Morgunblaðið - 22.07.1981, Blaðsíða 15

MORGUNBLAÐIÐ, MIÐVIKUDAGUR 22. JÚLÍ 1981
15
Ihlutim í Póllandi
ennþá möguleiki
PÓLSKA flokksþinsnð nægir ef til vill ekki til að sannfæra sovézku
stjórnina um að íausn verði fundin i Póllandi þrátt fyrir
samstöðuna á þinginu og yfirlýsingar þess um tryggð við
austurblokkina að sögn fréttaritara í Moskvu.
Kremlverjar óttast enn að
áfram verði grafið undan sósíal-
isma í Póllandi og öryggi Sovétr-
íkjanna verði ógnað sem fyrr ef
pólsk yfirvöld vinda ekki bráðan
bug að því að afstýra áframhald-
andi ókyrrð meðal verkamanna,
leysa vaxandi efnahagsvanda
landsins og binda endi á matvæl-
askortinn að sögn sovézkra og
erlendra diplómata.
Sovézkur embættismaður
sagði í einkaviðtali að ef pólsk
yfirvöld létu ekki til skarar
skríða mundi ástandið í landinu
líkiega halda áfram að versna og
sovézk hernaðaríhlutun kynni að
verða nærtækur möguleiki sem
fyrr. Á hinn bóginn gætu ráð-
stafanir þær, sem pólskir leið-
togar kynnu að neyðast til að
gera til að bæta efnahagsástand-
ið, m. a. 100% hækkun matvöru-
verðs og binding kaupgjalds,
valdið svo mikilli ólgu að
Kremlverjar mundu grípa til
íhlutunar.
Bara byrjunin?
Því má vera að „taflið sé núna
fyrst að hefjast" eins og vest-
rænn stjórnarerindreki sagði um
helgina. En í svipinn virðast
Kremlverjar láta sér lynda að
styðja við bakið á Stanislaw
Kania flokksleiðtoga og öðrum
helztu ráðamönnum.
Rússar hafa lítið sem ekkert
sagt opinberlega um breyt-
ingarnar í Póllandi og það þykir
bera vott um ugg manna í Kreml
út af þeim. Vestrænir fulltrúar
telja að sovézk blöð hafi reynt að
forðast að láta líta út fyrir í
skrifum sínum um þingið að
ástandið í Póllandi væri stjórn-
laust — gagnstætt því sem þau
hafa áður gert.
Sovézka sjónvarpið lagði á það
áherzlu að Kania hefði lýst því
yfir að Pólverjar mundu standa
við skuldbindingar sínar gagn-
vart Varsjárbandalaginu og vera
tryggir vinir Sovétríkjanna sem
fyrr. Það minnsta sem Rússar
munu reyna að gera er að sjá til
þess að Kania standi við þetta
heit.
Moskvu-stjórnin hefur sér-
staklega áhyggjur út af vaxandi
matvælaskorti í Póllandi og
horfum á áframhaldandi verk-
föllum. Rússi nokkur sagði ný-
lega og vitnaði í gamalt spak-
mæli: „Byltingar er ekki hægt að
gera á fastandi maga.“ Rússar
munu líklega óttast að „gagn-
bylting“ í Póllandi muni breiðast
út ef almenningur fær ekki nóg
að borða.
Fulltrúar Rússa á þingi pólska
kommúnistaflokksins, Viktor
Grishin (í miðju) og Konstantin
Rusakow, ræða við pólska
kommúnistaleiðtogann Stanis-
law Kania.
ógnun við jafnvægi
Að mati Rússa eru nýboðaðar
vinnustöðvanir hafnarverka-
manna og starfsmanna ríkis-
flugfélagsins meiriháttar ógnun
við jafnvægi í Póllandi. Staða
ríkisflugfélagsins er hálfhernað-
arleg eins og í öðrum löndum
Austur-Evrópu og Rússar munu
fylgjast gaumgæfilega með við-
brögðum pólsku stjórnarinnar
við vinnustöðvun starfsmanna
félagsins.
Frekari vinnustöðvanir eða ný
ofbeldisverk gætu orðið átyllan
sem Rússar mundu nota til
íhlutunar ef pólsk yfirvöld gera
ekki skeleggar ráðstafanir til að
ná tökum á ástandinu — og
vestrænir stjórnarerindrekar
segja að möguleikinn á íhlutun
hafi ekki verið útilokaður.
