Bókasafnið - 01.04.1995, Blaðsíða 32

Tafla 1 - Samanburður á nemendafjölda, húsnæði og fjárveitingum
Stærð skóla Húsnæði Aðstaða Fjárveitingar
Nem. í Nem.O í Fjöldi Stærð m2 Fjöldi Fjöldi Safn- Bún- Sam- Á %
Nafn skóla Ár dagskóla öldunga- kennara að safns á les- nem. gögn aður tals nem. Aukn-
Haust deild hausti ím2 nem. sæta á sæti Þkr. Þkr. Þkr. Kr. ing
Fjölbrautaskólinn 1984 750 - 52 180 0,24 61 12,3 350 350 467
Ármúla 1994 750 54 196 0,26 59 12,7 1.100 255 1.355® 1.807 287%
Fjölbrautaskólinn 1984 1.248 (818) 115 250 0,20 40 31,2 934 934 748
Breiðholti 1994 1.500 (800) 124 250 0,17 80 18,8 1.200 800 7%
Fjölbrautaskólinn 1984 284 - 8» 40 0,14 25 11,4 253 253 891
í Garðabæ 1994 500 - 41 35 0,07 24 20,8 605 1.210 36%
Flensborgarskólinn 1984 537 (118) 55 150 0,28 60 9,0 973 973 1.812
Hafnarfirði 1994 480 (100) 41 340 0,71 58 8,3 1.182 97 1.279 2.665 47%
Framhaldsdeild 1984 40 - 13 20 0,50 *23 1,7 117 117 2.925
Samvinnuskólans 1994 - - • • • • • • • • •
Kvennaskólinn 1984 307 - 30 85 0,28 25 12,3 327 327 1.065
í Reykjavík 1994 456 - 41 65 0,14 20 22,8 960 - 960 2.105 98%
Menntaskólinn 1984 410 - 34 100 0,24 36 11,4 428 428 1.044
í Kópavogi 1994 450 (150) 45 124 0,28 46 9,8 980 2.178 109%
Menntaskólinn 1984 818 69 280 0,34 24 34,1 233 *233 285
í Reykjavík 1994 *900 *60 126 0,14 30 30,0 780 220 1.000 uii 290%
Menntaskólinn 1984 850 (700) 92 220 0,26 75 11,3
við Hamrahlíð 1994 900 (580) 87 242 0,27 79 11,4 CO O * 572 980 1.089
Menntaskólinn 1984 830 - 69 140 0,17 50 16,6 639 639 770
við Sund 1994 825 - 70 140 0,17 50 16,5 1.431 109 1.540 1.867 142%
Verzlunarskóli 1984 750 - 62 - - - - - . . .
íslands 1994 •900 (350)3' 68 180 0,20 *70 12,9 ‘950 1.056 •
Dagskólar 1984 6.824 (1.636) 599 1.465 0,21 419 16,3
Samtals 1994 7.661 (1.980) 631 1.698 0,22 516 14,8 10.849 1.416
Skýringar og athugasemdir: * Ónákvæm eða áætluð tala. ' Engin tala eðli málsins samkvæmt. 2) Upplýsingar vantar um stundakennara. 4) Upplýsingar íýrir veturinn
- Núll, þ.e. ekkert. ... Upplýsingar ekki fyrir hendi. 1) Nemendur I Öldunadeildum ekki með í deilitölu. 3) Nemendur í Tölvuháskóla VÍ (180) taldir með. 1993-94.
Fram kemur í Töflu 1 að nokkur aukning hefur orðið á
fjölda nemenda í dagskólum á tímabilinu eða 837 nemendur
(12,3%) og 344 (21%) í öldungadeildum (nemendurTölvu-
háskólans (180) taldir með). Fjölgun nemenda í dagskóla
samsvarar stofnun eins fjölmenns skóla til viðbótar. 1 helm-
ingi skólanna hefur húsnæði bókasafns verið stækkað og í ein-
um þeirra stofnað safn síðan fyrri könnun var gerð.
