Morgunblaðið - 04.03.1971, Blaðsíða 17

MORGUNBLAÐIÐ, FIMMTUDAGUR 4. MARZ 1971
17

Engar kosningar i heimin-
um komast í hálfkvisti við
kosningar á Indlandi. í kosn-
ingum þeim, sem nú eru hafn
ar i landinu og standa I 11
daga, eru 270 milljónir manna
yfir 21 árs aldri á kjörskrá
samkvæmt manntali. Sú tala
er álíka há og mannfjöldi Ev
rópu, en þó hafa kaerur bor-
izt um að þúsundir manna
vanti á kjörskrá, jafnvel íbúa
heilla byggðarlaga, þar sem
manntal sé ófullkomið.
Alls eru 2.750 frambjóð-
endur frá 32 stjórnmála-
flokkum í kjöri, þar af marg-
ir óháðir, en þingsætin eru
518. Kjörstaðir eru 350.000
talsins og milljónir embættis-
manna vinna við kosningarn-
ar. Prentaðir atkvæðaseðlar
vega 900 lestir. Kostnaður rík
isins af kosningunum nemur
1680 milljónum íslenzkra
króna. í>ar við bætist sá
kostnaður, sem frambjóðend-

Frú Gandhi á kosningaferðal agi.
Kosningarnar
á Indlandi
ur verða að greiða, en lögum
samkvæmt má hver einstak-
ur frambjóðandi ekki verja
hærri upphæð en 300.000 ís-
lenzkum krónum til kosning-
anna, annars á hann á hættu
að vera sviptur kjörgengi.
Fullyrt er, að ýmsir fram-
bjóðendur virði þetta ákvæði
að vettugi, verji miklu meira
fé til kosningabaráttunnar og
múti kjósendum, en slikt er
erfitt að sanna eða afsanna.
Auk þess er algengt, að kjós-
inn undir forsæti Morarji De
sai, 65.
• Swatrantaflokkurinn
íhaldssamur flokkur studdur
af furstum og iðjuhöldum,
undir forystu M. R. Masani,
35.
• Jan Sangh-flokkurinn,
flokkur hindískra þjóðernis-
sinna, 33.
• Samyutka-sósíalista-
flokkurinn, 17.
• DMK, flokkur frá Madr-
as, 24.
gerðar, en eftir kosningabar-
áttunni að dæma virðist hún
ekki þurfa að óttast að glata
völdunum. Hún er eini ind-
verski stjórnmálamaðurinn,
sem nýtur verulegrar hylli
meðal kjósenda og virðist að
minnsta kosti örugg um að
geta haldið þingfylgi sinu
óskertu.
En stjórn frú Gandhi hefur
verið fallvölt siðan Kongress
flokkurinn klofnaði fyrir
rúmu ári og styrk og ötul
stjórn er það sem hún kepp
ir að. Alls konar hrossakaup
hafa sett svip sinn á ind-
versk stjórnmál á undanförn-
um árum og frú Gandhi hef-
ur neyðzt til þess að ganga
að kröfum lítilla dreifbýlis-
flokka, vinstri flokka og jafn
vel kommúnista. Frú Gandhi
sækist eftir ótviræðri trausts
yfirlýsingu frá þjóðinni til
þess að geta stjórnað alger-
lega eftir sínu eigin höfði án
þess að þurfa stöðugt að
treyista á pólitisk hrossakaup.
Frú Gandhi ákvað að rjúfa
þing og efna til kosninganna
i desember siðastliðnum þeg-
ar frumvarp þennar á þingi
um að binda enda á greiðslur
rikisins á lífeyri til handa
furstum landsins náði ekkl
fram að ganga. Að dómi kunn
ugra átti hún ekki annars út
kosti en að efna til kosninga
vegna þeirra erfiðleika sem
hún hefur átt við að glíma,
þar sem hún hefur ekki haft
þingmeirihluta eftir klofning-
inn í Kongressflokknum.
Margar mikilsverðar ákvarð-
anir háfa verið lagðar á hill-
una og þau tröllauknu vanda
mál, sem bíða úrlausnar hafa
sífellt orðið torleystari.
• ALMENN LOFORÐ
1 kosningabaráttunni hefur
frú Gandhi lagt hvað mesta
áherzlu á að hún beri Tiag
hins venjulega manns fyrir
brjósti. Hún hefur veitzt
harkalega gegn Gamla Kong
ressflokknum, Swatranta-
flokknum og Jan Sangh, sem
hafa myndað með sér banda-
lag, og sagt þá berjast fyrir
hagsmunum auðjöfra og furst
anna. Hún hefur sagt í kosn
ingaræðum að meginmarkmið
Nýja Kongressflokksins sé
að binda enda á efnahagslegt,
þjóðfélagslegt og pólitískt arð
rán með því að breikka
grundvöll efnahagslífsins þar
til fullnægt verði öllum þörf-
um allra Indverja og Ind-
land verði raunverulega
frjálst. Árásir hennar á
Gamla Kongressflokkinn, sem
hún kallar „syndikatið", virð
ast hafa verið vinsælar.
„Syndikatið eru fáeinir öld-
ungar, sem vilja engu
breyta,“ segir hún. Hún hefur
einkum beint máli sínu til
kvenfólksins og unga fólks-
ins, láglaunafólks og óæðri
stétta, ekki sizt hinna ósnert-
anlegu.
Yfirlýsingar frú Gandhi
hafa annars verið svo almenn
eðlis, að ekki er ljóst hvernig
hún muni reyna að leysa þau
