Morgunblaðið - 24.07.1974, Blaðsíða 17

MORGUNBLAÐIÐ, MIÐVIKUDAGUR 24. JULÍ 1974
17
Þotur til að elta kafbáta, sem eru f framleiðslu fyrir
flotann. Þessi heitir Viking S-3A:
Orion-flugvélinni er ætlað að fylgjast með herskipum
andstæðinganna og ráðast á þau, ef þörf krefur.
— Kafbátavarnir
Framhald af bls. 15
deildarhrings. Thomas H.
Moorer flotaforingi, forseti her-
ráðsins, hefur tiikynnt þing-
mönnum, að nú sé verið að
smíða og reyna kafbátaeld-
flaugar, sem hægt sé að beita
gegn skipum og dragi 2.000 míl-
ur.
Kafbátar geta nú án nokkurr-
ar hættu kafað niður á mörg
þúsund feta dýpi, en gátu áður
aðeins kafað nokkur hundruð
metra. Á sama tíma hefur
neðansjávarhraði þeirra aukizt
úr um það bil 14 mílum á
klukkustund í 35 mílur. Þetta
tvennt gerir það að verkum, að
erfiðara er að finna kafbátana
og ráðast gegn þeim.
Á árum síðari heimsstyrjald-
arinnar þótti það löng ferð kaf-
báts, sem stóð f meira en tvo
mánuði, og meirihlutinn af
þeim tíma fór í ofansjávarsigl-
ingu til og frá hernaðarsvæð-
inu. Nú geta kjarnorkuknúnir
kafbátar siglt endalaust og þeir
geta verið í kafi í þrjá mánuði
eða meira og þurfa ekki að
koma upp á yfirborðið fyrr en
þeir koma til hafnar.
Þrátt fyrir hinar miklu áætl-
anir um kafbátavarnir hafa for-
ráðamenn flotans áhyggjur af
því, að þær séu of smáar og
komi of seint.
Síðan sfðari heimsstyrjöld-
inni lauk hefur uppbygging
bandarfska flotans verið miðuð
við það að efla völd þjóðarinnar
erlendis. Mest áherzla hefur
verið lögð á smfði flugvéla-
móðurskipa og annarra þeirra
skipa, sem geti barizt gegn
óvininum í heimalandi hans
sjálfs og sökkt skipum, sem
sigla um yfirborð sjávar. Á síð-
ustu 12 til 15 árum hefur
sovézki flotinn hins vegar ógn-
að þessum styrk æ meir.
Elmo R. Zumvalt flotaforingi,
sem nú lætur af störfum sem
æðsti yfirmaður bandarfska
flotans, sagði við blaðamann
U.S. News and World report, að
S.G. Gorshkov yfirmaður
sovézka flotans „hefði unnið
frábært starf við uppbyggingu
flota Sovétríkjanna". Hann
bætti við: „Hann byrjaði sem
næst á brotajárni, en gerði sér
grein fyrir því, að fyrir okkur
sem eyríki væri lífsnauðsynlegt
að halda samgönguleiðum á sjó
opnum, sem er miklu erfiðara
en að loka þeim. Hann tók því
þá viturlegu ákvörðun að byrja
á því að byggja upp mikinn
kafbátaflota.
Þegar því var lokið hóf hann
uppbyggingu mikils flota ný-
tízku herskipa og bjó þau eld-
flaugum til þess að gera okkur
enn erfiðara að verja sam-
gönguleiðirnar.“
Mikilvægi íslands
Einn sérfræðingur sagði, að
ef Bandaríkjamenn yrðu reknir
frá herstöðvum sínum á ísiandi
eins og íslendingar hóta oft
gætu þeir ekki haldið sam-
gönguleiðunum á Atlantshafi
opnum á styrjaldartímum.
Sovétrfkin ná yfir mikið land-
flæmi, allt frá Vestur-Þýzka-
landi til Kamchatkaskaga, og
eru því ekki eins háð innflutn-
ingi hráefna til iðnaðar og
Bandaríkin; sá innflutningur
fer að mestu sjóleiðina. Sovét-
ríkin þurfa því ekki að óttast
jafn mikið kafbáta, sem læðast
um heimshöfin.
Zumvalt flotaforingi var að
þvi spurður, hvernig Bandarík-
in gætu bezt mætt hættunni,
sem þeim stafaði af sovézka
flotanum. Hann svaraði: „Ég
get ekki séð fram á neinar stór-
breytingar eða nýjar uppfinn-
ingar á sviði þeirrar tækni, sem
notuð til þess að finna eða eyði-
leggja kafbáta.
Þess vegna er ennþá bezt að
nota sem sterkust vopn. Með
því á ég við, að við verðum að
nota öll beztu árásarvopn, sem
við eigum völ á, skip, káfbáta
og flugvélar."
Zumvaltkenningin
Zumvalt flotaforingi telur
einu raunhæfu lausnina vera í
því fólgna að notast við allar
tegundir skipa, það er að segja
mikinn fjölda smáskipa, sterk-
byggð og sparneytin skip, sem
notuð yrðu 1 samvinnu við vel
búin og dýr flugvélamóðurskip,
flugvélar, þyrlur, tundurspilla
og beitiskip. Núverandi áætlan-
ir flotans eru byggðar á þessu
mati.
