Morgunblaðið - 09.12.1997, Síða 80

MORGUNBLAÐIÐ, KRINGLAN1,103 REYKJAV1K, SÍMI5691100, SÍMBRÉF 5691181
PÓSTHÓLF 3040, NETFANG: RITSTJ@MBL.IS, AKUREYRI: KAUPVANGSSTRÆTI1
ÞRIÐJUDAGUR 9. DESEMBER 1997
VERÐ í LAUSASÖLU 125 KR. MEÐ VSK
Nýtt mat Hafrannsóknastofnunar á stækkun hvalastofna
Gæti minnkað þorsk-
veiði um meira en 10%
NYTT mat Hafrannsóknastofnunar
á vexti hvalastofna leiðir í ljós að
hann hefur umtalsverð áhrif á af-
rakstur þorskstofnsins.
Gunnar Stefánsson tölfræðingur
segir að vaxi hvalastofnarnir upp í
hámarksstærð megi gera ráð fyrir
að það geti leitt til meira en 10%
minni afraksturs af þorskstofninum.
Ovissuþættir í þessum útreikning-
um séu hins vegar margir og brýnt
að auka hvalarannsóknir m.a. til
þess að fá meiri upplýsingar um
fæðu hvala.
Gunnar segir að Hafrannsókna-
stofnun hafi reynt, á grundvelli upp-
lýsinga um stærð hvalastofna, að
meta hvaða áhrif stærri hvalastofn-
ar hafí á aðra nytjastofna. Pað sé
ekki sjálfgefíð að áhrifín séu umtals-
verð vegna þess að það megi hugsa
sér að fleiri þættir komi inn í mynd-
ina sem dragi úr áhrifum stækkun-
arinnar. „Niðurstaðan er að þessi
áhrif geti verið umtalsverð. Við telj-
um að þessi stækkun geti auðveld-
lega leitt til meira en 10% lækkunar
á afrakstursgetu þorskstofnsins.
Ovissuþættirnir eru hins vegar
margir."
Vantar ítarlegri gögn
um fæðu hvalanna
I útreikningunum er reiknað með
að hvalastofnarnir séu nú 75% af há-
marksstærð. Deilur hafa verið um
hvert þetta hlutfall ,er í dag. Um-
hverfissinnar hafa sumir haldið því
fram að stofnarnir séu núna um 40%
af hámarksstærð, en þeir eru einnig
til sem halda því fram að stofnarnir
geti ekki stækkað mikið meira.
Ekki liggja fyrir nægilega ítarlegar
upplýsingar um fæðu hvala. Það er
þó ljóst að langreyður étur fyi-st og
fremst ljósátu. Hrefnan var ekki
inni í vísindaveiðum á hval á sínum
tíma og þess vegna eru gögn um
hvað hún étur takmörkuð. Þó hafa
um 50 magasýni úr hrefnu verið
rannsökuð og benda þau til þess að
hrefna éti eitthvað af þorski. Gunnar
segir að þó að reiknað sé með að
þorskur sé innan við 5% af fæðu
hrefnunnar vegi það þungt þegar á
heildina sé litið. Hafa þurfí í huga að
hver hrefna vegi nokkur tonn og að
við ísland séu nokkrir tugir þúsunda
dýra. Það sé því augljóst að 50%
stækkun á hrefnustofninum hafí
umtalsverð áhrif á vistkerfið.
Gísli Víkingsson líffræðingur seg-
ir að rannsóknir bendi til að hnúfu-
bak og steypireyði hafí verið að
fjölga hér við land á síðustu árum.
Meiri óvissa sé um langreyði og
hrefnu, en það eru þeir stofnar sem
voru veiddir á sínum tíma. Talning-
ar hafi verið gerðar 1987, 1990 og
1995 og hafi síðasta talningin gefið
hæstu töluna. Öryggismörk séu hins
vegar nokkuð há og sú aukning á
hrefnu, sem kom fram í síðustu taln-
ingu, nái þeim ekki og því sé ekki
hægt að fullyrða að hrefnustofninn
sé að stækka þótt ýmislegt bendi til
þess að svo sé. Á grundvelli mæling-
arinnar 1995 hafi hrefnustofninn á
grunnsævi við ísland verið metinn
56.000 dýr. Það sé enginn vafi á að
stofninn þoli veiði.
Síðustu ár hefur Hafrannsókna-
stofnun mælt með að leyft verði að
veiða 200 hrefnur og 100 langreyðar.
Morgunblaðið/Golli
Enginn hiti í
gangstétt í hluta
Pósthússtrætis
HITALAGNIR eru komnar í gang-
stéttir í stórum hluta Kvosariimar í
Reylgavík, þannig að þar festir
ekki snjó eða klaka á vetrum. Því
hafa vegfarendur á þessum slóðum
tekið sérstaklega eftir því að á litl-
um kafla í Pósthússtræti, meðfrain
Reykjavíkur Apóteki, situr snjórinn
sem fastast.