Miðað við tillögur um lágmarksviðmiðunartölur um hús-
næði sem settar voru fram í greininni Bókasöfh í framhalds-
skólum (Hulda Björk o.fl., 1994, s. 25) þarf að auka húsrými
safns í flestum skólanna, en þar segir:
Vinnuaðstaða þarf að vera fyrir minnst 10% nemenda í senn. I 300
manna skóla skal miða við 200 fermetra húsnæði hið minnsta fyrir bóka-
safn. Fyrir hvern nemanda umfram 300 skal gera ráð fyrir 0,3 fermetrum
til viðbótar við lágmarksviðmiðun.
Hér er gert ráð fyrir aðstöðu fyrir alla starfsemi safnsins,
þar á meðal hópvinnu. Æskileg stærð bókasafns fyrir 500
manna framhaldsskóla er samkvæmt þessum tillögum um
260 m2 og fyrir 800 manna skóla um 350 m2. Aðeins einn af
þeim skólum sem skoðaðir voru, Flensborgarskólinn í Hafn-
arfirði, nær þessum markmiðum. Sami skóli er sömuleiðis
eini skólinn ásamt Menntaskólanum í Kópavogi sem nær því
markmiði að hafa vinnuaðstöðu á bókasafni fyrir 10% nem-
enda. Þörf er á að gera átak í húsnæðismálum hinna bóka-
safnanna.
Við skoðun á fjárveitingum til safnanna kemur í Ijós á
Töflu 1 að á söfnunum hefur orðið mismikil raunaukning á
fjárveitingu á nemenda í dagskóla. Upphæðir frá 1984 eru
hér settar á verðlag ársins 1994 samkvæmt hækkun fram-
færsluvísitölu í samræmi við upplýsingar frá Þjóðhagsstofn-
un. I einum skólanum hefur verið stofnað nýtt safn og í
flestum öðrum hefur starfsemin verið efld með verulegri
aukningu fjárframlaga. En til að fá greinargott yfirlit yfir
fjárveitingar til safnanna þyrfti að skoða fleiri ár. Þess ber
líka að geta að um þessar mundir tekur tölvuvæðing safn-
anna til sín fjármagn. Þar bætist við nýr útgjaldaliður þannig
að eðlilegt er að hækka þurfi fjárveidngar til safnanna sem
því nemur.
Eitt af grundvallaratriðum og hornsteinum góðs bókasafns
er ríkulegur og vandaður safnkostur.
I Töflu 2 kemur í ljós að veruleg aukning safnkosts á nem-
anda hefur orðið á tímabilinu. Árið 1984 var heildarbóka-
eign safnanna 9,9 bindi á hvern nemanda í dagskóla en er
14,7 eintök 1994, aukningin á tímabilinu er 48,5%.
I áranna rás bætist smám saman við safnkostinn, þó engin
stór stökk séu tekin. Að því leytinu vinnur tíminn með söfn-
unum en auðvitað kemur á móti að tímans tönn vinnur líka
á safnefninu og gerir sumt af því úrelt. En í slíkum magntöl-
um sem hér koma gæði safnkosts ekld í ljós. Endurmeta þarf
safnkost reglulega og grisja til að tryggt sé að hann sé í takt
við tímann, en úrelt efni tekur upp rými og getur veitt rang-
ar upplýsingar.
Erfitt er að gefa algildar magntölur um safnkost. í áður-
nefndri grein um lágmarksviðmiðanir: Bókasöfn íframhalds-
skólum (Hulda Björk o.fl., 1994, s. 25) segir:
Ákveðinn lágmarkssafnkostur þarf þó allraf að vera fyrir hendi, minnst
5.000 titlar. Viðbætur miðast við námsframboð í hverjum skóla, fjölda
nema og kennara (hver kennari reiknast sem þrír nemendur). Safnkostur
telst viðunandi þegar til eru a.m.k. 20 eintök af virkum safnkosti fyrir
hvern nemanda og kennara (sbr. viðmiðun hér að ofan). Arleg lágmarks-
viðbót skal vera a.m.k. 3 eintök á nemendaígildi.
Samkvæmt Töflu 2 eru 20% safnanna komin vel yfir 20
eintaka markið og önnur 20% eru mjög nærri því, en hin
söfnin eiga mislangt í Iand að því marki, en að vísu sést ekki
hér hvort um „virkan safnkost” safnkost er að ræða eða ekki.
Hvað árleg aðföng varðar hefur ekkert safnanna náð þeim
32 BókasafniS 19. árg. 1995