Morgunblaðið - 02.08.1990, Blaðsíða 37

MORGUNBLAÐIÐ FIMMTUDAGUR 2. AGUST 1990
37
i
i
í
i
í
saman ættir okkar í sjötta lið, frá
Guðmundi ökónómusi. Jafnvel nú í
banalegu, nokkuð langri og
strangri, hélt hún enn furðulegum
skýrleik. Frú Hildur var vel máli
farin. Hún ólst upp við^ húslestra,
sálmasöng og lestur íslendinga-
sagna. Lestrarnám og barnafræðsla
var í heimahúsum, ásamt vinnu og
handíð. Fermingarundirbúningur
hjá foreldrum og presti. Fegurðin
á Búðum ól hana líka upp. Hildur
átti þau skáld í lestri og söng, sem
voru aldamótaskáldin.
Einkenni þeirra var að auðga
hvers manns hug að fegurð, og
uppbyggingu hugans og hjartans.
Þau kenndu hið „eilífa sanna um
Guð og mann, um lífsins og dauð-
ans djúpin“. Og næstu skáld héldu
uppbyggingarstarfinu áfram. Síðan
eftir seinni heimsstyijöld, fór stefn-
an að breytast. Öld ljótleikans rann
upp, eins og ungur listmálari komst
að orði, fyrir allmörgum árum. List-
in varð afskræming og er orðin að
skopleik í sumum tilfellum. Nú fóru
skáldin að skilja tómleikann eftir í
staðinn fyrir líf og uppbyggingu.
Löngu á undan síðustu heimsstyij-
öld skrifaði Guðmundur Kamban
leikritið Sendiherrann frá Júpiter.
Þar segir að hið hvíta mannkyn sé
að tortíma sjálfu sér. Við vísinda-
manninn segir sendiherrann: „Und-
ir vísindalega þjálfun lögðum við
tvennt annað, sem þér hér hafið
virt að vettugi, „hugarfarið" og
„hjartað“. Öðru, hugarfarinu, gefið
þér svo lítinn gaum, að þér látið
það gjörsamlega afskiptalaust.
Hinu, hjartanu, sýnið þér svo mikla
óvirðingu, að þér hafið háskóla-
deildir sem leggja beint á móti því.“
Spá skáldsins um styijöld og
tortímingu rættist fyrr en búist var
við. Þótt hvítt mannkyn sé enn til.
En eftir hina miklu styijöld, sem
lagði heilar borgir í Evrópu í rúst
kom afskræmingarstefna í listum
meir og meir. Og skáldin sögðu
ekki lengur: „Vér deyjum ef þú ert
ei ljós það og líf, sem að lyftir oss
duftinu frá.“ Heldur: Þeir dóu, vér
deyjum. Það versta sem gerst hefur
í seinni tíð á íslandi er sú stefna,
sem skáldin fá helst verðlaun fyrir,
þau hafa, andlega talað, tekið að
leiða skólpræsi í „uppsprettulindir
og niðandi vötn minnar tungu“
(TG). Það gerði Tómas Guðmunds-
son ekki. En skáld Rómveija aftur
á móti fóru þannig að á síðustu
tímum fyrir fall hins auðuga, vold-
uga Rómarríkis. Hvert er Islandi
stefnt?
Það var gamla íslenska uppeldið,
sem lagði áherslu á „hugafarið" og
„hjartað", þótt fyrr og síðar væri
hægt að benda á misjafnan árang-
ur. Það afsakar ekki hirðuleysið um
„hugarfar og hjarta". Oftast varð
árangurinn einhver, stundum tífald-
ur mnstaka tilfelli hundraðfaldur.
Ég rifja upp fyrir mér mynd Hild-
ar Vigfúsdóttur, hinnar vinföstu.
Hún kom mér svo fyrir sjónir. Hún
hafði yfir sér tiginmannlegan og
göfugan svip, var í meðallagi há,
vel vaxin, fríð og hafði mjúka and-
litsdrætti. Hún hafði djúp og blá
augu í ætt við dekkri bláma himins-
ins. Hún hafði fallegt enni, hárið
dökkjarpt, þétt _og þykkt, bylgjað
af eðli, fór ævinlega vel. Það
hvítnaði seint. Hildur virtist vera
Legsteinar
Framleiðum allar
stærðir og gerðir
af legsteinum.
