Morgunblaðið - 23.06.1987, Blaðsíða 14

14
MORGUNBLAÐIÐ, ÞRIÐJUDAGUR 23.~JÚNÍ 1987
Eggleikhúsið í Brighton
-vakti mikla athygli,segir Árni Ibsen
EGGLEIKHÚ SIÐ er nýkomið
heim úr leikför á helstu lista-
hátið Englendinga, „The
Brighton Festival,“ þar sem
þetta minnsta leikhús íslend-
inga vakti mikla athygli og að
sögn Árna Ibsen, sem var með
í ferðinni, óskipta hrifningu
áhorfenda.
Viðar Eggertsson sýndi þar ein-
leik sinn fyrir einn áhorfanda,
Ekki ég... heldur..., yfir fimmtíu
sinnum og eru sýningar á því
verki þar með orðnar yfir 270
alls. Mun engin sýning á íslandi
hafa verið jafnoft flutt. Árni sagði
ennfremur að forráðamönnum
listahátíðarinnar hafi þótt mikill
fengur að þessari sérkennilegu
sýningu, því hún hefði vakið at-
hygli fjölmargra á hátíðinni sjálfri
og gerði fólk forvitið.
Leikhúsið hafði einnig fímm
sýningar á leikriti Áma Ibsens,
Skjaldbakan kemst þangað líka,
í leikstjóm höfundar. Þar var Við-
ar Eggertsson í hlutverki skálds-
ins og læknisins William Carlos
Williams. Leikritið var, á sínum
tíma, var sérstaklega samið handa
Viðari. Á sýningunum i Brighton
fór Ámi sjálfur með rödd Ezra
Pounds.
„Það fór mikil undirbúnings-
vinna fram hér heima áður en
þetta verk yrði sýnt á Brighton-
hátíðinni," sagði Árni, „einkum
vegna þess hve miklar kröfur en-
skir áhorfendur gera. Til dæmis
gerði Gerla nýja leikmynd fyrir
sýningamar og Ami Baldvinsson
þurfti þar af leiðandi að hanna
nýja lýsingu. Er skemmst frá að
segja að „Skjaldbakan" vakti
gífurlega hrifningu áhorfenda,
Viðar Eggertsson í hlutverki
William Carlos Williams í
„Skjaldbakan kemst þangað
líka,“ eftir Áma Ibsen
bæði verkið sjálft og sýningin í
heiid. Einkum þótti tíðindum sæta
tilfinningarík túlkun Viðars á að-
alhlutverkinu. Áhorfendur létu
gleði sína óspart í ljós að sýning-
um loknum, með bravóhrópum og
fyrir kom að þeir risu úr sætum
sínum til að þakka fyrir sig. Sýn-
ingar Eggleikhússins á Skjald-
bökunni, á erlendri grund, em þar
með orðnar 19 talsins, eða jafn-
margar og sýningamar hér heima
árið 1984“ sagði Ami ennfremur.
Morgunblaðinu hafa borist leik-
dómur eftir Hariy Eyres í „The
Time“ um þessi tvö leikrit. Þar
segir, „Það var mikil hugdirfska
í Viðari Eggertssyni og Eggleik-
húsinu hans að sýna leikrit sem
byggir jafnmikið á þögninni og
raun ber vitni í þessu leikhúsi
(Pavilion Theatre), sem er líkara
hlöðu og tengist fremur glensi og
gríni en íslensku tilraunaleikhúsi.
Eftir fyrirboðann sem felst í
símhringinunni í byijun heyrast
fyrstu orðin úr munni Viðars Eg-
gertssonar í hlutverki William
Carlos Williams og þau eru: „Það
er í þögninni sem það er.“ Reynd-
ar var það í hurðaskellum, fóta-
taki í stigum og mjög greinilegum
orðaskiptum á bamum.
Skjaldbakan kemst þangað líka
er samræða tveggja amerískra
skálda um skáldskap, vinanna
William Carlos Williams og Ezra
Pound. Það kemur ef til vill á
óvart að það er Williams, sá sem
er minna þekktur, hið þolinmóða,
blíðlynda og læknandi skáld, sem
stendur uppi sem hetjan. HJann
er eina persónan sem birtist svið-
inu: Viðar Eggertsson, sem líkist
mjög Aldous Huxley á unga aldri,
tekst að miðla auðmýkt Williams
og eins konar innri uppljómun í
ómótstæðilegri leiktúlkun sem
vottaði um óvenjumikið tilfínn-
inganæmi.