Sovézkir og vestrænir sér-
fræðingar í Moskvu segja að
uggvænlegt ástand í alþjóðamál-
um gæti einnig stuðlað að sov-
ézkri íhlutun. Rússar eru taldir
óttast að tillaga Bandaríkja-
manna um að herlið þeirra í
Vestur-Þýzkalandi verði flutt
nær landamærum Austur-
Þýzkalands ógni hernaðarjafn-
vægi á þessum slóðum.
Sovézk blöð hafa jafnframt
hamrað á því að Ronald Reagan
forseti hafi ekki í eitt einasta
skipti tekið jákvæða afstöðu til
Rússa síðan hann tók við völdun-
um fyrir hálfu ári. Sovézkur
embættismaður sagði í þessari
viku að samskipti Bandaríkj-
anna og Sovétríkjanna væru í
sjálfheldu. „Við höfum engu að
tapa með íhlutun," sagði hann.
Um viðskiptatjón af völdum
íhlutunar sagði hann: „stjórn-
mál eru stjórnmál og viðskipti
eru viðskipti" — og vildi lítið
gera úr möguleikum á árangurs-
ríku viðskiptabanni.
Traust
kjósenda
á Reagan
minnkar
New York, 20. júlí. AP.
RONALD Reagan Bandarikjafor-
seti hefur nú setið að völdum i
sex mánuði, og hefur trú banda-
rísks almennings á efnahags-
stjórn hans minnkað, miðað við
skoðanakönnun AP- og
NBC-sjónvarpsstöðvanna.
Hins vegar njóta þau áform
forsetans að lækka tekjuskatta
um 25 af hundraði á næstu
þremur árum mikils fylgis.
Vinsældir forsetans hafa dvínað
frá því í samskonar skoðanakönn-
un í maí, er 62% lýstu sig ánægð
með frammistöðu forsetans, en
55% aðspurðra lýstu sig ánægða
með frammistöðu forsetans nú.
Skoðanakönnunin fór þannig
fram, að 1599 fullorðnir víðs vegar
um Bandaríkin voru spurðir í
þaula gegnum síma.
ERLENT,
Skotinn fyr-
ir njósnir
Pekinjj, 21. júlf. AP.
KÍNVERSKUR bóndi frá
Mansúriu var skotinn til bana
fyrir njósnir í þagu Sovétríkj-
anna i Kina fyrr i þessum
mánuði. Maðurinn var 25 ára
gamall. Fjöldafundur á
heimaslóðum hans dæmdi
hann til dauða og hæstiréttur
Kína samþykkti dóminn.
Heilongjiang-dagblaðið
sagði, að Wen Zhi Qian hefði
verið óánægður með stjórn-
málaþróunina í Kína og brotist
inn í vopnabirgðageymslu 16.
janúar sl. og stolið þaðan
skammbyssu og öðrum vopn-
um. Hann fór síðan yfir landa-
mærin til Sovétríkjanna og
upplýsti Sovétmenn um stjórn-
mál, hermál og efnahagsmál í
Kína. Blaðið sagði, að hann
hefði gefið loforð um að vera
trúr Sovétmönnum skriflega
með blóði sínu og tekið við
fyrirmælum KGB-leyniþjón-
ustunnar. 16. maí kom hann
aftur til Kína, en þar var hann
fljótt handsamaður og dæmdur
af fjöldanum.
Sökudólgar í Kína, sem fá
dauðadóm, eru skotnir einni
kúlu í hnakkann. Múgur mikill
var saman kominn, þegar Wen
var líflátinn. Hann var sagður
fylgismaður fjórmenningaklík-
unnar. Síðast var maður
dæmdur fyrir njósnir í þágu
Sovétríkjanna í Kína í júlí
1980.
Mótmæla hvalveið-
um í Kyrrahafi
Vancouver. 21. júlí. AP.
SKIPIÐ Sea Shepherd II mun láta úr Vancouver-höfn á hvalveiðimið í
Beringshafi innan skamms í þeim tilgangi einum að tefja fyrir og
hafa auga með hvalveiðum Sovétmanna í hafinu. Shepherd-hvala-
verndunarsamtökin reka skipið, en Starlet Watson, kona skipstjór-
ans. sagði í dag, að meiningin væri að beina athygli alheimsins að
sovéska hvalveiðibátnum Zevendy. sem er við veiðar undan suðvest-
urströnd Alaska.