Veitum fúslega
upplýsingar og
ráðgjöf um gerð
og val legsteina.
S.HELGASON HF
STEINSMIÐJA
SKEMMUVEGI48. SlMI 76677
af sterkari persónugerð með ívaf
af þunglyndi. Ég hef aldrei kynnst
gjörhugulli dýravini, heldur en
Hildi. Hún sagði einu sinni við mig,
næstum grátandi: „Hugsaðu þér
góða mín, að sjómaðurinn dró stóra
og þunga lúðu á önglinum og fær-
inu, lifandi upp alla bryggju, þetta
dýr, sem aldrei hafði komist í snert-
ingu við neitt, sem er hart við-
komu, alla tíð verið umlokið mjúkri
haföldu. Hvílíkt hugsunarleysi."
Svona athugasemd þykir mörgum
brosleg. En hér mun það vera, sem
M.J. kallar „þunglyndisins, skýru
og skörpu sjón“. Hildur var mikill
alvörumaður. En sá sem tekur
svona meðferð á fiskum og öðrum
dýrum nærri sér á líklegast svipuð-
um skilningi að mæta í þessum
heimi, eins og sendiherrann frá
Júpiter. Hildur fór um allt mjúkum
höndum. Hún hefði ævinlega hlust-
að á, hvað sjúkur maður segði um
líðan sína. Hún hafði samúð með
sjúku fólki og sorgbitnu. Sorgina
þekkti hún af eigin raun. Hún gift-
ist 5. maí 1917 og missti manninn
sinn í janúar 1918. Hún syrgði
hann heitt. Hún var ekkja í þrettán
ár. A þeim tíma tók hún kostgang-
ara. Svo ánægðir voru þeir með
allan viðurgjörning og þá alúð sem
hún sýndi þeim, að þau tóku sig
saman og gáfu henni veglega gjöf.
A þeim tíma voru slíkar gjafir, þótt
nokkrir legðu saman, mjög sjald-
gæfar. Flestir höfðu lítið kaup og
langan vinnudag.
Hildur giftist aftur 1931. Seinni
maður hennar var sænskur járn-
smiður, ísak Fakrison. Hann vann
um sumur á Drangsnesi í Stranda-
sýslu. Vorið 1935 fluttu þau alfarið
þangað. Það var Hildi, held ég,
nokkuð erfitt að flytja úr Reykjavík
norður á Drangsnes,_ sem var fá-
tæklegur staður þá. ísak var dug-
legur maður og byggði þeim snot-
urt hús undir klettahlíð á sléttri
grund. Þau kölluðu húsið Klettakot.
Þár var þó ekki í kot vísað. Húsið
var á einni hæð, þurfti ekki langan
stiga til að þvo rúður að utan, enda
ljómuðu þær fagurlega. Mikil fágun
og snyrtimennska auðkenndi húsið
inni og úti. Þar svaf heimilishundur-
inn í körfu á þykkum fiðurkodda,
hvítt ver á koddanum. Sérþvottur.
Það var ógieymanleg ánægja að
koma í boð að Klettakoti, þar sem
eirinn var skínandi fægður, veiting-
ar eftir því og allar móttökur yndis-
legar. Hildur átti margt handtak á
heimili sínu, sem nú væri kallað
umfram nauðsyn. Handtakið sem
byggir upp menningu þjóðai'. Hildur
drýgði tekjur heimilisins með því
að hafa hænsni og eina kú. Afburða
þrifnaður var bæði í hænsnakofa
og ijósi. Kýrin var dálítið keipótt
og fjarskalega matvönd og vissi
ekki að hún var sælust kúa á ís-
landi „og aldrei valið nema besta
fóður“. Eg hef aldrei séð jafn mjúk-
hærða og glansandi kú. Mikið hefui'
hún saknað sinnar húsmóður alla
daga, eftir að hjónin fluttu suður
til Hafnarfjarðar. Ég vona að þær
séu nú búnar að hittast glaðar.
