Morgunblaðið - 05.01.1964, Blaðsíða 20

20
MORCUNBLAÐIÐ
SurmuðagUT 5. Jan. 1964
örlög Flateyjar ú
Fíatejjarkirkja
af kirkjubólnum inn yfir sundið.
báta sína enn í dag. Er við nálg-
umst verzlunarhúsin upp af
bryggjunni sjáum við saman-
komna velflesta vinnufæra eyj-
arskeggja, þar sem þeir eru að
vinna við steypuvél, sem er eign
vitamáiastjórnarinnar. Þeir ætla
að nota hana sem unnt er áður
en hún verður flutt frá eyjunni,
sem væntanlegt var innan
skamms. Suðvestanrok hafði
brotið upp og borið grjót á stein-
stéttir, sem þar eru á marbakk-
anum fram undan fiskverkunar-
húsunum. Steypuvél er engin til
á staðnum og því unnu nú allir
sem vettlingi gátu valdið að gerð
stéttanna, jafnt konur og börn
sem verkfærir karlmenn. Er við
göngum heim Göngugrandá er
okkur sýnt hafnarstæðið, sem
fyrirhugað er á eyjunni. Gert er
ráð fyrir að grafa gegnum mal-
arkambinn inn í svonefnda Sjó-
tjörn og myndast þá lifhöfn í
öllum veðrum.
En nú erum við leiddir til snæð
ings. Ekki verður þó sagt að við
höfum verið vegmóðir eða lang-
soltnir eftir tæpra tveggja
stunda flug frá Reykjavík. Hér
situr gestrisnin í öndvegi og við
njótum góðrar máltíðar hjá þeim
heiðurshjónum Jónasi Jónassyni
og frú Guðríði Kristjánsdóttur í
Uppíbæ.
En ekki má eyða tímanum
lengi við matborðið. Dvalartím-
inn er stuttur og ég geng út með
Hermanni. Fyrst göngum við til
kirkju. Hún var endurreist í eyj-
unni fyrir einu ári, flutt fr4
Brettingsstöðum á Flateyjardaþ
enda ekkert með hana að gera
þar lengur, þar sem dalurinn var
komin í eyði. Þetta er snoturt
guðshús, bjart og vistlegt, reist
skammt frá vitanum á Krosshúsa
bjargi og vita kirkjudyr sem
næst móti byggðinni og hafnar-
stæðinu. Ofurlítill kirkjugarður
hefir verið afmarkaður að kór-
baki og þar eru þegar tvö leiði.
Næst göngum við út að vitanum
og erum þá komnir á hæsta blett
eyjarinnar. Þaðan bregðum við
við ókkur sem snöggvast í fjár-
hús Hermanns og skoðum tvo
fallega hrúta, sem hann á þar,
Þeir eru eins og heimagangar,
vilja láta gæla við sig. En það
er ekki fært annað en loka þá
snemma inni, því gætt hefir nokk
"urt lauslætis hjá ánum í Flatey
og hefir viljað bregða við að sum
ar ærnar bæru á miðjum vetri
eða nokkru eftir venjulegan fengi
tíma. Láir enginn Flateyingum
þótt þeir kunni ekki þessari
hegðun.
Þessu næst göngum við heim
að Bjargi, bústað Hermanns Jóns
sonar og konu hans Sigurveigar
Ólafsdóttur. Hún hefir verið ljós-
móðir eyjaskeggja í 40 ár og
raunar læknir þeirra oft og ein-
att, enda natin og nærgætin er
veikindi ber að höndum. Frú Sig-
urveig hefir búið okkur veizlu-
borð. Héðan á sýnilega ekki að
Framhald á bls. 23.
SNEMMA morguns stigum
við upp í eina af flugvélum
Björns Pálssonar. Við stjórn-
völinn er ungur Eyfirðingur.
Veðurspáin er góð. Við eigum
að fá sæmilega skýjahæð yfir
Arnarvatnsheiði og fyrir
norðan er bjart. Við Haraldur
Jónasson erum aðeins tveir
farþegar. Förinni er heitið
beina leið norður til Flateyj-
ar á Skjálfanda. Þar er okk-
ur heimilað að dvelja 2—3
klst., því nú er dag er tekið
svo mjög að stytta má ekki
eyða tímanum að óþörfu, því
vélin verður að hafa leiði í
björtu suður yfir hálendið á
ný. —
Það er kuldalegt að líta niður
yfir hin óteljandi vötn Tvídægru,
mörg isi lögð og landið föigrátt á
milh. Ekki verður sagt að fönn
sé lögzt yfir og mér kemur til
hugar hvort ekki mætti finna
eina og eina kind fyrir gangna-
foringjana úr Hvítársíðunni, Viði
dalnum og Vatnsdalnum. Ég hef
orð á því að ekki væri nú ónýtt
að geta hringt til Lárusar í
Grímstungu og sagt honum að
hann hefði skilið eftir rollur inni
undir Grettishæð. En það reynist
leitótt á heiðunum í skyggni sem
þessu. Hvítir snjódílar um allt.