Pound er einungis viðstaddur
sem lífleg og uppstökk rödd, (það
er rödd Áma Ibsens höfundar
leiksins — þeir eru ekkert skyld-
ir). Hann ýmist hæðir Williams
eða predikar yfir honum til að
reyna að fá hann til þess að yfir-
gefa lækningastofuna sína í New
jersey og koma til sín á Ítalíu, í
það sem honum finnst vera miðja
hins siðmenntaða heims. Vita-
skuld kemur svo í ljós að sú
nútímasiðmenning reynist vera
Fasismi Mússólínís. Hin há-
The Turtle Gets
There Too
Pavilion, Brighton
lt was brave of Vidar
Eggcrtsson and his Egg Thc-
atrc to put on a play so
concerncd with silcncc in this
barn-like venuc. morc asso-
ciatcd with bccr and skiitles
than lcclandic cxpcrimental
thcatre. Aftcr thc initial
prcmonitor>' ring of a lclc-
phonc. thc first words spokcn
by Eggertsson as William Car-
lós Williams arc “It comcs out
ofthc silcncc". In fact il camc
out of thc slamming of doors.
climbing of stairs and vcry
audible commcnts from bc-
hind the bar.
Tlic Turilc Gcls Thcrc Too
is a dialogue about poetry
conductcd by thctwo Amcrí-
can poets. and friends. Wil-
liam C'arlos Wilhamsand Ezra
Pound. Uncxpectedly, pcr-
haps. it is the lcss wcll known
Williams. thc patícnt, gcntle
physician-poct. who cmcrgcs
as thc hero. He is thc only
charactcr to appcar in person:
Eggcrtsson. looking rathcr like
thc young Aldous Huxlcy.
managcs to convey Williams's
humility and a sort of inner
radiancc in a magnetic pcrfor-
mance of rare sensitivity.
Pound is prescnt only as a
livcly. irritable voicc (spoken
by ihc play's author Arni
Ibscn — no rclation); he mocks
and lcctures by turn in his
attempt to make Williams
dcscrt his Ncw Jcrscy practice
and join him in Italy. at the
hcart of civilization as he sees
it. Of coursc, that modem
civilization turns out be
Mussolini’s Fascism. Pound’s
grandiloqucnt attcmpt to
conie to terms with the wholc
of Wcstcrn civilization leads
to propoganda broadcasts — in
fact hc turns into a radio
which cannot bc switchcd off.
Williams’s quict and pri-
vatc poeiic crcdo. that out of
trusting silcncc and loving
onc's ncighbour new pcrcep-
nons will spring. secms to win
hands down over Pound's
idca of thc poct’s public rolc.
Howcvcr. thc play’s most
ntoving momcnt occurs whcn
Pound. in jail, recovcrs his
singing voice in an cxtract
from the Pisan C'antos. At thc
cnd. whcn hc lapscs into a
silencc morc tragic than
Williams’s at thc bcginning. it
is difflcult to say who has won
thc argumcnt.
Harry Eyres
Umsögn Harry Eyres um Eggleikhúsið í „The Times“
stemmda tilraun Pounds til að ná
tökum á allri siðmenningu vestur-
landa leiðir til áróðursávarpa í
útvarpinu — hann breytist reynd-
ar í útvarpstæki sem ómögulegt
er að slökkva á.
Hin kyrrláta og persónulega
trúaijátning Williams um skáld-
skapinn, um að það að treysta
þögninni og elska náungann muni
gefa sýn, virðist sigra í málaþref-
inu við hugmyndir Pounds um
félagslegt hlutverk skáldsins.
Samt sem áður er áhrifamesta
andartak leiksins, þegar Pound
er kominn í fangelsi og finnur
söngröddina sína á ný í broti úr
Pisan Cantos. Þegar hann þagnar
að lokum er þögn hans tragískari
en kþögn Williams í upphafí og
þá verður erfítt að dæma um,
hvor hafi sigrað í rökræðunni."
Mynd sem tekin var við afhendingu tækisins. Fulltrúar gefenda,
yfirlæknir og hjúkrunarfræðingar á gjörgæsludeild ásamt stjórnar-
formanni og framkvæmdastjóra Borgarspítalans.
Borgarspítaliim fær
öndunarvél að gjöf
Minnisvarði afhjúp-
aður í Reykhólasveit
Um 100 manns voru viðstaddir athöfnina sem fór virðulega fram.