Sendinefnd Sovétríkjanna situr
nú fund alþjóða hvalveiðiráðsins í
Brighton. Watson sagði, að þeir
væru óánægðir með þá ákvörðun
samtakanna að vekja athygli á
miklum hvalaveiðum þeirra. „Þeir
munu líklega veiða mun meira en
þeim er ætlað," sagði hún.
Sea Shepherd II liggur nú í
höfn, á meðan safnað er peningum
fyrir rekstri skipsins. Það mun
taka átta daga fyrir það að
komast á miðin. Skipverjarnir eru
25 og koma frá fimm löndum.
Dæmdur í 5 ára útlegð
Moskvu, 21. júll. AP.
FELIX Serebrov, sem er aðlli
að samtökum sovéskra andófs-
manna, sem hafa fylgst með
geðlækningum i Sovétríkjunum
og gagnrýnt þær, var dæmdur i
fjögurra ára fangabúðavist i
dag og gerður útlægur innan
Sovétrikjanna i fimm ár. Fjórir
aðrir aðilar að samtökunum
hafa verið dæmdir fyrir undir-
roður gegn stjórninni á undan-
förnum mánuðum.
P-2-hneykslið á Ítalíu:
Leynifélagið frímúr-
urum óviðkomandi
í frétt frá Associated Press, er
nýlega birtist i hinu virta blaði,
Suddeutsche Zeitung i MUnchen
segir, ^að rikissaksóknarinn hafi
gefið . út ákæru á hendur 22
félökúm hinnar svokölluðu fri-
múrarastúku „Propaganda Due“
(P2) fyrir pólitiskt samsæri,
njósnir, þátttöku i ólöglegum
félagsskap og blekkingar. Á með-
al hinna ákærðu sé yíirmaður P2,
Licio Gelli, sem talinn sé hafa
flúið til Paraguay eða Úruguay
og nokkrir fleiri þekktir menn.
Vara-ríkissaksóknarinn, Dom-
enico Sica, hafi upplýst að hinir
grunuðu væru meðal annars sak-
aðir um þær blekkingar að hafa
talið nýjum félögum trú um að P2
væri frimúrarastúka, enda þótt í
raun hafi verið um ólöglegan
félagsskap að ræða. Félaginu hafi
árið 1976 verið vikið úr ítölsku
stórstúkunni og þessvegna verið
frímúrarareglunni óviðkomandi
með öllu. Hin svokallaða stúka er
sökuð um margvísleg afbrot, allt
frá skattsvikum og mútum upp í
samsæri gegn ríkinu. Það var
birting á félagaskrá hennar, með
nöfnum framámanna í stjórnmál-
um, hermálum og atvinnulífi, sem
leiddi til falls ríkisstjórnar Arn-
aldos Forlanis.
WIKA
Á Þrýstimælar
Allar stæröir og gerðir
JmlLL
SðyirlljQiuiDyir
cJ(?))(n)©©@(ni <§t
Vesturgötu 16, sími 13280
Lestunar- áætlun
Skip Sambandsins
munu ferma til íslands
á næstunni sem hér
segir:
ROTTERDAM:
Arnarfell . 29/7
Arnarfell . 12/8
Arnarfell . 26/8
Arnarfell . 9/9
ANTWERPEN:
Arnarfell . 30/7
Arnarfell . 13/8
Arnarfell . 27/8
Arnarfell . 10/9
GOOLE:
Arnarfell . 28/7
Arnarfell . 10/8
Arnarfell . 24/8
Arnarfell . 7/9
LARVÍK:
Helgafell . 30/7
Helgafell . 10/8
Helgafell . 24/8
Helgafell . 7/9
GAUTABORG:
Helgafell . 29/7
Helgafell . 11/8
Helgafell . 25/8
Helgafell . 8/9
KAUPMANNAHÖFN:
Helgafell . 28/7
Helgafell .. 12/8
Helgafell . 26/8
Helgafell .. 9/9
SVENDBORG:
Helgafell . 27/7
Dísarfell ca . 7/8
Helgafell . 13/8
Helgafell . 27/8
Helgafell . 10/9
HELSINKI: •
Dísarfell .. 30/7
Dísarfell .. 21/8
GLOUCESTER, MASS:
Jökulfell .. 1/8
Skaftafell ca .. 20/9
HALIFAX, KANADA:
Jökulfell .. 3/8
Skaftafell ca .. 22/9
f SKIPADEILD
SAMBANDSINS
Sambandshúsinu
Pósth. 180 121 Reykjavík
| Simi 28200 Telex 2101