Sérfræðingar leggja áherzlu
á, að mikið sé í húfi. Þeir telja,
að kafbátavarnir munu verða
vaxandi vandamál 1 framtíð-
inni.
Einn sérfræðingur hafði
þetta að segja:
„Bandaríkin og Sovétríkin
ráða yfir nægilega öflugum
kjarnorkuvopnum til þess að
eyðileggja hvort annað sem
iðnaðarþjóðfélag. Styrjöldf Evr
ópu hefur alltaf í förmeð sér
hættuna á ægilegri eyðilegg-
ingu. En þriðji möguleikinn er
fyrir hendi: styrjöld á sjó, sem
ætti sér stað langt frá öllum
byggðum bólum. Markmið
Sovétmanna yrði þá að koma
okkur á kné með því að ná
yfirráðum á aðdráttarleiðum
okkar. Ef við getum ekki varið
þessar leiðir munum við verða
kyrktir. Svo einfalt er það.“
(Þýð: J.Þ.Þ.).
— Gestir á
þjóðhátíð
Framhald af bls. 11
sjálfstæði. Þær brugðust þó fljótlega,
enda gekk þar á ýmsu eins og menn
eflaust muna og Nkrumah gerðist æ
heilagri og fostækisfyllri með hverju
árinu Þegar samningur O'Briens við
háskólánn var útrunninn 1965 hafði
hann fengið nóg af Nkrumah.
Þó var eftir honum haft, að Nkrumah
væri heldur geðþekkur af einræðis-
herra að vera, a.m.k. hefðu hendur
hans verið lítt blóðugar.
Frá Ghana fluttist O'Brien til Banda-
ríkjanna, þar sem hann varð prófessor í
húmaniskum fræðum við New York
háskóla. Þar hélt hann áfram að skrifa
um Sameinuðu þjóðirnar, helzt bækur
hans um það efni fyrir utan Katanga
eru Conflicting Concepts of the United
Nations (1964) The United Nations:
Sacred Drama (1967), og leikritið
Murderous Angels (1968). Jafnframt
hélt hann áfram í ræðu og riti að mæla
gegn hvers konar ofríki þjóða í annarra
garð, leyndu og Ijósu, svo og gegn
blekkingum og lygum í samfélagi
manna. Þótti mörgum nóg um og oft
var hann sakaður um einhæfni í skrif-
um sínum, sagður beina spjótum sín-
um nær eingöngu að Vesturveldunum,
en láta sig engu skipta ásælni og
blekkingar kommúnista. Slíkri gagn-
rýni svaraði hann svo til, að sér væru
lygar, blekkingar og ofríkistilhneiging-
ar jafn ógeðfelldar hvar sem þær
sýndu sig, en svo margir mætir menn
hefðu skrifað um ávirðingar kommún-
istaríkjanna, að hann hefði þar engu
við að bæta. Hann taldi hlutverk sitt
vera að opna augu Vesturlandabúa
fyrir eigin vandamálum í von um, að
þeir réðust til atlögu gegn þeim vest-
i rænu lýðræði og vestrænni menningu
I til blessunar.
Meðan O'Brien var í Bandaríkjunum
tók hann m.a þátt ? mótmælagöngu
gegn Vietnamstyrjöldinni árið 1967
og lenti þá svo rækilega í höndum
lögreglunnar i New York, að gera varð
að sárum hans í sjúkrahúsi á eftir.
Fjórum árum siðar fékk hann ámóta
meðferð í Londonderry á N-írlandi,
þegar hann neitaði að klappa fyrir
öfgafullum ræðumanni á fundi mót-
mælenda þar í borg, sem hann var
viðstaddur. Þá var hann fluttur til Ir-
lands og byrjaður að taka þátt i stjórn-
málum þar aMullum krafti. Hann fór i
framboð fyrir Verkamannaflokkinn
írska í kosningunum 1 969 í kjördæmi,
þar sem ibúar voru að mestu verka-
menn og sjómenn, og vann þar sigur
— og hann átti stóran þátt í því að
koma á samsteypustjórn Verkamanna-
flokksins og Fine Gael, sem nú situr að
völdum á írlandi
— mbj.
Lögfræði- og
fasteignastofa
Hef opnað lögfræði og fasteignastofu að Ránar-
götu 9,1. hæð, Reykjavík, sími 27 765.
HHmar Ingimundarson, hrl.
Hafnarfjörður
Til sölu 5 herb. timburhús í ágætu ástandi á
rólegum stað við Miðbæinn. Húsið hefur verið
endurbyggt. Á aðalhæðinni eru tvær stórar
stofur, borðstofa, eldhús og bað. í rishæð tvö
svefnherb. Geymslupláss í kjallara. Ræktuð lóð.
Árni Gunn/augsson hrl., Austurgötu 10,
Ha fnarfirði, sími 50764.
Það er leikur einn að
slá grasflötinn með Nórlett
4
Nú fyrirliggjandi margargerðir %
á hagstæðum verðunv.
Lágmúla 5, sími 81 555, Reykj