Morgunblaðið - 19.06.1968, Blaðsíða 11

MORGUNBL.AÐIÐ, MIÐVIKUDAGUR 19. JÚNÍ 1968
11
stærðfraeðideild, L ág. 9,66, sem
er langhæsta einkunn, sem tekin
hefir verið við skólann, síðan nú
verandi einkunnastigi var upp
tekinn. Hæstu einkunn í mála-
deild hlaut Kristín Halldórsdótt-
ir úr Norðurárdal, Mýrasýslu, L
ág. 9,43. Mjög margir nýstúdentar
hlutu verðlaun frá ýmsurh aðil-
um fyiir námsafrek og félags-
störf.
I>að nýmæli var upp tekið á
sL hausti, að í skólanum starfaði
ný deild, náttúrufræðideild. Var
stærðfræðideild 5. bekkjar skipt
þannig, að önnur greinin hélzt
óbreytt og var til hægðarauka
kölluð eðlisfræðideild, en í nýju
deildinni var dregið úr stærð-
fræði, en náttúrufræði og efna-
fræði auldn og bætt við nýrri
námsgrein, lifefnafræði Þessi
deild en enn á tilraunastigi og
fyrirkomulag hennar því í deigl
unni, en ætlunin er í fyrstu að
sníða hana sem mest eftir sam-
svarandi deildum í nágranna-
löndunum, einkum Danmörku.
Bygging húss vegna kennslu í
raungreinum hófst á síðasta
sumri og hefir miðað vel áfram.
Vonazt er til, að unnt verði að
taka það í notkun 1969, ef nægar
fjarveitingar fást.
Minningarsjóður um Þórarin
Bjömsson skólameistara nemur
nú um 450 þús. krónum, og verð
ur tekið við stofnframlögum hjá
húsverði M.A. og samin skipu-
lagsskrá sjóðsins fyrir skólasetn
ingu í haust. Almenna bókafélag
ið hefur tilkynnf, að það gefi
skólanum í minningu Þórarins
allar útgáfubækur sínaT bæði
þær sem komið hafa út nú þeg-
ar og koma munu framvegis. Þá
hafa margar rausnarlegar gjafir
borizt í minningarsjóði skóla-
meistaranna Stefáns Stefánsson-
ar og Sigurðar Guðmundssonar.
Skólameistari minntist þess
næst í ræðu sinni, að nú eru 40
ár liðin, frá því að fyrstu stúd-
entarnir brautskráðust frá M.A.
Rakti hann aðdraganda þess
merkisáfanga í sögu skólans og
þakkaði þeim mönnum, sem
drýgstan þátt áttu í þeirri rétt-
indabaráttu, sem á undan fór og
var bæði löng og hörð, en þar
ber hæst nöfn skólameistaranna
Stefáns Stefánssonar og Sigurð
ar Guðmundssonar og bekkjar-
bræðranna úr skólanum, Þor-
steins M. Jónssonar og Jónasar
Jónssonar frá Hriflu. Á þessum
40 árum hafa alls 1998 stúdentar
brautskráðst frá skólanum, 467
konur og 1531 karl, 1241 úr
máladeild og 757 úr stærðfræði-
deild.
„Ég hika ekki við að fullyrða",
sagði skólameistari, „ að stofnun
hins norðlenzka menntaskóla
hafi verið eitt merkilegasta á-
takið í íslenzkum menningarmál
um, sem gert var á fyrri helm-
ingi aldarinnar eftir stofnun Há-
skóla íslands 1911. Auk þess sem
skólastofnunin opnaði fjölda
unglinga leiðina til framhalds-
náms, skapaði skólinn meiri fjöl
breytni o-g líf í menntamálum
þjóðarinnar. Með honum hófst
nokkur samkeppni milli skóla,
og með stofnun hans var sýnt,
að unnt var að halda uppi menn
ingarstofnun utan Reykjavíkur
og aldargömul skólaeinokun henn
ar var rofin. En það var ráðin
bót á því ástandi, sem var að
skapast á þeim árum, að einung
is fámenn stétt efnamanna og
þeirra, sem næstir bjuggu Reykja
vík, skyldu leggja til meginþorra
Dr. Jón Gíslason afhendir Gu nnari Helga Guðmundssyni, dux
lærdómsdeildar V. L skírteini sitt.
þeirra æskumanna, sem leituðu
til háskólanáms. Ef sú þróun
hefði haldið áfram, hefði það
naumast orðið farsæliegt.