vandamál Indlands. Hún hef-
ur forðazt áþreifanlegar til-
lögur til þess að tryggja sér
sem víðtækastan stuðning, en
þó tekizt að sannfæra fólk um
að hún fyiigi róttækri stefnu.
Andstæðingar frú Gandhi
hafa heldur ekki markað
skýra stefnu i kosningabar-
áttunni. Hægrimenn hafa bor-
Framhald á bls. 18.
^%%%%%%%%%%%%%%%%%%%4\4t%%%%4t%%%%to%%%®
Á gagnvegum
Morarji Desai, foringi Gamla
KongressflokUsins.
endur taki við mútum frá
einum frambjóðanda og kjósi
siðan annan. Kosningarnar
eru leynilegar svo að engin
leið er að komast að hinu
sanna, og nokkrir frambjóð-
endur hafa sagt við kjósend-
ur: „Takið við öllum mútum,
sem ykkur eru boðnar, en
kjósið mig.“
Á fráfarandi þingi skiptust
þingsæti milli flokkanna sem
hér segir:
• Nýi Kongressflokkur-
inn, flokkur frú Indíru
Gandhi forsætisráðherra, 228
þingsæti.
• Gamli Kongressflokkur-
M. R. Masani, foringi
Swatranta-flokksins.
• Kommúnistaflokkurinn,
Moskvusinnar, 24.
• Maosinnar, 19.
% Praja-sósíallistar, 15.
• Samtök óháðra, 25.
• BKD, flokkur Hindú-
fylkjanna, 10.
• Aðrir, 25.
FÆR HCN
MEIRIHLUTA?
Frú Gandhi forsætisráð-
herra keppir að því í þessum
kosningum að vinna hreinan
meirihluta á þingi. Til þess
þarf hún að fá 261 þingsæti
og hún verður því að bæta
við sig 33 þingsætum. Engar
skoðanakannanir hafa verið
EFTIR
SVERRI HERMANNSSON.
ÞAÐ er kannSki að bera í bakkafullan
lækinn að orðfæra Laxármál og vara-
samt. Höfundur þessa grednaxikorns fær
þó ekki orða bundizt vegna greinar
Bjartmars Guðmundssonar, alþingia-
manns, sem birtist í Morguntolaðinu
hinn 27. febrúar 3l. og ber af öðru sem
rætt hefir verið og ritað um þau mál.
Einnegin af því sem hér er ekki um
einkamál Þimgeyinga og Eyfirðinga að
teflla, heldur mál sem okfaur hinum
kemur náfavæm'l'ega við. Og til viðbótar,
að margur er í þessu brumi sjódauður
á land dreginn og er þessum sem þetta
litla skriif saman setur ekki vandara um
en hinum. Eru þar í bland Sjöundár-
menn og Sumarhúsa, og þykir að vísu
ýmsum nóg troðið, einis og Jóni Hregg-
viðssyni undir hangamum forðum.
Tvær eru ástæður þess aðaltega að
landsmönnum öfflium koma þessi mál
beinlíniis við, og eru í hvorutveggja
mikiil lærdómur: 1 fyrra lagi vegna
þess, að Laxárbændur haifa með áræði
sínu komið í veg fyrir að reilfanistokks-
menn hagi sér í framtíðinná að geðþótta
sínum, og í síðara lagi vegna þess, að
aðrir, sem kunrna að komast í tæri við
slíkt, vita að ekki á að haga málafylgju
til þrautar á borð við þá bændur, og
er í þessu engin þversögn, svo sem
greinillega má sjá í skrifum Bjartmars
á Sandi.
Eitt þykir þó utangarðsmönnum
verst og það er ef heilir landsfjórðumgar
að kallla hætta að gæta sóma síns. Auð-
véldar er að fyrirgefa mönnum raf-
magns og reiknistöklks en örðugt Þing-
eyingum. Það er brýn nauðsyn, að báð-
ir aðilar í máli þessu geri sér þess fulla
grein, að við borð lilggur að þeir glati
virðingu sinni í augum okkar hinna.
Sem betur fler er máluii* ekki enn svo
komið, og sýnir það út af fyrir sig lang-
lundargeð. Það fler ekki milii mála, að
nú stendur upp á Laxárbændur eftir því
sem segir í grein Bjartmars á Sandi og
allir sannigjamir menn sjá í hendi sér
að trúa má.
Upplýst hefir verið að í boði kunni
að vera orka till vihkjunar á Auistur-
landi meiri og hagkvæmari en dæmi
eru tll um amnars staðar í landinu.
Rannsóknir eru hafnar fyrir nokkru og
standa vonir till að rætiist spádómar
manna í þessu efni. Deilan uim virfajuin
Laítár hefir fært mönnum heim sann-
inn uim að eklki má fara rasandi að
slikum framkvæmdum. Til þess eru
vitin að varast þau. Á hirun bóginn skal
því máli fylgt flram af fudlu afli og ti'l
þess keypt fjármagn af öðrum löndum
ef þarf, en öllurn aðilum frá öndverðu
á það ben't að vera við því búnir og
beðnir um að draga lærdóma af vinmu-
brögðunum við Laxá, í trauisti þess, að
nú bregði til hims betra um sættir.
Ef hið nýja framlag Bjartmars Guð-
mundssonar verður ekki til þess að
menn gangi að sáttaborði, þá eigast
þeir einir við í þrætumáli þessu að
hvorfai viit né sanngirni fá hjálpað.