Helgarpósturinn - 21.05.1987, Síða 33

Þær eru eflaust ekki margar skrifstofurnar á landinu, sem líta út i likingu við þessa. Þetta er kontór Bergs Gíslasonar hjá Heildverslun
GarðarsGlslasonar við Hverfisgötu, en þarna bjó í upphafi aldarinnar sá heiðursmaður A. Obenhautt, sem hóf byggingu húss Borgar-
bókasafnsins. Veggfóðrið er það samaog Rússinn lét setja upp, peningaskápurinn var upphaflega á kontór heildverslunarinnar í Hull,
skáparnir eru frá fyrra stríði, en hægindastólarnir frá því um 1936. Þeir, sem hönnuðu þessa innanstokksmuni, hafa svo sannarlega
hugsað um endinguna. Töluvert er af myndum á vfð og dreif um skrifstofuna, ma margar af flugvélum. Bergur Gíslason er lika
mikill áhugamaður um flug og var t.d. fyrsti stjórnarformaður Flugfélags Islands.
Heimsókn á fjórar skrifstofur í
miöbœ Reykjauíkur, sem haldist
hafa óbreyttar í marga áratugi
mörg ár í viðbót. Hvort það verður
rifið eða flutt á brott er þó óráðið.
BÍLFLAUTUR OG BLAÐA-
SALAR ( NÁVÍGI
Frá Verslun Jes Ziemsen og þeirri
sérstöku veröld, sem við höfðum
fundið þar undir súðinni, lá leiðin á
skrifstofu Jóns G. Tómassonar,
borgarritara. Staðsetningu hennar
verður best lýst á þann veg, að skrif-
stofan er beint fyrir ofan blettinn
hans Óla blaöasala á horni Austur-
strætis og Pósthússtrætis. Og glæsi-
leg er hún ...
Jón upplýsti okkur um það, að
Nathan Olsen hefði látið byggja hús-
ið fyrir fyrirtæki sitt og það hefði
verið tekið í notkun snemma árs
1918. Það var Guöjón Samúelsson
sem teiknaði bygginguna, þá ungur
að árum.
Fyrst um sinn var Landsbanki Is-
lands á jarðhæðinni og fyrirtækið
Nathan Olsen á hæðinni fyrir ofan.
Landsbankinn keypti síðan allt hús-
ið árið 1924, en átti það ekki nema
í fjögur ár. Nýi kaupandinn var Þor-
steinn Scheving Thorsteinsson, apó-
tekari, og hefur byggingin verið í
eigu hans og fjölskyldu hans frá
þeim tíma. Eins og flestir vita leigir
Reykjavíkurborg nú mikinn hluta
hússins og hefur það verið svo frá
1929.
Skrifstofa Jóns G. Tómassonar var
áður kontór borgarstjórans í Reykja-
vík og höfðinglegt yfirbragðið leyn-
ir sér heldur ekki. Veggir eru klædd-
ir skápum úr „mahoní", sem m.a.
fela ofnana í herberginu, en rauð-
brúni viðurinn er einstaklega hlý-
legur og glæsilegur. Gluggarnir eru
þar að auki djúpir og með mörgum
smáum rúðum, sem einmitt hefur
komist aftur í tísku á síðustu árum.
Og þarna sátu sem sagt borgarstjór-
arnir, hver á eftir öðrum. Þeir Knút-
ur Ziemsen, Jón Þorláksson, Pétur
Halldórsson, Bjarni Benediktsson
og Gunnar Thoroddsen, en það var
í hans tíð sem þriðja hæð hússins
varð tilbúin til notkunar og skrif-
stofa borgarstjóra var flutt um set.
Jón G. Tómasson er þriðji borgarrit-
arinn, sem notað hefur þennan
klassíska kontór, en faðir hans var
raunar annar fyrirveri hans.