Sigurður Skarphéðinsson gatna-
málastjóri segir skýringuna þá að
stéttin við Reykjavíkur Apótek sé
orðin mjög gömul og því sé þar
engin hitalögn til að bræða snjóinn.
Þar sem stéttir hafi verið endurnýj-
aðar á undanförnum árum hafi yf-
irleitt verið lögð snjóbræðslulögn í
leiðinni. Annars staðar sé það undir
liúseigendum komið hvort liiti sé
lagður í stéttir.
---------------
Skattalækk-
un frestað?
FRIÐRIK Sophusson fjármálaráð-
herra sagði á Alþingi í gær að sú
staða kynni að koma upp að fresta
þyrfti hluta af fyrirhugaðri skatta-
lækkun um næstu áramót, vegna
þess að ekki hefði náðst samkomulag
við sveitarstjórnir um að þær lækk-
uðu útsvar sitt um 0,4%. Samkvæmt
því lækka skattar um 1,5% um næstu
áramót en ekki 1,9% eins og gert var
ráð fyrir í lögum ríkisstjómarinnar
frá síðastliðnu vori.
Ögmundur Jónasson, þingmaður Al-
þýðubandalags og óháðra, sagði að
með frestuninni væri ráðherra að
svíkja gefin fyrirheit því skattaláekk-
anirnar hefðu verið forsenda kjara-
samninga við ASI.
Hluti eignar ríkisins í Járnblendinu
Stefnt að sölu
fyrir áramót
SALA á megninu af hlut ríkisins í
íslenska jámblendifélaginu er nú í
undirbúningi og er stefnt að því að
um 25% hlutur í fyrirtækinu verði
^^boðinn á Verðbréfaþingi Islands
fyrir áramót. Ríkissjóður á nú
rúmlega þriðjung hlutafjár í Jám-
blendifélaginu.
Nefnd um einkavæðingu ríkis-
fyrirtækja hefur haft með höndum
undirbúning sölunnar á hlut ríkis-
ins og er hann nú á lokastigi. Verið
er að taka saman nauðsynleg gögn
^P^um söluna til kynningar á Verð-
bréfaþingi Islands og gangi allur
undirbúningur að óskum er hugs-
anlegt að hægt verði að bjóða í
næstu viku til sölu 25% hlut í ís-
lenska jámblendifélaginu. Nefndin
heldur fund í dag og er hugsanlegt
að ákvörðun verði tekin þar um að
leggja til að sala hefjist.
Þegar eigendur jámblendiverk-
smiðjunnar sömdu um stækkun
hennar á fyrri hluta ársins var
verðmæti verksmiðjunnar metið á
2,5 milljai-ða króna sem þýddi að
gengi hlutabréfa var 2,2. Miðað við
það er verðmæti 25% hlutar kring-
um 625 milljónir króna.
Morgunblaðið/Arni Sæberg
I Skattalækkun/10
Hætt við flutn-
ing geðdeildar?
Fimi í
Höllinni
ÞÉTTSKIPAÐ var í Laugardalshöll
þegar Fimleikasambandið efndi á
sunnudag til íþróttasýningar. Þar
komu fram fimir íþróttamenn af
báðum kynjum og á ýmsum aldri.
Sýndu menn listir sínar í ýinsum
stökkum með og án áhalda.
STJÓRN Sjúkrahúss Reykjavíkur
fjallar í vikunni um nýja útreikn-
inga á kostnaði við flutning geð-
deildar yfir í húsnæði taugadeildar
sjúkrahússins á Grensási. I upphaf-
legum áætlunum var gert ráð fyrir
að flutningurinn kostaði 15 milljón-
ir, en Jóhannes Pálmason, forstjóri
SHR, segir að flest bendi til að
kostnaðurinn yrði mun meiri.
Heilbrigðisráðherra, fjármálaráð-
herra og borgarstjórinn í Reykjavík
undirrituðu samkomulag í haust
sem m.a. fól í sér flutning á geðdeild
SHR á Grensás og flutning á tauga-
deild á SHR. Ýmsir hafa orðið til að
mótmæla þessum áformum, en með
þeim var stefnt að því að spara 30
milljónir á ári í rekstri.
Jóhannes segir að bæta þurfí að-
stæður fyrir fólk í hjólastólum í nú-
verandi húsnæði geðdeildar ef flytja
eigi taugadeildina þangað.
Öryggisbúnaður sé ekki nægur á
Grensásdeild og bæta þurfi hann
verulega ef flytja eigi geðdeild
þangað. Þessir tveir þættir valdi því
að kostnaður við flutningana yrði
meiri en upphaflega var gert ráð
fyrir.
■ Hugsanlega hætt við/6