Lionsklúbburinn Freyr færði
Borgarspítalanum nýlega að
gjöf öndunarvél til notkunar á
gjörgæsludeild. Verðmæti gjaf-
arinnar er um 1.400.000 krónur.
í frétt frá Borgarspítalanum
segir að öndunarvélin sé af tegund-
inni Siemens Elema og af full-
komnustu gerð. Mikil þörf var
orðin á að fá nýja öndunarvél til
viðbótar þeim sem fyrir voru. Li-
onsklúbburinn Freyr hefur áður
afhent Borgarspítalanum gjafír.
Við afhendingu gjafarinnar lýsti
Þorbjörg Magnúsdóttir jrfírlæknir
á gjörgæsludeild eiginleikum önd-
unarvélarinnar. Páll Gíslason
formaður stjómar sjúkrastofnana
Reylqavíkurborgar þakkaði gef-
endum fyrir gjöfina.
í LESTRARSAL Háskólabóka-
safns stendur yfir sýning á 450
bókum sem flestar eru á sviði
læknavísindanna.
Blackwell útgáfan í Oxford hef-
ur síðan 1982 leyft Háskólabóka-
safni að velja endurgjaldslaust úr
þeim ritum sem forlagið gefur út.
Þessar gjafasendingar hófust í
Miðhúsum í Reykhólasveit.
Minnisvarði um hjónin Val-
gerði Bjarndadóttur og Svein
Sveinsson sem bjuggu á Gilla-
stöðum í Reykhólasveit árin
1892—1935 var afhjúpaður
sunnudaginn 14. júní.
Valgerður var fædd á Gillastöð-
um 3.6. 1859 og dó 10.9. 1965
og Sveinn var fæddur á Vaðli á
Barðaströnd 7.7. 1858 og dó 2.2.
1945. Minnisvarðanum um þau
hjón var valinn staður uppi á
hraundrang sem Gillir heitir og
kenndur er við landnámsmanninn
er nam land á Gillastöðum.
Þau hjón Valgerður og Sveinn
eignuðust 12 böm; einn drengur
dó í bemsku og annar drengur
rúmlega tvítugur, en önnur böm
þeirra hjóna náðu fullorðins aldri.
Nú eru 6 afkomendur þeirra á lífi.
Dóttursonur þeirra Sveins og
Valgerðar, Hjörtur Hjartarson,
stjómaði athöfninni og aðalræð-
una flutti Jens Guðmundsson
fyrrverandi skólastjóri á Reyk-
kjölfar heimsóknar forseta íslands
til Bretlands og síðan þá hafa safn-
inu borist um 2000 bækur. Þær
bækur sem nú eru til sýnis fjalla
flestar um læknisfræði, sjúkra-
þjálfun, hjúkrunarfræði og tann-
lækningar.
Sýningin í lestrarsalnum er opin
frá9-17 allavirka dagatil lO.júlí.
hólum. Hann sagði sögu hjónanna
og frá baráttu alþýðufólks á þeim
tímum, en á þeim grunni byggir
nútímafólk velmegun sína. Góður
rómur var gerður að ræðu Jens.
Þá tók Sveinn sonur Valgerðar
og Sveins til máls og afhenti hann
oddvita Reykhólahrepps, Guð-
mundi Ólafssyni á Grund, en þau
Valgerður og Sveinn em amma
og afí hans, krónur 52 þúsund.
Sveinn Sveinsson sagði meðal ann-
ars að þessi gjöf væri gefín í
minningu um foreldra hans og
óskaði hann eftir að fénu væri
varið til tijáræktar á Barmahlíð.
í ræðu sinni sagði Sveinn meðal
annars að það væru ekki margir
staðir á landinu þar sem skáldin
hafa ort jafn fallega um Barmahlíð
og hann fór með vísu eftir Jón
Thoroddsen frá Reykhólum sem
hann orti þegar hann var 13 vetra.
Brekkufríð er Barmahlíð
blómum viða sprottin,
fræðir lýði fyrr og síð,
fallega skapar drottinn.
Sveinn Sveinsson endaði ræðu
sína með því að fara með tvö erindi
úr aldamótakvæði Hannesar Haf-
stein, en það byijar svona:
„Sú kemur tíð, er sárin foldar gróa.“
Reykhólasveitungar vilja færa
afkomendum þeirra Valgerðar og
Sveins þakkir fyrir ræktarsemi og
Sveini Sveinssyni syni þeirra fyrir
höfðinglega gjöf til skógræktarinn-
ar.
Sveinn.
Bókasýning í Háskólabókasafni