt, að stundum hatist
drukknandi maður við bjarghring-
inn.
3. Samkvæmt draugasögunni
á KEA að einoka hráefnið frá tog-
urum Útgerðarfélags Dalvíkinga
hf. Hver er sannleikurinn?
Kaupfélag Eyfirðinga hefur um
áratugaskeið unnið að því að
byggja upp öflugt fiskverkunarfyr-
irtæki á Dalvík og hefur ekki skort
á um áhuga heimamanna og fé-
lagsfólksins yfirleitt um það mál-
efni. Fiskverkunarstöðin hefur
verið þýðingarmesti vinnustaður
á Dalvík um langt árabil, en fisk-
verkunarstöð án hráefnis tryggir
að sjálfsögðu ekki reksturs- eða at-
vinnuöryggi. Kaupfélagið hefur
því á sama árabili unnið að því í
trausti samvinnu við Dalvíkurbæ
og Björgvin Jónsson að byggja
upp öflugt útgerðarfyrirtæki, sem
hafi það markmið að afla þessum
þýðingarmikla vinnustað hráefn-
is. Þessu hlutverki hefur Útgerðar-
félag Dalvíkinga hf., stjórn þess,
framkvæmdastjóri, skipstjórar og
áhafnir, gegnt með miklum sóma
og dregið mikla björg í bú fyrir
Dalvík og þjóðarbúið í heild. Það
er beinlínis í samþykktum félags-
ins frá upphafi, að hlutverk þess sé
að afla þessari fiskverkunarstöð á
Dalvík hráefnis. Félagið er stofnað
til þess að treysta atvinnuöryggi á
Dalvík og síst af öllu ástæða til að
gera það atriði tortryggilegt. Til
samanburðar mætti fólk gjarnan
hafa það í huga, að Útgerðarfélag
Akureyringa notar sína togara til
þess að afla sinni fiskverkunarstöð
hráefnis. Hráefnið fer ekki til ann-
arra. Grandi hf. notar sín skip á
sama hátt og þannig mætti lengi
telja. Smábátaeigendur á Dalvík
og smærri fiskverkendur hafa
ekki tekið á sig þá ábyrgð, sern
fylgt hefur því að byggja upp Út-
gerðarfélagið og eiga því ekki
með neinni sanngirni kröfu til afla
þess. Þeir eru hinsvegar allra góða
gjalda verðir í sinni starfsemi, sem
eðlilegt er að þeir byggi upp sem
allra mest á eigin grunni.
4. Þá kastar nú fyrst tólfunum
þegar draugasagan telur KEA
vera farið að stjórna Verkalýðsfé-
laginu Einingu, sem hefur ályktað
kröftuglega gegn þeim áformum
meirihluta bæjarstjórnar Dalvík-
ur, að selja hlut bæjarins í Útgerð-
arfélagi Dalvíkinga hf. Það þarf
tæpast að taka það fram, að ekk-
ert samband hefur verið haft milli
KEA og Verkalýðsfélagsins Ein-
ingar um ályktanir í þessu máli.
Ályktun Einingar er hinsvegar
tæpast nokkur tilviljun. Svipaðar
ályktanir hafa borist frá öðrum
aðilum, svo sem áhöfnum togara
Útgerðarfélagsins svo dæmi sé
nefnt. KEA hefur hinsvegar ekki
ályktað gegn þessari ákvörðun
bæjarstjórnarmeirihlutans og
blandar sér ekki í málefni hans.
Það er þó ekkert launungarmál að
það kom fulltrúum KEA í stjórn
Útgerðarfélagsins mjög á óvart,
þegar fulltrúar meirihluta bæjar-
stjórnar í stjórn Útgerðarfélagsins
samþykktu umyrðalaust í stjórn
Útgerðarfélagsins stórfelldar fjár-
festingar einn daginn og bæjar-
stjórnarmeirihlutinn bar svo fram
daginn eftir tillögu sína um að
selja hlutinn í Útgerðarfélaginu.