En fyr-st og fremst verður hver
skóii metinn eftir þeim árangri,
sem hann hefir skilað. Ég held,
að vér getum þar borið höfuðuð
með fullri reisn, ef við lítum á
stúdentahóp þessara 40 ára. Það
hafa fram komið margir ágæt-
ismenn að lærdómi og dugnaði,
margir þeirra hafa rutt sér
hraut til frama og gengis meðal
erlendra þjóða og skipa þar röð
meðal hinna beztu vísindamanna,
auk þeirra mörgu forustumanna
á ýmsum sviðum, sem heima
hafa starfað".
Af hálfu 25 ára stúdenta tal-
aði sr. Amgrímur Jónsson, en af
hálfu 10 ára stúdenta Örn Guð-
mundsson. Þessir tveir afmælis-
árgangar sameinuðust um eina
gjöf til skólans, brjóstmynd af
Þórarni Björnssyni, skólameist-
ara, gerða af Ríkharði Jónssyni,
myndhöggvara. Skólameistari,
Steindór Steindórsson, þakkaði
hlý orð og góða gjöf.
Að lokum ávarpaði skólameist
ari nýstúdenta og verður ræðu
hans getið hér í blaðinu síðar.
Sv. P.
SÍÐASTL. laugardag voru
brautskráðir 31 stúdent úr
lærdómsdeild Verzlunarskóla
íslands, þar af einn utan
skóla. Fór sú at höfn fram í
hátíðasal skólans að við-
stöddum nemendum, kennur-
um og allmörgum gestum.
Meðal gesta voru allmargir
fulltrúar eldri brautskráðra
árganga.
Skólastjóri, dr. Jón Gíslason,
bauð gesti velkomna. — Skýrði
ihann síðan frá skólastarfinu á
sl. vetri. Kvað hann stöðuga þró
un eiga sér stað bæði að því, er
snerti námsefni og kennslutilhög
un. Nemendur, sem brautskráðir
voru fyrir 10 árum, mundu t.a.m.
vart kannast við sumt af náms-
efninu eins og það væri nú.
Sama gilti og að nokkru leyti
um kennsluaðferðir, þó að eigi
væri þar beinlínis um neina bylt
ingu að ræða, þá æfcti sér stað
einnig á því sviði stöðug þróun.
Skólastjóri skýrði síðan frá úr
slitum prófa. Af nýstúdentum
hafði 1 fengið I. ág. einkunn, 23
I. eink., 8 n. eink. Kvað skóla-
stjóri það einsdæmi, að 7 hefðu
Frá vinstri: Alda Möller, du
Björn Arnviðarson, inspecto
dóttir dux máaldeildar.
x stærðfræðideildar og skóladúx,
r schoale og Kristín Halldórs-
Wotið yfír 7 í aðaleinkunn. —
<Notað er einkunnakerfi örstedS)
Þessir nemendur skipuðu efstu
sætin:
Gunnar Helgi Guðmundsson,
með I. ág. 7,50.
Örn Aðalsteinsson með I.
7,42 og
Guðfmu-ndur Hannesson með I.
7,41.
Á ársprófi í 5. bekk varð efst-
ur Sveinn Magnússon, sem hlaut
I. 7,21.
Er skólastjóri hafði afhent ný-
stúdentum prófskírteini sín,
sæmdi hann þá verðlaunum, er
fram úr höfðu skarað. Gunnar
Helgi Guðmundsson hlaut fagr-
an verðlaunagrip, sem Verðlauna
sjóður stúdenta frá 1954 veitir
árlega fyrir beztan heildarárang
ur á stúdentsprófi.
Gunnar Helgi Guðmundsson
hlaut einnig peningaverðlaun,
að upphæð kr. 5.000,00, úr Móð-
urmálssjóði Hjartar kaupmanns
Jónssonar, enda hlaut Gunnar
Heilgi 6 bæði í árseinkunn og á
prófi í ml. íslenzku.
Við þetta tækifæri kvaðst
skólastjóri vilja nota tækifærið
til að þakka Hirti kaupmanni
Jónssyni í fyrsta lagi fyrir stofn
un sjóðsins á sínum tíma og í
öðru lagi fyrir stórhöfðinglega
gjöf, er hann nýlega hafði eflt
sjóðinn með, kr. 25.000,00.
Verðlaun Verzlunarráðs ís-
lands fyrir beztan árangur í við
skiptagreinum hlaut Guðmiundur
Hannesison, fyrir frábæran árang
ur í stærðfræði og náttúrufræði
H'laut Örn Aðalsteinsson peninga
verðlaun frá skólanum, kr. 3000.