Fædd 14. nóvember 1901
Dáin 15. júlí 1990
Komið er að kveðjustund þótt
löng hafi biðin virst. Elskuleg mág-
kona mín, sem ávallt reyndist mér
sem besta systir, hefur nú kvatt
sitt jarðneska líf og líkamsþrautir,
og gengið á vit verðskuldaðri og
betri vega. Alla ævi helgaði hún
umhyggju fyrir systkinum sínum
og tók að sér uppeldi þeirra er
móðirin féll frá. Þá var yngsti bróð-
ir hennar í reifum.
Þá var Elín forkunnar fögur
nítján ára stúlka, en alla tíð hélt
hún þessu einstæða útliti. Síðasta
sinn er við hittumst þótti mér hún
engilfögur, svo hvít og felld var
ásjóna hennar.
Sjálf er ég öldruð kona en vil
nota þetta tækifæri til að þakka
öllu mínu góða mágfólki fyrir þeirra
elskulegu framkomu við mig og
börnin mín. Allt er þetta einstætt
atgervisfólk sem mér þykir innilega
vænt um. Ég óska þeim öllum guðs
Handbragð Hildar var af miklu
listfengi. Dúkur sem hún heklaði
fyrir efnaða konu fékk fyrstu verð-
laun á handavinnusýningu í
Reykjavík. Hann var þar á nafni
konunnar sem fékk hann. Hildur
var þá ung stúlka í Reykjavík og
fór á sýninguna. Aldrei hefði hún
farið þannig að. En hún setti víst
ekkert sjálf á sýningu af sinni fögru
handavinnu.
Frú Hildur eignaðist eina dóttur
með seinni manni sínum, sem var
þeim hjónum mikill gleðigjafi. Fal-
leg stúlka og vel gefin með heiðblá
augu og ljóst hár. Hún hlaut nafn
móðurömmu sinnar, Ragnhildar.
Hún bar með sér það öryggi og þá
fágun sem ekkert barn getur haft,
sem verður að eyða heilum dögum
á barnaheimili. Hildur ól upp stjúp-
son sinn frá sjö ára aldri, Hauk
ísaksson. Hann átti líku atlæti að
fagna og natinni umhyggju, eins
og dóttir þeirra. Enda kom hann
oft til stjúpu sinnar, eftir að hún
varð ekkja árið 1955. Haukur og
kona hans létu fyrsta barn heita
Ingunni Hildi, móðurnafn Hauks
og stjúpunafn.
Hildur vann frá 1956 við að slétta
lín hjá nunnunum í St. Jóseps-
sjúkrahúsi Hafnarijarðar fram yfir
níutíu ára aldur og sá sjálf um heim-
ili sitt. En jafnframt heklaði hún
mikið af fallegum nærri mittissíðum
hringlaga sjölum. Afköst hennar
og vinnuþol var með afbrigðum,
sást þó aldrei hraði í fasi hennar.
Og enn hélt hún áfram sinni fögru
handavinnu eftir að hún kom á
Sólvang. Hun var orðin 93 ára,
þegar ein vinkona mín ók mér þang-
að að finna hana. Þá sat hún þar
klædd og var að ganga frá síðustu
lykkjunni á einu af þessum fallegu,
hekluðu sjölum . Hún fagnaði okkur
mikið og sagði: „Þetta sjal er handa
þér, ég var með áhyggjur út af að
koma því til þín.“ Hún var af mik-
illi höfðingja- og rausnargerð.
Ragnhildur, dóttir þeirra Isaks
og Hildar, giftist Lárusi Jörunds-
syni rafvirkja frá Hellu í Stranda-
sýslu. Elín, móðii' hans, var nú önn-
ur ágætis konan frá. í Hólmavíkur-
kirkju er fagurlega útskorinn
skírnarfontur eftir Jörund Gestsson
á Hellu. Orðlist og mikið um list-
fengi er í þeirri ætt. Það standa
því sterkir stofnar að ísak, einka-
syni þeirra hjóna, frú Ragnhildar
og Lárusar. ísak Lárusson kvæntist
efnisstúlku, Ingunni Einarsdóttir
frá Broddanesi í Strandasýslu. Þau
eiga tvö börn, Ragnhildi, 11 ára,
og Einar, átta ára.