Slík framkoma er að sjálfsögðu
með endemum. Fjárfestingin, sem
um ræðir, og stjórn Útgerðarfé-
lagsins samþykkti samhljóða, fel-
ur í sér endurbætur á togaranum
Björgúlfi fyrir um það bil 60 millj-
ónir króna og kaup á nýjum togara
frá Noregi fyrir togarann Björgvin,
þannig að samtals samþykkti
stjórn Útgerðarfélagsins fjárfest-
ingar fyrir á þriðja hundrað millj-
ónir króna. Við samþykkt á þess-
um miklu fjárfestingum sögðu full-
trúar bæjarstjórnarmeirihlutans í
stjórn Útgerðarfélagsins ekki eitt
orð um þau áform bæjarstjórnar-
meirihlutans, að selja hlutinn í Út-
gerðarfélaginu. Slíkt hefði þó ver-
ið sjálfsögð kurteisisskylda, ef
ekki annað.
Þótt KEA hafi ekki ályktað gegn
áformum bæjarstjórnarmeirihlut-
ans má öllum ljóst vera, að ekki
getur talist æskilegt að aðili dragi
stórfellt fjármagn út úr fyrirtæki,
sem ákveðið hefur svo miklar fjár-
festingar sem raun ber vitni um
hjá Útgerðarfélagi Dalvíkinga hf.
Frekar er ástæða til að aðilar setji
aukið fjármagn í félagið. Ef bæjar-
stjórnarmeirihlutinn telur hins-
vegar nauðsynlegt að selja hluti
bæjarins í Útgerðarfélaginu og í
Söltunarfélaginu, þá væntanlega
til þess að bjarga fjárhagsvanda
sínum á öðrum sviðum, er það að
öllu leyti málefni bæjarfélagsins
og í ákvörðunarvaldi þess. Áðrir
hluthafar í félögunum eiga þá að
sjálfsögðu forkaupsrétt í hlutfalli
við hlutafjáreign sína, svo sem
landslög gera ráð fyrir. KEL\ hefur
vissulega ekki óskað eftir að auka
hlut sinn í Útgerðarfélaginu held-
ur hefði talið heppilegast að halda
því í óbreyttu formi og í því trausta
samstarfi, sem þar hefur þróast
um þriggja áratuga skeið. Árangur
þess trausta samstarfs er meðal
annars sá, að Útgerðarfélagið er
eitt traustasta fyrirtæki sinnar teg-
undar á landinu og hefur reynst at-
vinnulífinu á Dalvík öflugur bak-
hjarl. En geri bæjarstjórnarmeiri-
hlutinn alvöru úr þeim ásetningi
sínum að selja hlutina mun KEA
vissulega athuga, hvort það neytir
forkaupsréttar og þá í hversu mikl-
um mæli. KEA hefur ekki hlaupið
undan merkjum um ábyrgð á at-
vinnulífinu á Dalvík og mun ekki
gera það meðan það megnar að
gegna hlutverkinu.
Óskar Guðmundsson hefur
hrakið Helgarpóstinn af braut
hlutlægs málflutnings undir yfir-
skriftinni „fnnlend yfirsýn". Hann
og sálufélagar hans í liði Allaballa
á Dalvík hafa í þessu tilviki mis-
notað þessa faglegu yfirskrift og
verður fróðlegt að sjá, hvort þeir
gera það aftur. Vonandi hafa fram-
anritaðar athugasemdir leiðrétt
rangfærslurnar, en það væri að
æra óstöðuga að f reistast til að elta
ólar við þær allar og því verður
hér látið staðar numið.
P.s.