Skólinn sæmdi bókaverðlaun-
um alla þá nemendur, er fram
úr höfðu skarað. Einnig voru
þeir nemendiUr sæmdir verðlaun
um, sem beztum árangri höfðu
náð í erlendum tungumálum:
dönsk, ensku, frönsku og þýzku.
— Þessir aðilar giáfu bákaverð-
laun í þessu skyni: Dansk-ís-
lenzka félagið, Danska sendiráð
ið, enska sendiráðið, Alliance
Francaise og þýaka sendiráðið.
Er skólastjóri hafði afihent
prófskírteini og verðlaun, ávarp-
aði hann. nýstúdenta með ræðu.
Vitnaði hann m.a. í þessi orð
Benedikts Gröndals, skálds: —
„Maður á aldrei að halda sér til
annars en þess, sem er ágætt, og
maður finnur fljótt, hvað það
er“. — Kvaðst hann vona, að
skólavistin hefði gert þau hæfari
en ella til að glöggva sig á því,
sem er ágætt, svo að þau gætu
lagað sig eftir því. — Að lokum
ámaði hann nýstúdentum allra
heilla.
í nafni afmælisárganganna
allra talaði cand jur. Kristinn
Guðmundsson, bæjarstjóri í Hafn
arfirðL Fór hann viðurkenning-
arorðum um starf skólans og
kvaðst eiga þaðan margar góðar
minningar. Hefði það veganesti,
er hann og aðrir stúdentar,
brautskráðir frá skólanum hefðu
hlotið, vel hafa dugað og reynzt
góður gnmdvöllur til að byggja
á. Allir afmælisárgangamir
færðu sameiginlega peningagjötf
í Raunvísindasjóð skólans. Skóla
stjóri þakkaði ræðumanmi hlý
orð og árnaðaróskir svo og öll-
um afmaelisárgöngum fyrir
myndarlega gjöf til styrktar
þörfu málefni.
Öllum samkennurum aínum
kvaðst skólastjóri þakka ánægju
legt samstarf. Sagði hann siðan
Verzlunarskóla l’slands slitið.
I>auk þar með 63. starfsári skól-
ans.
SÍÐASTL. föstudag kl. 14.00
fóru fram skólaslit Mennta-
skólans að Laugarvatni. —
Brautskráðir voru 26 stúdent-
ar, 11 úr máladeild en 15 úr
stærðfræðideild. Allmargir
gestir voru við skólaslitahátíð
ina, bæði aðstandendur nem-
enda og eldri nemendur.
Jóhann Hannesson skólameist-
ari flutti skólasiitaræðu og af-
henti stúdentum skírteini.
Einn nýstúdentánna tók hærra
próf en áður hefir verið tekið
við Ménntaskólann á Laugar-
vatni. Var það Matthías Har-
aldsson, nemandi í máladeild,
sem hlaut 9.61 í a’ðaleinkunn.
Nemendum var afhentur mik-
ill fjöldi verðlauna, bæði fyrir
námsafrek og störf í þágu skól-
ans.
Þá færðu 10 ára stúdentar
skólanum að gjöf vandaða smá-
sjá, en Amór Karlsson frá Bóli
í Biskupstungum hafði orð fyrir
gefendum.
Skólameistari lét þess getið í
ræðu sinni að nýbreytni ýmiss
konar yrði upp tekin í kennslu-
háttum skólans á næsta vetri,
svo sem valfrelsi í ýmsum náms
greinum. Deildaskipting verður
óbreytt, en bætt vearður inn sér-
námi í náttúrufræði t.d.
Að siðustu var öllum boðið til
veglegrar kaffiveiziu I matsal
héraðsskólans.
Styttan af Pallas Aþenu við
M. R.
— Ræða Bjarna
Framh. af bls. 1
standa í stað, og hann aðvaraði
okkur einnig um, að mönnunum
munar annað hvort aftur á bak
ellegar nokkuð á leið. Kenning-
in um breytinguna breytingar-
innar einnar vegna er á meðal
þess, sem við höfum verið aðvör-
uð gegn frá æsku með vísun til
sögu þjóðarinnar um sex hundr-
uð ár.
Engu að síður voru þeir marg-
ir á fyrri hluta þessarar aldar,
sem trúðu á stöðuga framþróun.
Þar á meðal voru svokallaðir
heimspekingar og stjórnmála-
menn, sem töldu íhugun og ráða-
gerð lítiLs virði. Þeir töldu um-
bætur, sem skynsamlegt mann-
vit hafði áorkað á sambúðarhátt-
um manna, einungis til trafala.