Þó skrifstofan sé vissuiega vægast
sagt glæsileg og sérstök er ekki
endilega að sama skapi þægilegt að
vinna þar. Jón tjáði okkur að þarna
væri t.d. töluverður gólfkuldi, þar
sem herbergið er beint yfir tröppum
Reykjavíkurapóteks og því eigin-
lega „frístandandi", ef svo má að
orði komast. Tvöföldu gleri í glugg-
um er heldur ekki til að dreifa og,
eins og fyrr segir, eru ofnarnir faldir
á bakvið skáphurðir. Þar að auki er
auðvitað töluverður hávaði í bless-
uðu Austurstrætinu á skrifstofutíma
og menn geta ímyndað sér hve
þægilegt það er t.d. að tala í síma
með bílflautur og bíaðsöiufólk svo
að segja við hlið sér. En hvað sem
segja má um ýmis hagkvæmniatriði
myndu víst fáir slá hendinni á móti
því að vinna í slíkri umgerð, enda á
hún eflaust fáa sína líka.
2000 KRÓNA
MÁNAÐARLEIGA
Fjórði og síðasti viðkomustaður
okkar í leit að gamla tímanum í mið-
bæ Reykjavíkur var Verslun Egils
Jacobsen við Austurstræti. Haukur
Jacobsen hefur þar kontór bakatil,
að kaupmanna sið, sem við fengum
að skoða og mynda. Skrifstofan er
ekki stór, en hún hefur að geyma
ýmsa góða muni frá því í „gamla
daga“.
Verslunin var fyrst til húsa í timb-
urhúsi, sem varð eldinum í miðbæ
Reykavíkur að bráð snemma á öld-
inni. Núverandi húsnæði var byggt
1921 og hefur verslunin verið þar
alla tíð síðan, fyrir utan tíu ára tíma-
bil frá 1938-48. Þá flutti hún í minna
húsnæði við Laugayeg, því á þess-
um árum gekk kreppan yfir hér á
landi sem annars staðar.
Leigutaki þennan áratug var Bún-
aöarbanki Islands og sagði Haukur
okkur að leigan hefði fyrst verið
2000 krónur á mánuði, en síðar
hækkað upp í 2500 krónur. Það er
hætt við að slíkar tölur sæjust ekki
á leigusamningum á þessum síðustu
og verstu ...
Mikið af innréttingum í búðinni er
frá þeim tíma er verslunin flutti aft-
ur í húsnæðið, árið 1948. Á kontórn-
um er þar að auki ævaforn og ein-
staklega traustvekjandi peninga-
skápur og afar sérstæð mubla, sem
er eins konar sambland af sófa og
hillu. Þetta húsgagn hafði faðir
Hauks, sem dó árið 1926, eignast
áður en hann kvæntist. Líklegt hlýt-
ur því að teljast, að sófinn sé frá því
fyrir aldamót. Ekki beinlinis hlutur,
sem maður sér á annarri hverri
skrifstofu! Haukur hefur einnig fyrri
tíð hjá sér í formi gamalla mynda,
sem skreyta bæði veggi og skrif-
borð. Faðir hans og móðir skipa þar
t.d. heiðurssess.
Með innlitinu til Hauks Jacobsen
létum við kontórrápi okkar lokið og
héldum á vit nútímans. Þetta hafði
verið á við skemmtilega safnferð,
nema hvað það jók gildi þess sem
fyrir augu bar að vita að þarna var
ekki um rykfallna minjagripi að
ræða. Þarna var umgjörð um líf og
starf nútímafólks. Umgjörð, sem á
seinni árum er orðin afskaplega
sjaldgæf sjón.
Lieöursófasettið er auövitað ekki forngripur, en það sómir sér vel f viðarklæddri skrif-
stofu borgarritarans í Reykjavík.
GAMLI
GÓÐI
K0NTÓRINN
eftir Jónínu Leósdóttur myndir Jim Smart
Bókhald upp á gamla móðinn, með handskrifuðum debet- og kreditfærslum. Sam-
kvæmt þessum heimildum má sjá að í september árið 1909 hafa viöskiptamenn Jes
Ziemsen me. verið: „Heilsuhaelið, Böðvar bakari, Grams verzlun, Ishúsið, Iðunn, Skúli
á Úlfarsfelli, Bærinn, Vatnsveitan, Sápuhúsið og Olíuskúrinn."
HELGARPÖSTURINN 33