Það er ekki hlutverk Kaupfélags
Eyfirðinga að svara grein Helgar-
póstsins frá 8. janúar um gjaldþrot
Kaupfélags Svalbarðseyrar. Að-
eins skal gerð sú athugasemd að
KEA hefur hvorki fyrr eða síðar
haft í huga að bjarga einum eða
öðrum aðila með því að kaupa
eignir Kaupfélags Svalbarðseyrar
á einhverju yfirverði. Kaupi KEA
þar eignir verður það að vera útfrá
eðlilegum reksturssjónarmiðum,
eða með öðrum orðum eignir, sem
hægt er að stunda arðbæran rekst-
ur í og þá að sjálfsögðu keyptar
fyrir verð, sem hægt er að ávaxta,
auk þess sem slík kaup verða að
samræmast markmiðum félags-
ins um þjónustu og atvinnuupp-
byggingu.
Askell Þórisson
bladafulltrúi KEA.
Fjölgar nú draugunum
Grein blaðafulltrúa KEA hrekur í
engu umfjöllun HP um draugagang-
inn á Dalvík. Athygli skal vakin á því
að blaðafulltrúi KEA hrekur ekki
eitt einasta efnisatriði HP-greinar-
innar. í HP-greininni er vitnað til
ummæla fulltrúa meirihluta bæjar-
stjórnar á Dalvík og til ummæla full-
trúa minnihlutans og KEA úr Degi á
Akureyri. Það hefur því í engu verið
hvikað frá lögmálum hlutlægrar
blaðamennsku, þó túlkanir úr grein-
ÍÞRÓTTIR
Stóra bomban
sprakk — ekki
Sprengivikan rann svo sannar-
lega út í sandinn. 10 leikjum af 12
frestað og allir sérfræðilegir spá-
dómar því nánast út í loftið. Þá var
fyrir þátttakendur ekki einsmiklu
og áður eftir að slægjast, því pottur-
inn var nú ,,aðeins“ 2.6 milljónir á
móti 5 milljónum í fyrri sprengi-
viku. Mikill er máttur lottósins.
í fjölmiðlakeppninni setti Morg-
unblaðið met í teningaruglinu og
náði að grísa á 11 rétta! Þar með
lyftu Árvakursmenn sér af botnin-
um svo um munaði. Gengi annarra
var misjafnt, en Bylgjumenn áfram
með lukkuna sín megin. Staðan er
þess utan enn spennu hlaðin. Bylgj-
an er með eftir 17 umferðir 106
rétta, DV er í öðru sæti með /00
rétta, síðan koma Tíminn og Morg-
unblaðið með 98, þá Þjóðviljinn
með 97, þá HP og Dagur með 96, en
inni hafi farið fyrir brjóstið á blaða-
fulltrúa KEA. Og það getur ekki
skoðast öðruvísi en sem sovésk
gamansemi að gera höfund greinar-
innar að samsærismanni í Svarfað-
ardal — og það er ástæðulaust að
KEA magni fleiri drauga inní þenn-
an darraðardans en tilefni er til. Slík
forneskja gæti orðið til þess að KEA
missti af framtíðinni.
Óskar Guömundsson.
það er Ríkisútvarpið sem vermir
botnsætið að þessu sinni með 95
rétta. Staðan í mini-keppni HP og
Alþýðublaðsins er óbreytt, 92:89
AB í vil.
Útlitið í 18. umferð er bjart og alls
staðar eru heimasigrar vænlegir
kostir. Spáin fylgir hér með, ásamt 6
aukamerkjum að vanda.
056151
Leikir 24. janúar 1987 K
1 X 2
1 Coventry - Wesl Ham J
2 Luton - Leicester r
3 Man. United - Arsenal i •
4 Norwich - Chelsea !
5 Oxíord - Watford 1 •
6 Q.P.R. - Southampton 1
7 Sheff Wed. - Chorlton 1
8 Tottenham - Aston Villa 1
9 Wimbledon - Man. City I •
10 Birmingham - Stoke 1 •
11 Grimsby - Ipswich • X
12 Oldham - Derby 1 •
Tho Football League
34 HELGARPÓSTURINN