Morgunblaðið - 10.08.1986, Blaðsíða 19

MORGUNBLAÐIÐ, SUNNUDAGUR 10. ÁGÚST 1986
B 19
ið langa og blóðuga sögu að baki.
Og þessi saga lá ekki í þagnar-
gildi, síður en svo, við hana var
lögð alúð og bömin dmkku hana í
sig með móðurmjólkinni.
Þjáningar þjóðarinnar voru orðn-
ar miklar, erlendir herir höfðu farið
ránshendi um landið, myrðandi böm
og gamalmenni, og eitt sinn hafði
þjóðin verið dæmd í útlegð í Babyl-
óníu.
En sagan geymdi ekki eintómar
frásagnir af hörmungum og niður-
lægingu þjóðarinnar, hún sýndi
einnig hvemig gyðingar höfðu með
þrautseigju og þjáningum frelsað
sig undan oki Selevkítakonunga.
Þessi staðreynd gerði þá bjargfasta
í trú sinni á Jahve, hinn eina guð
sem ávallt kom þjóð sinni til hjálpar
þegar hún var í nauðum stödd.
Gyðingar vom hin útvalda þjóð
guðs og hann reyndi þjóð sína með
því að leggja á hana margvíslegt
mótlæti, - „því Drottinn agar þann,
sem hann elskar, og lætur þann son
kenna til, sem hann hefur mætur
á.“ (Orðskv. 3.12.)
Vegna þessa alls kviknaði sú
skoðun meðal margra gyðinga að
ísrael væri í raun guðstjómarríki
og Jahve hinn raunvemlegi konung-
ur en æðsti presturinn staðgengill
hans á jörðu.
Þessi trú varð fyrir skakkafalli
þegar Heródes, skömmu fyrir and-
lát sitt, lét byggja stórt líkneski af
gylltum emi við aðalinngang must-
erisins mikla í Jerúsalem, sem hann
sjálfur hafði reist þjóðinni. Sjálfsagt
hefur Heródes viljað þóknast herr-
um sínum í Róm með þessu
framtaki en í Jerúsalem urðu gyð-
ingaprestamir, rabbíamir, ekki
hrifnir og tveir þeirra skipuðu nem-
endum sinum að eyðileggja þetta
hjáguðalíkneski, sem stríddi gegn
hinu guðlega lögmáli Israels. Prest-
amir vom handteknir og færðir
fyrir Heródes. Þar fræddu þeir kon-
unginn (árið 40 fyrir Krist fékk
Antóníus, vinur Sesars, öldunga-
ráðið í Róm til að útnefna Heródes
konung yfír Palestínu) á því að þau
lög sem hann, dauðlegur maðurinn,
setti þegnum sínum væm næsta
litilmótleg í samanburði „við lögin
sem Móse færði okkur, skrifuð und-
ir leiðsögn og eftir beinum fyrir-
mælum guðs“. Prestamir vom báðir
brenndir.
En þegar Heródes var allur og
synir hans höfðu klúðrað land-
stjóminni og við blasti að Israel
yrði rómverskt skattland varð ljóst
að gyðingar yrðu, í kjölfar þessara
breytinga, í sömu stöðu og þegar
Selevkítar reyndu forðum þvinga
upp á þá gríska guðinum Seifi.
Var einn lærisveinn
Jesú Selóttr*
Það var auðvitað hábölvað að
greiða skatta en því voru landsmenn
vanir, en til þessa hÖfðu þeir farið
í vasa innlendra stjómvalda. En nú
áttu skattamir að renna til Rómar
og það var allt annar handleggur.
í augum þeirra, sem litu á Israel
sem ríki guðs, vom það drottinsvik
gagnvart algjafanum að gefa hluta
af framleiðslu þess ríki, sem var
hans, til keisara Rómar.
a Og það sem var kannski verra,
skatturinn átti að renna í fjárhirslur
ríkis, sem stjómað var af manni sem
taldi sig með guðum. Skatturinn
var því ekki aðeins viðurkenning
gyðinga á erlendri stjóm heldur var
hann einnig guðlast — gyðingar
gátu ekki játast undir stjóm dauð-
legs manns, sem kvaðst vera
guðlegrar ættar, ekki fremur en
þeir höfðu getað sætt sig við Seif
áður.
Og til að bæta gráu ofan á svart
var manntalið, sem Rómvetjar létu
gera svo koma mætti við réttlátri
skattheimtu, notað af óróaseggjum
og það sagt mundu leiða til algjörr-
ar þrælkunar þjóðarinnar.