Hver ætti að geta séð hvað væri
kind og hvað snjódíll? Það gefst
því ekkert tækifæri til að stríða
Lárusi að þessu sinni, blessuðum
karlinum.
Við svífum norður yfir Vatns-
skarð, skarðinu með Vatnsskarðs-
vatni, þar sem vatnið dregur
nafn af skarðinu og skarðið nafn
af vatninu. Ekki eina dæmið hér
á landi. Skagafjörður blasir við
bjartar og fagur. Eyjarnar Drang
ey og Málmey svo og Þórðar-
höfði liggja eins og fleytur við
s'tjóra á spegilsléttum firðinum.
Flugmaðurinn hafði áætlað að
fljúga út Skagafjörð og fyrir
Siglunes, en nú breytir hann á-
ætluninni og lyftir sér upp í 7—8
þúsund feta hæð og leggur yfir
hrikalegasta fjallaklasa landsins
milli Skagafjarðar og Eyjafjarð-
ar. Á hægri hönd sjáum við
Glóðafeyki. Ekki fer mikið
fyrir þessum fjallaprinsi héðan að
sjá. Það virtist einfalt að ná gull-
kistunni af tindi hans, sem þjóð-
trúin segir að þar sé fólgin og
frjáls þeim er sækja vill. Beint
fyrir neðan okkur sjáum við
heim að Hólum í Hjaltadal, því
sögufræga höfðingjasetri. Og nú
er haldið yfir Heljardalsheiði
SÍÐARI GREIENi
niður í Svarfaðardal. Við okkur
blasir Hrísey og enn höldum við
yfir hrikaleg fjöllin upp af Látra-
strönd og sjáum á vinstri hönd
ofan í Fjörðu og síðast skríðum
við yfir Bjarnarfjall og sjáum
loks áfangastaðinn, Flatey.
Ekki virðist okkur landið mik-
ið né stórfenglegt, nær flatt en
allt vafið grasi. Byggðin er öll á
suðausturhorni eyjarinnar. Við
hnitum hringi yfir staðnum og
sjáum í tærum og sléttum sjónum
að mikill sjávargróður er allt í
kringum eyna. Loks lendum við á
flugbrautinni, sem er á vestur-
enda eyjarinnar. Þar má hæglega
gera góða flugbraut með litlum
viðbótarkostnaði. Norðurhlutinn,
og sá nýrri, er enn ekki fullgerð-
Uexmann Jónsson og Sigurveig ÓJafsdóttir, ljósmóðir.
ur og því nokkuð linur, en þó
segir flugmaðurinn okkur að
margir aðrir lendingarstaðir á
landinu séu verri en þessi.
Skömmu eftir að skrúfa vélar-
innar er hætt að snúast sjáum
við mann ganga rösklega heiman
frá byggðinni.
Er hann nálgast okkur, segir
Haraldur að hér sé kominn hér-
aðshöfðinginn, maður af eldri
kynslóðinni, Hermann Jónsson.
Þetta er hressilegur karl. Það er
sýnilega mikill töggur í honum
enn þótt orðinn sé hann 68 ára
að aldri. Handtakið er þétt og
hlýtt, andlitið góðmannlegt og
greindarlegt með ofurlitlum
brosviprum, augun skær og snör.
Þetta er maður vörpulegur og
frjálsmannlegur. Hann hafði
ekki búizt við okkur svona
snemma, hafði ætlað að vera
kominn út að flugbrautinni og
búinn að reka þaðan kindurnar,
sem oft leituðu inn á brautina,
en það kom ekki að sök að þessu
sinni.
Ósjálfrátt laðaðist ég fljótt að
þessum manni, fannst einhvern
veginn að af honum myndi ég
geta fræðzt um það sem á skömm
um tíma mætti fá í greinarkorn
um eyjuna.
Við höfðum lent þar sem heit-
ir á Kirkjubökkum og nú geng-
um við austur í byggðina með
sjónum eftir Teistabjargi og Eiði,
en þar er hinn gamli lendingar-
staður og þar setja Flateyingar
Vitinn í Flatey.
Séð
Hver verða
Skjólfonda
Við flyljum burt ef
ekkert verður g®rt