Hildur Vigfúsdóttir verður í dag
lögð í þá gröf, sem lengi hefur beð-
ið hennar, við hlið síns heitt syrgða,
unga eiginmanns í Reykjavíkur
gamla kirkjugarði. Hér er kvaddur
einn af sérstæðum einstaklingum
aldamótakysnlóðar, hin fórnfúsa
kona, sem undi því að vanda verk
og vinna tímum bót.
Trú þú, upp úr djúpi dauða
Drottins rennur fagrahvel. (M.J.)
Rósa B. Blöndals
blessunar og kveð Elínu með trega.
Lilja Jónsdóttir
Útför Elínar var gerð mánudag-
inh 23. júlí sl.
Minning:
Elín Tómasdóttir
+
VILHELMÍIMA KAREN JÓNSDÓTTIR,
Hesthömrum 18,
Reykjavík,
lést á Landspítalanum 19. júlí sl.
Útförin hefur farið fram í kyrrþey að ósk
hinnar látnu.
Þökkum auðsýnda samúð og vináttu.
Fyrir hönd aðstandenda.
Olafur B. Jónsson.
t
Útför sonar míns, sambýlismanns, föður okkar, tengdaföður, bróð-
ur og afa,
JÓNSH. HRAUNDAL
múrara,
Álakvísl 122,
Reykjavík,
fer fram frá Dómkirkjunni föstudaginn 3. ágúst kl. 10.30.
Þeim, sem vildu minnast hins látna, er bent á MS-félagið.
Oddfríður Magnúsdóttir,
Svanhildur Karlsdóttir,
Fríða B. Jónsdóttir, Jón Karl Helgason,
Samúel Jónsson,
Þórir Jónsson,
systkini og barnabarn.
+
Móðir okkar,
ARNHEIÐUR SIGURÐARDÓTTIR,
Túni,
Hvolsvelli,
lést í Landspítalanum 28. júlí.
Útförin verður gerð frá Breiðabólstað í Fljótshlíð föstudaginn
3. ágúst kl. 14.00.
Þeim, sem vildu minnast hennar, er bent á að láta Krabbameins-
fé lagið njóta þess.
Fyrir hönd annarrra ættingja,
Þórdis Björnsdóttir,
Hörður Björnsson,
Sigrfður Ingibjörg Björnsdóttir.
+
Innilegar þakkir fyrir samúð og hlýhug við andlát og útför
BJARNÍNU JÓNSDÓTTUR,
Borgarnesi.
Rafn Sigurðsson,
Sigrún Rafnsdóttir, Einar Guðleifsson,
Signý Birna Rafnsdóttir, Völundur Sigurbjörnsson,
Ævar Andri Rafnsson, Laufey Björnsdóttir
og barnabörn.
Innilegar þakkir til allra þeirra, sem sýndu okkur samúð og vinar-
hug við andlát og útför systur okkar og mágkonu,
SVANFRÍÐAR SVEINSDÓTTUR,
sem lést 22. júlí.
Sérstakar þakkir sendum við læknum og hjúkrunarfólki á deild
11-B á Landspítalanum fyrir frábæra hjúkrun.
Petra Hákansson,
Pála Sveinsdóttir,
Camilla Sveinsdóttir, Sigurður B. Finnbogason,
Björg Sveinsdóttir, Halldór Guðmundsson.
+
Innilegar þakkir til allra þeirra, sem sýndu okkur samúð og hlýhug
við fráfall og útför eiginmanns míns, föður míns og fósturföður
okkar,
HALLDÓRS VIGFÚSSONAR
rafvirkjameistara,
Smiðjuvegi 19,
Kópavogi.
Guðrún Sigurðardóttir,
Margrét Halldórsdóttir,
Sigrún Alda Michaelsdóttir, Bragi Michaelsson,
Snorri G. Tómasson.
Lokað
vegna útfarar ÓSKARS GÍSLASONAR, Ijósmynd-
ara, í dag, fimmtudaginn 2. ágúst, frá kl. 13.00.
Ljósmyndarinn í Mjóddinni,
JóhannesLong.