Nú var komið að Selótum að láta
ljós sitt skína á nýjan leik. Þeir
æstu til uppreisnar gegn Rómverj-
um og hryðjuverk urðu daglegt
brauð.
Svo virðist sem í lærisveinahópi
Jesú hafí jafnvel leynst einn Selóti,
Símon Kananea, en svo er hann
kallaður í Markúsarguðspjalli (3.
19.). Kananea er gríska myndin á
hebreska orðinu Qanna’im, en það
var eitt af þeim nöfnum sem Selót-
ar gengu undir. Ekki er heldur
ósennilegt að Barrabas hafí verið
Selóti og einnig ræningjamir sem
krossfestir vom til sitt hvorrar
handar Jesú á Hauskúpustaðnum,
sem nefnist á hebresku Golgota.
„Sýkn er ég af blóði
þessa réttláta manns"
Framan af 1. öid eftir Krist ríktu
landstjórar yfír gyðingalandi, en
undir þá vom settir Qórðungsstjór-
ar. Frægastur þessara Iandstjóra
er eflaust Pontíus Pflatus, sem þvoði
hendur sínar af blóði Krists um leið
og hann sagði yfír blóðþyrstan
mannfjöldann,: „Sýkn er eg af blóði
þessa réttláta manns; þér verðið að
sjá fyrir því.“ (Matt. 29. 24-25.)
Biblían segir raunar að Pontíus
hafí reynt að skjóta sér undan þvi
að fella dauðadóm yfír Jesú. Hann
komst nefnilega á snoðir um að
sakbomingurinn var frá Galfleu, en
það var umdæmi Heródesar Antí-
pas, sonar Heródesar mikla kon-
ungs. Til hans sendi Pontíus
sakbominginn með þeim orðum að
hann fínndi enga sök hjá Jesú.
Þann dag, segir Biblían, urðu þeir
Pílatus og Heródes vinir.
En annar Heródes, sem hét að
eftimafni Agrippa í höfuðið á Róm-
verjanum Agrippa, en sá hafði verið
vinur afa hans, Heródesar mikla,
komst í vinfengi við keisarana
sjálfa. Þegar hann var bam að aldri
lét afí hans, Heródes mikli, drepa
tvo syni sína. Annar þeirra var fað-
ir Heródesar litla og var piltinum
þá komið í fóstur til keisarafjölskyl-
dunnar í Róm. Þar kynntist hann
þeim Kládíusi og Kalígúla, en þeir
áttu báðir eftir að verða keisarar
yfír Rómaveldi og naut Heródes
Agrippa góðs af því, svo segja má
að föðurmissirinn hafí í versta til-
viki verið lán í óláni fyrir hann.
Gyðingar eignast
nýjan konung
Arið 37 varð Kalígúla keisari og
skömmu síðar gerði hann Heródes,
drykkjubróður sinn, að landstjóra
yfír Gólanhæðum.
Tveimur ámm síðar ákvað keis-
arinn að reisa sér styttu í líki Seifs
í musterinu í Jerúsalem. Hann skip-
aði landstjóra sínum í Sýrlandi,
Petróníusi, að sjá um framkvæmd
verksins. Gráir fyrir jámum
þrömmuðu hermennimir af stað til
Jerúsalem en gyðingamir bmgðust
við á mjög óvenjulegan hátt. Hvar-
vetna sem hersveitimar fóm, fyrst
á Saronssléttunni og síðan í Galfleu,
Sjá næstu síðu.
Nú er hægt aö lesa í rúminu, hafa meö sér sjónvarp, útvarp, setja upp viftu fyrir
gaseldavélina o.fl. o.fl.
Fáanlegt í pakka sem inniheldur: Sólarsellu
Stjórnstöð
Rafgeymi
ÍSCJliíffiOjúJ
Inniljós 6 stk.
50 m rafleiðslur
tenglar og klær, tilbúiö til uppsetningar.
Getum einnig afgreitt pantanir eftir þörfum hvers og eins.
Aðstoð við uppsetningu.
Leitið nánari upplýsinga.
ÖÍjVfUa ©ISIASOIM & Cö.
SUNDABORG 22 104 REYKJAVÍK SÍMI 84800
SUMARBUSTAÐA
EIGENDUR
Sólarsellurnar til afgreiðslu nú þegar.
Pantanir óskast sóttar, örfáum enn óráðstafað.