Til að ýta undir örari breytingu
og þar með skjótari framþróun
og þroska kröfðust þeir hik-
lausrar og hugsunarlausarar at-
hafnar. Þeir boðuðu ágæti at-
hafnarinnar, athafnarinnar einn-
ar vegna, og nauðsyn breytingar-
innar, breytingarinnar einnar
vegna.
Lýðræðið með þess endalausu
umræðum og atkvæðagreiðslum
var sagt borgaraleg blekking, allt
of seint í vöfum til að áorka
hinni sífelldu breytingu, um-
byltingunni, sem sumir sögðu að
leiða mundi til þúsund ára ríkis
en aðrir eilífrar stjórnlausrar
sæluvimu hér á jörð. Þessa fagn-
aðarboðendur greindi raunar á
um margt en þeim kom saman
um, að einn fyrsti áfangastaður-
urinn á þessari löngu leið væru
fjöldafundir, sem raunar þyrftu
ekki að vera ýkja-mannmargir,
einungis ef hægt var að sefja
þátttakendur svo, að þeir hættu
að hugsa og héldu grjótkast
vera meira mannbætandi en at-
kvæðaseðil.
Ávextir alls þessa urðu tvær
heimsstyrjaldir, víðtækari og
ógnþrungnari en nokkur önnur
átök manna í milli, frá því að
líf hrærðist fyrst á þessari jörð,
og til undirbúnings og áherzlu
hinni síðarL fjöldamorð, ægi-
legri en mannkynssagan áður
segir frá.
Enn er ekki liðinn aldarfjórð-
ungur frá því að þessum ósköp-
um linnti, — ef þeim hefur þá
linnt fram á þennan dag.
Þegar við hugleiðum þessa at-
burðarrás, megum við, sem
eldri erum, sízt furða okkur á
óþolinmæði og mótmælum æsku
lýðsins. En við megum enn síð-
ur láta hugfallast. Við megum
með engu móti láta afskipta-
laust, að hann lendi í sömu
ófæru, falli fyrir sömu freisting-
unum, og orðið hafa til mests
ófarnaðar það, sem af er á þess-
ari öld. Við verðum umfram allt
að veita æskulýðnum það, sem
við höfum umfram hann, lær-
dóma reynslunnar.
í einkamálum hvers og eins
er oft sagt, að leiðbeiningar
hinna eldri stoði harla lítt, þar
verði hver og einn að rata sína
eigin götu, verða eigin gæfu
smiður. Svo kann að vera að
vissu marki ,og víst er, að þar
hafa áminningar og aðvaranir
oft öfug áhrif.
En hér er miklu meira í húfL
Við, sem lifað höfum tvær heims
styrjaldir, bregðumst okkar
helgustu skyldu ef við snúumst
ekki af öllum mætti til varnar
gegn þeim anda afneitunar, of-
beldis- og niðurrifs, sem nú sýn-
ist magnast með degi hverjum.
Spjöll á dauðum hlutum í dag,
líkamsárás á morgun, morð hinn
daginn og ný heimsstyrjöld þar
á eftir.
Þetta er það, sem við blasir,
ef menn láta hina íhugunarlausu
athöfn eina ráða.
Öll höfum við oft staðið á
vegamótum, en hvert einstakt
og mannkynið í heild aldrei &
örlagaríkari en nú. Vandamálin
eru óteljandi. Þau eru ekki auð-
leyst og verða ekki leyst af
skyndingu eða með bjartsýninni
einni. Þörf er bæði varúðar og
þolgæðis.
En þau verða ekki heldur
leyst með varúðinni einni sam-
an. Eldmóður æskunnar er ekki
síður nauðsynlegur, og tjóir þá
ekki að villast á sírugluðu móki
fjöldasefjunar og einlægum um-
bótavilja hins óspillta æsku-
manns, æskumanns, sem hefur
öðlast þann þroska, að hann
veit hverju hann er að mótmæla
og af hverju. Hann mótmælir
rangindum af því að hann hef-
ur gert sér grein fyrir skilsmun
góðs og ills, veit hvers virði
heilbrigð hugsun og þekking er
og vill því leggja sig allan fram
í baráttu þjóðar sinnar fyrir far-
sæld og framtíðarheill. Ef
lífsnautnin frjóva,
alefling andans
og athöfn þörf
móta lífsferil hinnar dugmiklu
æsku, sem nú vex upp í landí
okkar, þá mun vel fara. _______